ابهامات شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت

مهدی سوری
کارشناس بازار سرمایه

ورود سهام عدالت به هیچ عنوان باعث عمق بخشی بازار سرمایه نشد و سالهاست که هشدار می‌دهیم که سهام عدالت از ابتدا خشت کجی بوده که اگر بر روی آن هر دیواری بکشیم تا انتها این دیوار کج بالا می‌رود. 15 سال است که بحث سهام عدالت مدیریت و جمع نشده تا سال‌های سال هم درگیر این بدعت اشتباه خواهیم بود،از مباحث و تعاریف اولیه کلاس‌های سرمایه گذاری در بورس این است که سهامداری برای افرادی مناسب است که پس انداز مازاد دارند و بر روی بخشی از این پول مازاد می‌توانند صبر، ریسک و زیان کنند اما سهام عدالت به افرادی داده شد که نه پول مازاد و نه امکان صبر و ریسک را دارند و افرادی هستند که نیاز به نقدینگی دارند.اصولا در ساختار اقتصاد کشورمان هر نوع اعانه عمومی، هر نوع یارانه، کوپن و هر چیزی که به عنوان حمایت از قشر ضعیف تعریف کنیم اگر به صورت غیرنقدی باشد باعث ایجاد رانت و فساد و ارزش‌های از دست رفته می‌شود. هنوز کوپن‌ فروش‌های حوالی میدان انقلاب و سهمیه سبد کالا به کارکنان داده و باعث می‌شد که یک کارمند شریف دولت اقدام به فروش سهمیه خود کند را از یاد نبرده‌ایم. سهام عدالت هم از این قاعده مستثنی نیست چراکه به افرادی تعلق گرفته که سهامداری را انتخاب نکرده‌اند و این افراد به نقدینگی نیاز دارند و هر چیزی به این افراد اختصاص پیدا کند در کوتاه مدت آن را به وجه نقد تبدیل می‌کنند.در این روند اگر یک مرجع بالاتری آن را به وجه نقد تبدیل کند، فرایند را برای این افراد راحت‌تر می‌کند و حتی اگر امکان نقد شدن نباشد اما افراد از مزایایی نقدی آن برخوردار باشند هم برای مردم راحت است اما وقتی سهام داده می‌شود، افزاد اقدام به نقد شدن آن می‌کنند و همین روند فشار عرضه را ایجاد می‌کند و همین فشار عرضه باعث می‌شود سهامی با ارزش 20 میلیون تومان در اختیار این افراد باشد اما امکان فروش آن را نداشته باشند و ارزش همین سهام یک هفته بعد به 15 میلیون و روزهای بعدتر به 10 میلیون تومان و کمتر می‌رسد و همین موضوع بیشتر از آنکه برای افراد ایجاد رضایت کند، ایجاد نارضایتی می‌کند.در تمام جوانب سهام عدالت در بورس از جمله در مدل فروش، سرگردانی مردم بین کارگزاری‌ها، سپرده گذاری مرکزی و انواع اپلیکیشن‌های فروش و بانک‌ها، سیستم سرمایه گذاری‌های استانی ایرادات و اشکالات اساسی وجود دارد،از هر طرف به این موضوع نگاه کنیم غیر از لطمه زدن به بازار مالی، غیر از لطمه زدن به اعتماد عمومی و غیر از لطمه زدن به شرایط روحی افرادی که دولت قصد حمایت از آنها را داشت، هیچ اثر دیگری نداشت و سال‌ها ست که درباره سهام عدالت و اثرات آن هشدار می‌دهیم و باز هم می‌بینیم که مسئولان به راحتی درباره اختصاص سهام به جاماندگان صحبت می‌کنند و موضوع این است که چرا از اشتباهات درس نمی‌گیرند.درباره اشکالات فروش سهام عدالت و خروج نقدینگی از بازار وقتی یک سرمایه گذار بازار سرمایه و شرکتی که یک نهاد مالی یک سهامی را به فروش می‌رساند با پول آن، سهام دیگری را خریداری می‌کند بنابراین اصل پول از بازار خارج نمی‌شود اما در مقطعی دولت آدرس غلط داد و حقوقی ها را مقصر جلوه داد در حالکیه خود دولت سهام می فروشد و پول را خارج و خرج می‌کند.