گروه اقتصاد کلان: اقتصاد دانش‌‌‌بنیان، یکی از مباحث نوین و نوظهور مطرح در علوم اقتصادی است. نقش دانش در اقتصاد، به دلیل بهبود و ارتقای بهره‌‌‌وری عوامل تولید، از گذشته مورد توجه بوده و جایگاه آن به‌‌‌عنوان عامل درون‌‌‌زا در رشد اقتصادی مورد تاکید قرار گرفته است.
به گزارش «تجارت آنلاین»، با توجه به اینکه در اقتصاد دانش‌‌‌بنیان، تولید، توزیع و کاربرد دانش، محرک اصلی رشد اقتصادی، تولید ثروت و اشتغال در فعالیت‌‌‌های اقتصادی است، فرآیندهای خلق دانش، ذخیره‌‌‌سازی، به‌اشتراک‌گذاری و به‌‌‌کارگیری آن باید به‌‌‌دقت برنامه‌‌‌ریزی شود تا پیشرفت اقتصاد دانش‌‌‌بنیان را تضمین کند. همچنین، به‌‌‌منظور دستیابی به اقتصاد دانش‌‌‌بنیان، باید شرایط لازم برای ابداع و نو‌‌‌آوری فراهم شود تا توانایی تبدیل ایده‌‌‌ها به محصولات از طریق سرمایه‌گذاری، به تولید محصولات جدید به وجود آید.
فناوریهای نوظهور در دنیا روند رو به رشدی دارند و استفاده از آنها نیز در جامعه، جایگاه ویژه‌‌‌ای پیدا کرده است؛ فناوری‌‌‌هایی که برای راحت‌‌‌تر کردن زندگی و سرعت‌دادن به روند توسعه کشورها به میدان آمده‌‌‌اند. بلاک‌چین یکی از این فناوری‌‌‌هاست که به‌‌‌نوعی سیستم ثبت اطلاعات و گزارش‌‌‌ها محسوب می‌شود. این نوع نگه‌‌‌داری و حفظ اطلاعات، مدلی از اشتراکگذاری دادهها روی یک شبکه است که به‌واسطه آن، با استفاده از رمزنگاری و توزیع دادهها، امکان هک، حذف و دستکاری اطلاعات ثبت‌‌‌شده، تقریبا از بین می‌رود.
با توجه به گستردگی موضوع و اهمیت توسعه این فناوری‌‌‌ها، ایران نیز به این حوزه ورود کرده است و برای حمایت از گسترش فعالیت‌‌‌ها نهادهایی به‌‌‌عنوان مراکز اثرگذار بر این حوزه شکل گرفته‌‌‌اند و در تلاش برای رساندن محصولات و ایده‌‌‌های شرکت‌های فعال فناورانه به بازار هستند. مهم‌ترین اصل در سیاست‌‌‌ها و منویات رهبر معظم انقلاب، استقرار و تقویت اقتصاد دانش‌‌‌بنیان است. به‌‌‌منظور تحقق اقتصاد دانش‌‌‌بنیان، باید انواع فرصت‌‌‌ها و ظرفیت‌‌‌های بالفعل و بالقوه کشور شناسایی شوند و ظرفیت‌‌‌های برتر، در جهت تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی ساماندهی شده و ارتقا یابند. فناوری بلاک‌چین راهکار نوین این امر است. بلاک‌چین از رمزنگاری به‌‌‌منظور ایجاد امنیت در مبادلات استفاده می‌کند.
برخلاف سیستم‌های بانکی که در موقعیت مشخصی مستقر هستند و به‌اصطلاح متمرکز عمل می‌کنند، مرکز داده‌‌‌ای که بلاک‌چین‌‌‌ها در آن قرار دارند، کاملا غیرمتمرکز و در سراسر جهان پخش هستند. بلاک‌چین را میتوان زنجیره‌‌‌ای از بلوک‌‌‌های ذخیره‌کننده اطلاعات تعریف کرد که درمجموع، در یک دفتر کل ذخیره میشوند. این دفاتر به لحاظ زمانی پیوند خورده‌‌‌اند و در یک پایگاه داده توزیع‌‌‌شده ذخیره میشوند.
در بلاک‌چین، اطلاعات به‌‌‌صورت بلوک‌‌‌ها ذخیره میشوند و هرگز حذف نمی‌شود، همچنین هر تغییری از سوی زنجیره، نظارت و اعتبار‌سنجی می‌شود. هر بلوک توسط الگوریتم‌‌‌های رمزنگاری‌‌‌شده محافظت می‌شود و فقط موارد مجاز می‌‌‌توانند به اطلاعات دسترسی پیدا کنند. چهار نوع اهداف اصلی برنامه‌‌‌های مبتنی بر بلاک‌چین عبارتند از: انتقال و پرداخت پول، ثبت ملک، توافق‌نامه‌‌‌های قراردادی و تایید هویت. بلاک‌چین، نوعی پروتکل نرم‌‌‌افزاری شبکه است که بدون نیاز به واسطه و شخص ثالث مانند بانک، انتقال امن پول، دارایی و اطلاعات را از طریق اینترنت امکان‌‌‌پذیر می‌کند. همچنین میتواند به‌‌‌عنوان یک راه دیجیتال برای ثبت، انتقال و تایید مالکیت دارایی (مانند خانه، خودرو، سهام، اوراق بهادار، وام مسکن و بیمه) استفاده شود یا برای حفظ یکپارچگی و تایید هویت افراد مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
اهمیت فناوری اطلاعت در قرن 21
محمدرضا طلایی رییس کمیسیون فاوای اتاق اظهار کرد: صنعت فناوری اطلاعات در قرن حاضر، زندگی جهانیان را تغییر داده است و پیش‌بینی می‌شود فرآیند تاثیرگذاری این صنعت بر زندگی مردم جهان تا دهه‌های پیش رو ادامه داشته‌باشد. فناوری اطلاعات در تمامی حوزه‌های اقتصادی از تولید و خدمات نفوذ کرده‌است و به بخش جدایی‌ناپذیر از اقتصاد مولد تبدیل شده‌است.
در میان مصرف‌کنندگان هم فناوری اطلاعات به بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره مردم تبدیل شده‌است. امروزه اطلاعات و داده، یکی از ارزشمندترین کالاهای سرمایه‌ای در جهان است و فناوریهای محاسبات، فرآوری و به اشتراکگذاری دادهها در کنار انرژی در حال تبدیل شدن به اصلی‌ترین موتور پیشران اقتصاد جهان هستند. او افزود: ایران نیز همانند دیگر کشورهای جهان در عصر فناوری اطلاعات، در همه حوزه‌های اقتصادی نیازمند پیشرفت، توسعه و به کارگیری فناوری اطلاعات است. امروز گرچه شعار تحول دیجیتال بر سر زبان است، اما هنوز اقدام جدی برای سرمایه‌گذاری، فراگیری و توسعه صورت نگرفته‌است .
از زمانی که شورای عالی انقلاب فرهنگی یک سال پیش روز میلاد خوارزمی را روز فناوری اطلاعات نامگذاری کرده‌است، اتفاق‌های مبارکی در این حوزه رخ داده‌است که قابل اشاره است:
1- یکی از مهم‌ترین وعده‌های دولت اعلام پذیرش دارایی‌های نامشهود به عنوان وثایق بانکی بود که به تازگی از سوی وزیر امور اقتصادی و دارایی بیان شده‌است. به رسمیت شناختن دارایی‌های نامشهود به عنوان سرمایه شخصیت‌های حقیقی و حقوقی یکی از خواسته‌های مهم فعالان حوزه فناوری اطلاعات و البته دیگر فعالان دارای دارایی‌های نامشهود از جمله فعالان فرهنگی و مخترعان است که میتواند تأثیر چشمگیری در تأمین سرمایه و توسعه کسب و کارها داشته‌باشد.
2 - تشکیل کارگروه ویژه اقتصاد دیجیتال در دولت از اقدام‌های دیگری بود که میتوان آن را یک گام مهم در راستای رسید به شعار دولت سیزدهم برای رساندن سهم اقتصاد دیجیتال به ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی است. فعالان حوزه فناوری اطلاعات امیدوارند که حضور چندین وزیر و معاون رئیس جمهور در این کارگروه بتواند با سیاست‌گذاری‌های صحیح تکانه جدی به توسعه اقتصاد دیجیتال در کشور وارد کند.
3- پذیرش نخستین استارت‌آپ خدماتی با فناوریهای مبتنی فناوری اطلاعات در فرابورس بعد از نزدیک به دو سال از آغاز فرآیند پذیرش، نویدبخش آغاز روندی تازه برای تأمین سرمایه کسب و کارهای نوپا به ویژه در حوزه فناوری اطلاعات است که میتواند در صورت استمرار فرصت مهمی برای توسعه کسب و کارهای فناوری اطلاعات در کشور باشد.
4 - اعلام وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات برای رساندن سرعت اینترنت به ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه و وعده رساندن شبکه فیبرنوری به ۲۰ میلیون خانوار، در صورت توفیق و در نظر گرفتن اقتضائات ارتباطات آزاد، میتواند به شکل چشمگیری زمینه کاربری و خدمات فناوری اطلاعات را در کشور توسعه دهد.
5 - آغاز به کار پنجره واحد ملی دولت هوشمند و وعده پیوستن همه دستگاه‌های دولتی تا پایان تابستان، علی‌رغم کاستی‌ها، ضعف‌ها و نقایص میتواند گام بزرگی در جهت رسیدن به دولت هوشمند الکترونیک و فراهم آوردن زیرساخت‌های فناوری اطلاعات برای تسریع و بهبود خدمات رسانی دولت به شهروندان باشد. اما این نمونه‌های مبارک از اقدام‌های یک سال گذشته، همه چالش‌های پیش روی صنعت فناوری اطلاعات را برطرف نکرده‌است. بسیاری از موانع و چالش‌ها وجود دارد که باید برای رسیدن به هدف تبدیل شدن به یک کشور پیشرفته در حوزه فناوری اطلاعات باید از جلوی پای فعالان صنعت برداشته‌شود.
