ترکیه چرا مخالف عضویت سوئد در ناتو است؟

علی قائم‌مقامی
کارشناس مسائل ترکیه

روابط ترکیه و آمریکا بسیار پیچیده است و عضویت آنکارا در ناتو هم بر این پیچیدگی می‌افزاید و در کل هیچ کدام از این موضوعات جدای از یکدیگر نیستند. توجه داشته باشید که در مورد فروش جنگنده‌های آمریکایی به ترکیه و همچنین سایر تسلیحات مورد نظر آنکارا، یونان بیشترین حجم مخالفت با این مساله را از خود نشان داد و حتی در آن زمان اردوغان شخصاً دولت حاکم بر آتن را تهدید به حمله نظامی کرده بود. ریشه این تهدیدات هم در اختلافات دو کشور با محوریت شرق مدیترانه و همچنین غیرمسلح شدن جزایر یونان است که واشنگتن اقدام به مسلح کردن این جزایر کرده بود.
به هر ترتیب اردوغان به‌رغم تهدید نظامی یونان، توافق‌هایی را با این کشور امضا کرد تا چالش‌های مذکور فروکش کند. این در حالیست که کادر آموزشی جنگنده‌های ایالات متحده که در ترکیه حاضر بودند هم از این کشور اخراج شدند که نشان از تنش میان آمریکا و ترکیه داشت اما حالا باز هم ترکیه خواستار تحویل دادن ۴۰ فروند جنگنده اف ۱۶ و کیت‌های به روزرسانی آنها از سوی آمریکا شده است. اینکه چرا ایالات متحده و کانادا با این درخواست ترکیه مخالف هستند ریشه در همکاری ترکیه و روسیه دارد. توجه داشته باشید که کانادا بخش اعظمی از دوربین‌ها و اُپتیک‌های مربوط به پهپادهای ترکیه را تامین می‌کرد اما حالا هر دو کشور در مورد فروش تسلیحات و به خصوص جنگنده‌های اف- ۱۶ با ترکیه اختلاف‌نظر جدی دارند. این در حالیست که بایدن به اردوغان اعلام کرده که اگر آنکارا عضویت سوئد در ناتو را تایید کند، واشنگتن هم سعی خواهد کرد تا فروش جنگنده‌های مذکور را در کنگره آمریکا به تصویب برساند. در این میان وزرای خارجه ترکیه و آمریکا هم در تلاش هستند هر دو مساله اعم از تصویب فروش جنگنده‌های اف- ۱۶ به آنکارا و همچنین تصویب عضویت سوئد در ناتو توسط ترکیه را عملیاتی کنند. در این بین باید متوجه بود که در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ دستورالعمل‌هایی در مورد پرداخت حق عضویت توسط کشورهای عضو ناتو مطرح شد و قرار بر این بود تا بخشی از تولید ناخالص اعضای ناتو به این سازمان و در نهایت خرید تسلیحات توسط آنها تخصیص پیدا کند که ترکیه هم در این میان تمام این روند را رعایت کرده و ارقام مورد نظر را پرداخت کرده است و حالا خواهان تحویل گرفتن جنگنده‌های اف ۱۶ از آمریکا است. مضاف بر اینکه ۱۰ میلیارد دلار هم باید از سوی ترکیه بابت به روزرسانی جنگنده‌ها به واشنگتن پرداخت شود. آنکارا به دنبال مشروط کردن تایید عضویت سوئد در ناتو است. ترکیه بحث استرداد رهبران و عناصر گروه‌های کُردی مستقر در سوئد را مطرح کرده و از سوی دیگر به دنبال آن هستند تا از کمک‌های آمریکا در مبارزه با تروریسم بهره ببرند. این در حالیست که روسیه هم نسبت به عضویت سوئد و فنلاند در ناتو کاملاً حساس است و مقامات وزارت خارجه روسیه اخیراً در این خصوص واکنش نشان داده‌اند. توجه داشته باشید که اردوغان برای آنکه از زیر فشار این پرونده خلاص شود، آن را به مجلس ترکیه سپرده است. در درون مجلس این کشور هم دولت باغچه‌لی، رهبر حزب حرکت ملی‌گرا به دنبال آن است تا در آستانه انتخابات محلی امتیازهای مورد نظر خود را از اردوغان دریافت کند و سپس در پارلمان این کشور عضویت سوئد را به تایید خود و جریان تحت امرش برساند. تمامی این روند در حالی پیش می‌رود که آمریکا و ناتو خواهان آن هستند تا ترکیه مخالفت خود با عضویت سوئد در ناتو را تا آخر سال میلادی جاری به پایان برساند و از سوی دیگر اردوغان زیر فشارها و مشکلات اقتصادی قرار گرفته است. به همین دلیل می‌خواهد با تایید عضویت سوئد در ناتو، اقدام به جذب سرمایه آمریکا به رقم ۱۰۰ میلیارد دلار کند که این رقم مناسبات و تبادلات تجاری دو طرف را هم در بر می‌گیرد.