کاهش سرعت رشد تورم در شهریور ماه

گروه اقتصاد کلان: مرکز آمار ایران جدیدترین گزارش خود از نرخ تورم شهریورماه را منتشر کرد. داده‌های این گزارش نشان می‌دهد که سرعت رشد نرخ تورم در شهریورماه اندکی کاهش یافته اما همچنان در سطوح بالایی نوسان می‌کند.

جزئیات نرخ تورم شهریورماه
گزارش تورم نقطه به نقطه کل کشور بر اساس گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که در آخرین ماه تابستان سرعت رشد تورم نسبت به ماه قبل اندکی کاهش یافته است. نرخ تورم نقطه به نقطه شهریورماه در کل کشور 39.5 درصد اعلام شده در حالی که در ماه قبل این نرخ حدود 39.8 درصد بود که حکایت از کاهش 3/0 واحد درصدی دارد. از طرف دیگر نرخ تورم خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها نیز رقم کمتری نسبت به نرخ تورم کل کشور را ثبت کرده است. بنابراین افزایش نرخ تورم کل کشور نسبت به تورم کالاهای خوراکی عمدتا مربوط به سبد کالایی کالاهای غیرخوراکی و خدمات بوده است. نرخ تورم مواد غذایی در شهریورماه 37.8 درصد ثبت شده در حالی که در ماه قبل این نرخ روی 38.4 درصد بود. اما نرخ تورم کالاهای غیرخوراکی از 40 درصد نیز عبور کرده است. همچنین آمارها از نرخ تورم در مناطق شهری و روستایی نشان می‌دهد که این نرخ در مناطق شهری برابر با 39.6 درصد و در مناطق روستایی 38.8 درصد است.
آمار تورم ماهانه نیز حکایت از رشد 2 درصد نرخ تورم کل کشور نسبت به ماه قبل دارد که البته با کاهش 4/0 واحد درصدی روبرو شده است. در ماه مرداد نرخ تورم ماهانه 2.4 درصد افزایش یافته بود. همچنین نرخ تورم ماهانه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها نیز از 2.6 درصد در مردادماه به 1.5 درصد رسیده که نشان از کاهش 1.1 واحد درصدی دارد. اگرچه میزان کاهش نرخ تورم خوراکی‌ها نسبت به ماه قبل قابل توجه بوده اما این کاهش برای کالاهای غیرخوراکی ناچیز بوده و تنها 1/0 واحد درصد است. تورم ماهانه شهریورماه مناطق شهری 2.1 درصد و در مناطق روستایی 1.6 درصد اعلام شده است.
داده‌های مربوط به نرخ تورم سالانه یعنی میانگین تورم در دوازده ماه منتهی به شهریور 1402 نشان می‌دهد که این نرخ اکنون 46.1 درصد است در حالی که در ماه قبل 46.7 درصد است. بنابراین میانگین نرخ تورم سالانه کاهش 6/0 واحد درصدی را تجربه کرده است. نرخ تورم سالانه برای مواد خوراکی اما قابل توجه بوده به طوری که نرخ تورم سالانه شهریورماه مواد خوراکی اکنون در سطح 58.2 درصد قرار گرفته و این رقم برای مناطق شهری و روستایی به ترتیب 58.1 و 58.6 بوده است. نرخ تورم سالانه اکنون تبدیل به مرجع آماری در کشور شده در حالی که این نرخ یک نرخ نامعتبر است به این دلیل که در محاسبه این نرخ داده‌های دو سال قبل نیز مورد محاسبه قرار می‌گیرد که نمی‌تواند نماگر دقیقی از وضعیت تورم در کشور باشد.

بررسی تورم خوراکی‌ها به صورت جزء نشان می‌دهد که در بین کالاها تورم نقطه به نقطه گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آنها با رشد 85.5 درصدی قیمت روبرو شده است. همچنین قیمت انواع ماهی‌ها تورم بیش از 67 درصدی را تجربه کرده است. قیمت انواع چای، قهوه، کاکائو، نوشابه و آب میوه نیز رشد 46 درصدی قیمت را نسبت به مدت مشابه سال گذشته تجربه کرده‌اند. همچنین قیمت میوه و خشکبار افزایش 44 درصدی در نرخ تورم نقطه‌ای را نشان می‌دهد. در بین خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها کمترین رشد قیمت مربوط به روغن‌ها و چربی‌ها بوده که افزایش 3.3 درصدی را تجربه کرده‌ است.

همچنین بعد از روغن‌ها قیمت نان و غلات به دلیل حمایت‌های قاطعانه دولتی نیز تنها رشد 17 درصدی را تجربه کرده‌اند. بررسی تورم اجاره مسکن نشان می‌دهد که در ماه شهریور میانگین قیمت اجاره افزایش 38.6 درصدی را نسبت به شهریور 1401 تجربه کرده است و همچنین نسبت به ماه قبل افزایش 3.5 درصدی قیمت را نشان می‌دهد. البته آنچه که در جامعه به صورت واقعی وجود دارد به نظر می‌رسد رقم افزایش نرخ تورم اجاره بسیار بیش از این رقم مرکز آمار است. بررسی تورم نقطه‌ای کالاها و خدمات مصرفی نشان می‌دهد که اگرچه تورم کل 39.5 درصد بوده اما میانگین افزایش قیمت هتل و رستوران حدود 55.4 درصد بوده است. همچنین قیمت پوشاک و کفش افزایش 47 درصدی را ثبت کرده‌ که به ترتیب رتبه‌های اول و دوم بیشترین افزایش قیمت را به خود اختصاص داده‌اند. میانگین افزایش قیمت محصولات مربوط به بهداشت و درمان نیز 46.3 درصد بوده که رده سوم را از آن خود کرده است. کمترین افزایش قیمت مربوط به ارتباطات است که رشد 18.6 درصدی داشته و سپس آموزش است که افزایش 31.5 درصدی را ثبت کرده است. این در حالیست که در تورم ماهانه آموزش با 3.6 درصد بیشترین نرخ تورم را از آن خود کرده است.
رشد 7.9 درصدی اقتصاد کشور در گزارش مرکز آمار / اختلاف فاحش در بخش کشاورزی
بعد از انتشار گزارش رشد اقتصادی فصل بهار توسط بانک مرکزی، مرکز آمار ایران نیز با تأخیر گزارش رشد اقتصادی سه ماهه اول سال را منتتر کرد که البته با داده‌های بانک مرکزی اختلاف دارد. بر اساس این گزارش تولید ناخالص داخلی با نفت رشد 7.9 درصدی را ثبت کرده و میانگین رشد تولید ناخالص داخلی بدون نفت 6.1 درصد بوده است. این در حالیست که در گزارش بانک مرکزی رشد اقتصادی با نفت 6.2 درصد و بدون نفت 5.2 درصد بوده است. نگاهی به بخش‌های مختلف اقتصاد کشور نشان می‌دهد که در سه ماهه اول سال بخش کشاورزی افت 4.6 درصدی داشته در حالی که در گزارش بانک مرکزی سهم بخش کشاورزی رشد 2.2 درصدی بوده است. بنابراین اختلاف فاحشی دست کم در بخش کشاورزی بین گزارش مرکز آمار و بانک مرکزی وجود دارد. در بخش صنایع و معادن نیز گزارش مرکز آمار رشد 7.3 درصدی را نشان می‌دهد. البته ناگفته نماند که در محاسبات مرکز آمار ایران بخش نفت نیز به عنوان زیرشاخه صنایع و معادن طبقه‌بندی می‌شود.
استخراج نفت و گاز طبیعی به تنهایی در گزارش مرکز رشد 19.8 درصدی داشته در حالی که در گزارش بانک مرکزی این رشد 16.4 درصد بوده است. گروه صنایع و معادن بدون نفت در گزارش مرکز آمار تنها رشد 4/0درصدی را ثبت کرده در حالی که این نرخ در گزارش بانک مرکزی 3.7 درصد است. بنابراین در گزارش مرکز آمار تقریبا تمامی رشد بخش صنعت و معدن کشور مربوط به بخش نفت بوده است.
همچنین گروه خدمات در گزارش مرکز آمار و در سه ماهه اول سال افزایش 9.3 درصدی داشته در حالی که در گزارش بانک مرکزی افزایش رشد بخش خدمات 6.2 درصد بوده است. یکی دیگر از اختلافات فاحش دو گزارش مربوط به رشد اقتصادی بخش تأمین آب، برق و گاز طبیعی بوده است.
در گزارش مرکز آمار این بخش در سه ماهه اول سال 1402 افت 6 درصدی داشته اما در گزارش بانک مرکزی افزایش 4.6 درصدی را ثبت کرده است.
البته در گزارش بانک مرکزی بخش آب به تنهایی طبقه‌بندی شده و افت 7 درصدی را ثبت کرده است. بنابراین احتمالا دلیل این اختلاف فاحش قرار گرفتن بخش آب همراه با برق و گاز طبیعی در گزارش مرکز آمار بوده است. یکی دیگر از اختلافات بین دو گزارش این است که رشد اقتصادی بانک مرکزی بر اساس قیمت‌های ثابت سال 1395 محاسبه شده در حالی که داده‌های مرکز آمار ایران بر اساس قیمت‌های ثبات سال 1390 است.