«مردم باور ندارند بحران آب داریم»، این گزاره کوتاه، اما پربسامد حوزه آب است که از زبان مسئولان ریزودرشت می‌شنویم، ولی گویا گوش شنوایی برای آن وجود ندارد و هنوز باور نکرده‌ایم تهران وارد چهارمین سال خشکسالی شده و مصرف آب نیز به تبع گسترش روزافزون شهر، زیاد شده است. همین «نبود باور جمعی» خود یک بحران است! چه آنکه وقتی مردم باور نکنند با بحران آب، آن هم در کلانشهری به وسعت تهران مواجه هستیم، مجریان ناگزیر به استفاده از ابزار‌های متنوع هستند. یکی از این ابزار‌ها «مدیریت فشار آب» است که در کنار سایر ابزار‌ها همچون «کاهش هدررفت شبکه توزیع» و «به‌کارگیری تجهیزات کاهنده مصرف» در دستور کار قرار دارد تا شاید در مسیر صحیح مدیریت مصرف آب گام برداشته شود. گل «کمبود آب» به سبزه «مصرف نامتعارف» هم آراسته شده است، چه آنکه در شب یلدای امسال، مصرف آب پایتخت رکورد زد و از رقم ۵۰هزار مترمکعب در ثانیه فراتر رفت؛ رقمی که معمولاً در اوج مصرف تابستان ثبت می‌شود، اما این رقم در آستانه زمستان خشک امسال ثبت شد تا بازهم یادآوری کند که اگر با همین فرمان حرکت کنیم، کلاه‌مان پس معرکه است؛ معرکه‌ای که چاره آن در گرو تصمیم جمعی مبنی بر مصرف صحیح آب است تا دیگر به هیچ کسی اجازه ندهیم شیلنگ به دست، کوچه بشویند و علیه فرهنگ مصرف صحیح آب بشورند!
الگوی مصرف در پایتخت ۱۲هزار لیتر در ماه برای خانوار (۵/۳ نفره) است و خانوار مجاز به مصرف در این سقف هستند و در صورت رعایت به عنوان «خوش‌مصرف» تلقی می‌شوند. طبعاً افراد مسئولیت‌پذیر و متعهد طبق الگوی مصرف گام برمی‌دارند. خانواری که بین ۱۲ تا ۲۴هزار لیتر در ماه مصرف آب داشته باشند، «پرمصرف» تلقی می‌شوند ولی با این حساب، قانون تا حدودی با این افراد مدارا می‌کند تا به سقف مجاز بازگردند، اما خانوار‌هایی که بیش از ۲۴هزار لیتر در ماه مصرف آب دارند، به عنوان «بدمصرف» به شمار می‌روند و قانونگذار، مجری را ملزم به برخورد با این افراد کرده است، بنابراین ابتدا به این خانوار‌ها تا سه مرتبه اخطار داده می‌شود و در صورت تمکین‌نکردن، اقدام به قطع موقت مصرف آب آن‌ها می‌شود، البته موضوع مصرف غیرخانگی آب نیز از قاعده دیگری پیروی می‌کند، به طوری که به جای لیتر، «ظرفیت قراردادی» در نظر گرفته شده است و هر صنفی متناسب با نیاز خود مجاز به رعایت الگوی مصرف است و در صورت عدم‌رعایت آن به عنوان «بدمصرف» تلقی می‌شود و طبق قانون با آن برخورد خواهد شد.
موضوع دیگری که این روز‌ها مطرح می‌شود، پایین‌بودن فشار آب در برخی منازل مسکونی است. طبق موضوع الزام به ساخت مخازن ذخیره آب در راستای اجرای بند (ب) بخش
۱۶- ۳- ۶- ۱ مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان ویرایش سال ۱۳۹۶ (تأسیسات بهداشتی)، فراهم‌سازی مخزن ذخیره آب با گنجایش حداقل ۷۵ لیتر برای هر نفر در روز برای ساختمان‌های مسکونی (جدیدالاحداث) بیش از سه طبقه یا بیش از ۱۰ واحدآپارتمان یا به میزان ظرفیت قراردادی برای مراکز عمومی (شامل مراکز نظامی، انتظامی و ادارات) الزامی است، البته نهاد متولی تأمین آب پایتخت، به صورت شناور نسبت به «مدیریت فشار آب» در مناطق مختلف اقدام می‌کند و در مناطقی که مصرف آب زیاد باشد و آب مورد نیاز برای تأمین با مشکل مواجه شود، به صورت شناور و موقت مشمول مدیریت فشار آب می‌شود. به باور کنشگران بهتر است از مخازن ذخیره آب استفاده شود چراکه اجرای این مخازن می‌تواند به مدیریت فشار و کاهش مصرف، کاهش تلفات زمینه و حوادث و اتفاقات، بهره‌برداری آسان و بهینه از شبکه توزیع آب، کمک به «پیک‌سایی» در ساعات اوج مصرف، تأمین فشار داخلی ساختمان و کاهش نارضایتی مشترکان کمک کند.
طرح برخورد با مشترکان بدمصرف آب بار دیگر آغاز شد
طبق اعلام پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو، محسن اردکانی، مدیرعامل آبفای استان تهران در نشست قرارگاه مدیریت تنش آبی گفته است: «خانوار‌هایی که تا الگوی ماهانه آب مصرف کنند «خوش‌مصرف»، آن دسته از مشترکان که بین ۱۲ تا ۲۴ مترمکعب یعنی تا دو برابر الگو مصرف کنند، «پرمصرف» و مشترکانی که بیش از دو برابر الگو مصرف کنند «بدمصرف» هستند. مشترکان بدمصرف در مرحله اول این طرح با اخطار، در مرحله دوم با قطع موقت آب و در مرحله سوم با محدودیت بیشتر مواجه خواهند شد و با اداراتی که مصارف بیشتر از حد مجاز دارند، با استناد به مصوبه شورای مدیریت بحران استانداری برخورد قاطع انجام می‌شود.» وی در تشریح وضعیت منابع آبی استان تهران پس از پاییز بی‌بارش امسال نیز گفته است: «به رغم پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی، بارندگی‌های پاییز امسال ۵۵درصد نسبت به میانگین نرمال کاهش داشته و در چنین شرایطی برای تأمین آب استان تهران، مؤثرترین راه مدیریت تقاضا و مدیریت مصرف است.»
مدیرعامل آبفای استان تهران ضمن دعوت شهروندان تهرانی به مشارکت در مدیریت مصرف آب، از شهروندان استان تهران درخواست کرده است با کاهش ۱۰ درصدی مصارف خود و پرهیز از مصارف غیرضروری این شرکت را در تأمین پایدار آب استان تهران یاری کنند.
کاهش ۶۳ درصدی بارش‌های پاییزی
همچنین بهزاد پارسا، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران اخیراً میزان حجم کل مخازن سد‌های استان تهران را در حال حاضر ۲۸۱ میلیون مترمکعب اعلام کرد و گفت: حجم آب سد‌های پنج‌گانه استان، اکنون ۲۸۱ میلیون مترمکعب است که این مقدار در مدت مشابه سال آبی گذشته ۲۷۲ میلیون مترمکعب بوده است.
وی با بیان اینکه حجم آب کلی سد‌های سامانه غرب شامل طالقان و امیرکبیر هم اکنون ۲۲۵ میلیون مترمکعب است، تصریح کرد: حجم کلی ذخایر سد‌های سامانه شرق تهران شامل لتیان، لار و ماملو نیز هم اکنون ۵۶ میلیون مترمکعب اعلام شده که بر این اساس حجم کلی سد‌های سامانه شرق در حال حاضر در مقایسه با سال گذشته ۲۲ میلیون مترمکعب کاهش را نشان می‌دهد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص نزولات جوی در فصل پاییز عنوان کرد: سومین ماه فصل پاییز با ثبت ۶/۶ میلیمتر بارش در حالی به پایان رسید که استان تهران نسبت به مدت مشابه سال گذشته و همچنین متوسط بلندمدت به ترتیب با کاهش ۶۳ و ۸۲ درصدی نزولات جوی مواجه بوده است.
پارسا با اشاره به اینکه مجموع ریزش‌های جوی ثبت‌شده از سوی شبکه سنجش ایستگاه‌های آب و هواشناسی در حوزه عملکرد استان تهران، از ابتدای سال آبی جاری تا پایان فصل پاییز ۳۸ میلیمتر بوده است، افزود: این امر نشان از کاهش ۵۱ درصدی میزان بارندگی‌ها نسبت به متوسط بلندمدت دارد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران در پایان خاطر‌نشان کرد: با توجه به کاهش نزولات جوی و ورودی سد‌های تأمین‌کننده منابع آب استان تهران، توجه به مؤلفه‌های مدیریت منابع و مصارف بیش از پیش ضروری است و از شهروندان درخواست می‌شود، همچنان در زمینه مدیریت مصرف و صرفه‌جویی آب همکاری کنند تا با رعایت الگوی مصرف بهینه، در تأمین آب شرب پایدار بهترین خدمت را به مردم عزیز ارائه دهیم.
جمع‌بندی
به نظر می‌رسد حل بحران آب در گرو تصمیم جمعی است تا به صورت بهینه مصرف کنند و این مسئله نیز غیرممکن نیست، یعنی می‌شود ضمن استفاده برای مصارف مختلف، صرفاً آن را بهینه مصرف کرد.
منبع: روزنامه جوان
