گروه صنعت و تجارت: بنا به گفته نایب رئیس کمیسیون صادرات انجمن صنایع لوازم خانگی ایران راهکارهایی مانند صندوق ضمانت‌های ارزی می‌توانند در جهت پیشبرد صادرات کمک‌کننده باشد چرا که در حال حاضر به طور کلی امکان استفاده از اعتبار اسنادی به دلیل تحریم‌های پولی و بانکی امکان‌پذیر نیست. به گزارش «تجارت آنلاین»، یکی از مباحثی که اکنون در حوزه صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا مورد بحث و گفتگو قرار گرفته بحث ظرفیت لوازم خانگی برای توسعه صادرات هم به کشورهای همسایه و هم به سایر بازارها از جمله بازار آفریقاست. بازار آفریقا به دلیل بکر بودن ظرفیت بسیار زیادی برای تبدیل شدن به مقصد کالاهای ایرانی دارد به ویژه اینکه مشکلاتی که ایران با سایر کشورها به دلیل تحریم دارد احتمالا در بازار چند صد میلیارد دلاری آفریقا کمتر است. در شرایط کنونی سفر رئیس جمهور به سه کشور کنیا، اوگاندا و زیمبابوه دوباره بحث ظرفیت صادرات لوازم خانگی به این بازار را مطرح کرده و به نظر می‌رسد که در این راستا همچنان موانعی به غیر از بحث هزینه سنگین حمل و نقل وجود دارد.
موانع توسعه صادرات لوازم خانگی
بیلان تجاری ایران با کشورهای آفریقایی نشان می‌دهد که لوازم خانگی در تجارت ایران با آفریقا هیچ جایگاهی ندارند. طبق اظهارات قائم مقام باشگاه تجار ایران و آفریقا، در سال قبل بیش از ۱۲۸.۵ هزار تن کالا به ارزش ۷۳ میلیون و ۷۸۱ هزار دلار، تجارت ایران با کنیا ، اوگاندا و زیمباوه بود که ۱۲۴ هزار و ۲۱۴ تن کالای ایرانی به ارزش ۵۴ میلیون و ۶۶۷ هزار دلار، سهم صادرات ایران و ۴۳۵۱ تن کالا به ارزش ۱۹ میلیون و ۱۱۴ هزار دلار، سهم واردات ما از این سه کشور بوده است. عسل، پسته، کشمش، میوه خشک، زعفران ، کنسرو ماهی، شیرینی و شکلات، بیسکوئیت، رب گوجه، مکمل غذایی، گچ و سیمان، دارو، واکسن و تجهیزات پزشکی، اوره، محصولات آرایشی، کائوچو، چمدان، فرش و گلیم، کفش و کلاه، ظروف شیشه‌ای، ماشین آلات صنعتی، سیم و کابل، تراکتور، مبل، سایبان و شیرآلات از دیگر کالاهای صادراتی ایران به سه کشور کنیا، اوگاندا و زیمباوه بودند که ۹۷ درصد صادرات انجام شده به مقصد کنیا بوده است. این موضوع نشان می‌دهد که ایران در سیاست‌گذاری تجاری خود به ظرفیت لوازم خانگی برای حضور در بازارهای آفریقایی توجهی نداشته که البته در این راستا موانعی وجود دارد. نایب رئیس کمیسیون صادرات انجمن صنایع لوازم خانگی ایران ضمن اشاره به اینکه بازار آفریقا ظرفیت زیادی برای صادرات لوازم خانگی ایرانی دارد و یک بازار چند میلیارد دلاری است، برخی از موانع توسعه صادرات به این منطقه را برشمرده که البته این موانع در توسعه صادرات به سایر بازارها از جمله بازارهای همسایه را نیز شامل می‌شود. «رامین رزازی» با بیان اینکه تاکنون فعالیت خاصی در حوزه صادرات لوازم خانگی به آفریقا انجام نشده، گفت: اما بازار این منطقه یک بازار چند میلیارد دلاری است. به گفته وی سال گذشته کل صادرات لوازم خانگی ایران حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون دلار و سال ۱۴۰۰ حدود ۳۳۰ میلیون دلار بوده و یکی از موانع اصلی صادرات هم «پیمان سپاری ارزی» است. چرا که برای صادرکننده توجیه اقتصادی ندارد که ارز خود را به قیمت ارزان‌تر در بازار عرضه کند. رزازی با بیان اینکه پیمان سپاری ارزی مانع از استفاده از ظرفیت‌های صادراتی شده، تصریح کرد: بازار آفریقا ظرفیت زیادی برای صادرات لوازم خانگی ایرانی دارد، اما نیاز به فراهم شدن بستر و زیرساخت است. البته این موضوع برای کشورهای اطراف هم صادق است. نایب رئیس کمیسیون صادرات انجمن صنایع لوازم خانگی ایران با بیان اینکه یکی دیگر از دلایل پایین بودن صادرات لوازم خانگی ایرانی، عملکرد ضعیف در حوزه «برندینگ» است، گفت: «حتی برخی کشورهای اطراف هم هنوز اطلاعات کافی از توسعه بخش لوازم خانگی در ایران ندارند. این در حالی است که ترکیه در دنیا در حوزه لوازم خانگی برند شده است».
راهکار رفع موانع توسعه صادرات لوازم خانگی
نایب رئیس توسعه صادرات انجمن صنایع لوازم خانگی در ادامه سخنان خود به بررسی راهکارهای موجود و در دسترس برای رفع موانع توسعه صادرات لوازم خانگی اشاره می‌کند و بر این عقیده است که تنها با یک اقدام 70 درصد مشکل صادرکنندگان برطرف می‌شود و خود این عمل می‌تواند محرک صادرات باشد. وی با بیان اینکه بخش‌های دولتی مثل «صندوق ضمانت‌های ارزی» می‌تواند با ایجاد تعهد به صادرکنندگان کمک کند، گفت: «در حوزه بانکی فعلا با روسیه و چند کشور دیگر ارتباط بانکی برقرار شده، اما به طور کلی امکان استفاده از ال سی به دلیل تحریم فراهم نیست». قبلا در شرایطی که تولیدکنندگان لوازم خانگی به سختی ارز نیمایی را دریافت می‌کردند آنها می‌توانستند از طریق ال سی یا همان اعتبار اسنادی واردات قطعات خود را انجام دهند تا بعدا و با دریافت ارز حساب خود را تسویه کنند اما به نظر می‌رسد که با توجه به تشدید تحریم‌ها این امکان فعلا برای شبکه بانکی در راستای حمایت از این صنعت ممکن نیست. رامین رزازی می‌گوید: «در این رابطه ارگان‌های دیگر در این بخش باید کمک و خلاء ال سی را پر کنند. تاکنون صندوق ضمانت ارزی اقداماتی در این زمینه انجام داده، اما فرآیند آن کمی دشوار است و صادرکنندگان تشویق به استفاده نشده‌اند». نایب رئیس کمیسیون صادرات انجمن صنایع لوازم خانگی با بیان اینکه پیمان سپاری ارزی مشکل اصلی صادرکنندگان است، تصریح کرد: اگر ارز برنگردد، فرآیند تولید دچار مشکل می‌شود. اما با حذف تعهد ارزی تا ۷۰ درصد مشکل صادرکنندگان برطرف می‌شود و خود فعالان اقتصادی می‌توانند برای حل دیگر مشکلات هم گام بردارند. بخش دیگری از مشکلات تولیدکنندگان به مسئله حمایت دولت از تولید باز می‌گردد بدین معنی که تولیدکنندگان باید با تأمین مواد اولیه نسبتا مناسب تولید به صرفه داشته باشند تا صادرات لوازم خانگی برای آنها توجه اقتصادی داشته باشد. در واقع افزایش تولید در داخل خود می‌تواند دست تولیدکنندگان برای صادرات محصولاتشان را باز بگذارد اما در شرایط که تولید فقط نیاز داخل را برآورده می‌کند این امکان از تولیدکنندگان گرفته می‌شود. در هر صورت آنچه که اهمیت دارد این است که با توجه به سیاست‌گذاری اقتصادی در داخل به دلیل شرایط تحریمی تمامی صنایع برای تولید به صرفه می‌بایست حمایت دولت به ویژه شبکه بانکی چه در بحث پرداخت تسهیلات و ارز مناسب و البته به موقع و چه در بخش ال سی و تحریک صادرات را داشته باشند در غیر این صورت با شرایط کنونی نه تنها نمی‌توانند صادراتی داشته باشند بلکه حتی ممکن است با افت تولید در داخل مواجه شوند.
