کامران سلطانی‌زاده
دبیر کل کانون صرافان ایران
از هفته گذشته که بحث رایزنی‌ها برای ایجاد توافق در مذاکرات مطرح شد، شاهد کاهش نرخ ارز بودیم. همین ذهنیت مثبت مردم و کاهش نرخ ارز نشان داد که احیای برجام می‌تواند در قیمت نهایی ارز تاثیر داشته باشد. با توجه به اینکه پس از توافق دسترسی ایران به منابع ارزی افزایش می‌یابد و تبادلات ارزی روان‌تر خواهد شد به طور قطع این روند در نرخ ارز در بازار ایران اثرگذار است. مردم می‌دانند که پس از توافق برگشت ارز حاصل از صادرات سهل‌تر انجام می‌شود، هزینه‌های بازگشت ارز به کشور کاهش پیدا می‌کند و تجارت ایران روان‌تر می‌شود. همچنین پس از احیای برجام فروش نفت و مشتقات نفتی افزایش می‌یابد و با رفع تحریم‌های کشتیرانی هزینه حمل و نقل کالا کاهش پیدا می‌کند. به طور کلی هزینه‌های تمام شده صادرات و واردات و تجارت ایران کاهش پیدا می‌کند و قیمت ارز هم از این روند و شرایط تاثیر می‌پذیرد. هر چه میزان صادرات و ورود کالاهای ایرانی به بازارهای بین‌المللی افزایش یابد شاهد افزایش درآمدهای ارزی و افزایش عرضه ارز در بازار خواهیم بود، ایجاد امنیت اقتصادی، ایجاد امنیت روانی و ذهنی بین مردم منجر به کاهش خرید سرمایه‌ای، ارز در بازار می‌شود و در این شرایط با کاهش تقاضا و افزایش عرضه مواجه می‌شویم که نتیجه آن برقراری ثبات در بازار ارز است. البته روز گذشته و امروز زمان خوبی برای ارزیابی واکنش بازار نیست چراکه در ایام بین تعطیل قرار داریم و معمولا در این شرایط، بازار متشنجی رو نمی‌بینیم و نمی‌توان تحلیل درستی از روند بازار داشت اما از هفته گذشته که بحث رایزنی‌ها برای ایجاد توافق در مذاکرات مطرح شد، شاهد کاهش نرخ ارز بودیم. همین ذهنیت مثبت مردم و کاهش نرخ ارز نشان داد که احیای برجام می‌تواند در قیمت نهایی ارز تاثیر داشته باشد. رصد بازار نشان می‌دهد در این ایام فروشنده‌های ارز در بازار افزایش پیدا کرده‌اند و اخبار مذاکرات بر روی افرایش فروش ارز و افزایش عرضه ارز مردم در بازار تاثیر مثبت گذاشته است. دو ماه قبل نرخ ارز وارد کانال ٣١ هزار تومان شد و از این رو بسیاری از صادرکنندگان ارز خود را نگهداری کردند که در موقعیت بهتری عرضه کنند اما صادرکنندگان هم برای تامین نیاز ریالی خود باید ارز به فروش برسانند و با توجه به اینکه صادرکنندگان هم احتمال می‌دهند که خبر توافق منتج به کاهش نرخ ارز می‌شود به طور قطع با افزایش فروش ارز صادرکنندگان خواهیم بود و همین رفتار هم بر روند کاهشی نرخ ارز در بازار کمک می‌کند. از چند سال گذشته مردم و بسیاری از صادرکنندگان با توجه به دغدغه‌های که داشتند سپرده‌های ریالی خود را از شبکه بانکی خارج و تبدیل به ارز، سکه و مسکوکات طلا کردند که نمونه جمع آوری ارز و طلا خانگی را در صندوق امانت بانک ملی دیدیم که چندی پیش به سرقت رفت. اخبار غیر رسمی می‌گویند حدود ۴٠ میلیارد دلار ارز خانگی وجود دارد، یعنی به ازای هر ایرانی ۵٠٠ دلار. البته باید توجه داشته باشیم که بخشی از نقدینگی ایرانی‌ها به ملک خارجی تبدیل شد و تنها در دو سال گذشته به اندازه حدود ١٠ هزار واحد مسکونی ارز از کشور خارج شده است و خروج سرمایه سنگینی را تجربه کردیم. اگر مردم اطمینان حاصل کنند که روند کاهشی نرخ ارز ادامه‌دار خواهد بود نسبت به فروش و تخلیه ارزهای خانگی در بازار اقدام می‌کنند. ایران نشان داده که آمادگی مقابله با تنش ارزی را دارد چراکه کشورمان راه‌های درآمدهای ارزی خود را پیدا کرده است و شرکای قوی مانند چین و روسیه دارد و با توجه به افزایش قیمت نفت و ذخایر ارزی کشور، عدم توافق نمی‌تواند منجر به افزایش جهشی قیمت دلار شود.
