سایه روشن مذاکرات
دور نخست مذاکرات ایران و آمریکا با وساطت عمان هفته قبل (۲۳ فروردین ماه) در مسقط برگزار شد. بعد از انجام گفت‌وگوها طرفین روند مذاکرات را مثبت ارزیابی کردند.
«اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در این باره اظهار داشت که مذاکرات نخست در ارتباط با موضوع رفع تحریم‌های غیر قانونی و مسائل هسته‌ای انجام شد.
وی همچنین ابراز داشت: «بارها گفته‌ایم و در عمل هم نشان داده‌ایم که برای اطمینان سازی از ماهیت صلح آمیز فعالیت‌های هسته‌ای ایران هیچ نگرانی و مانعی نداریم و در عمل این موضوع را طی ۲ دهه گذشته ثابت کرده‌ایم.
همچنین «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه کشورمان نیز در اظهاراتی بیان کرد که اگرچه تردیدهای جدی نسبت به نیات و انگیزه‌های طرف آمریکایی داریم ولی در مذاکرات با جدیت و اراده کامل شرکت می‌کنیم و برای دستیابی به یک راه‌حل صلح‌آمیز درباره فعالیت‌های صلح‌آمیز ایران حرکت خواهیم کرد و اگر اراده مشابه از سوی طرف مقابل وجود داشته باشد و درخواست‌های غیرمنطقی، غیرواقعی و غیرعملی نداشته باشند، رسیدن به توافق محتمل است.
امروز(شنب) دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا با میانجی‌گیری عمان، در رم برگزار شد. ریاست هیات ایران در این دور از مذاکرات نیز بر عهده «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران و ریاست هیات آمریکایی برعهده «استیو ویتکاف» مذاکره کننده ارشد آمریکایی خواهد بود.
«مجید تخت‌روانچی» معاون سیاسی وزیر خارجه، «کاظم غریب‌آبادی» معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت خارجه، «اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت خارجه و «بهزاد صابری» مشاور وزیر خارجه از جمله کسانی هستند که عراقچی را مانند دوره قبل در این دور از مذاکرات همراهی کردند.
شروع مذاکرات یک نقطه عطف است
«نوذر شفیعی» در گفت‌وگو با ایسنا در تحلیل خود از روند برگزاری مذاکرات غیر مستقیم میان ایران و آمریکا اظهار داشت: به نظر می‌رسد در موضوعاتی مانند روابط ایران و آمریکا که به هر حال نزدیک به ۴۷ سال از تیرگی این روابط می‌گذرد، شروع مذاکرات براساس محاسبات اتفاق می‌افتد؛ یعنی این‌که هم ایران و هم آمریکا قبل از ورود به مذاکرات ارزیابی از آینده مذاکرات داشته‌اند، لذا شروع مذاکرات یک نقطه عطف است و همین شروع می‌تواند یک چشم انداز امیدوارکننده‌ای از مذاکرات ترسیم کند.
وی با بیان این‌که «آغاز انجام مذاکرات و ارزیابی درباره آن که در تهران و واشنگتن صورت گرفته گام مهمی است»، گفت: مذاکراتی که امروز و بعدها ممکن است انجام شود در واقع جریان مذاکرات است؛ به عبارتی شروع مذاکرات مربوط به کلیات کار بود، اما در جریان مذاکرات راجع به جزئیات کار صحبت می‌شود. معتقدم در مقوله جزئیات ممکن است اختلاف نظرهایی بروز کند.
این استاد دانشگاه همچنین بیان کرد: در واقع برای طرفین حداکثر و حداقلی وجود دارد که کشورها می‌توانند در ارتباط با آن مانور دهند، به نظر می‌رسد با توجه به این که تمامی مسائل طولانی شدند، در شرایط فعلی جامعه آمریکا این اشتیاق را دارد که رابطه ۲ کشور به شرایط عادی برگردد.
شفیعی با اشاره به این‌که «مساله هسته‌ای اولین موضوع مورد گفت‌وگو در مذاکرات میان ۲ کشور بوده»، ابراز داشت: از اظهارات ترامپ مشخص است که او زمانی می‌گفت که سیاست هسته‌ای ایران باید به طور کلی برچیده شود و موضوعی به نام هسته‌ای نباشد، اما اکنون مواضع آمریکایی‌ها تا حدودی تغییر کرده است لذا معتقدم موضوعاتی که در دستور کار گفت‌وگو قرار گرفته می‌تواند حصول توافق را ممکن کند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اعتقاد به این‌که «ممکن است در روند کار و درباره برخی موضوعات دیگر اختلاف نظرهایی بروز کند»، گفت: در نظر داشته باشیم شرایط منطقه‌ای نشان می‌دهد مذاکرات می‌تواند امیدوار کننده باشد. سفر وزیر دفاع عربستان به ایران، گفت‌وگوهای دکتر خرازی با وزرای خارجه برخی از کشورها و یا رفت و آمدها به مسکو حکایت از این دارد که مذاکرات رو به پیش است؛ اما بدون چالش نخواهد بود.
وی ادامه داد: در مجموع ۲ کشور به این نتیجه رسیده‌اند هزینه‌های ایجاد شده موجب افزایش چالش در روابط ۲ کشور شده است، لذا گفت‌وگوها باید به سمتی برود که دستاورد برد-برد برای هر ۲ کشور داشته باشد.
این استاد دانشگاه با اشاره به دیدگاه ایران درباره مساله هسته‌ای و غنی‌سازی خاطرنشان کرد: دیدگاه ایران این است که غنی سازی برای ایران به گونه‌ای باشد که نه تنها تاسیسات هسته‌ای دست نخورده باقی بماند بلکه غنی سازی به‌عنوان خط قرمز برای ایران مطرح است شاید میزان غنی سازی افزایش یا کاهش داشته باشد، اما نفس داشتن آن خط قرمز ماست.
ترامپ می‌خواهد با حذف میراث اوباما و بایدن، پدیده جدید که محصول کار خودش باشد را معرفی کند
شفیعی همچنین اظهار داشت: از سوی دیگر شرایط موجود نشان می‌دهد ترامپ سعی دارد در مساله هسته‌ای ایران توافق‌نامه‌ای را امضا کند که از نظر ظاهری هم شده متفاوت از برجام باشد و حتی او فردی است که تمایل دارد میراث اوباما و بایدن را حذف کرده و پدیده جدید که محصول کار خودش باشد را معرفی و ارائه کند.
وی ابراز عقیده کرد که در مساله هسته‌ای تعدیل اتفاق می‌افتد و در زمینه درصد غنی سازی نیز مصالحه‌ای صورت می‌گیرد لذا توافق محدود پیش می‌آید که ممکن است که به لحاظ ساختار کلی برجام باشد، اما محتوا به‌گونه‌ای که بتواند موضوع را متفاوت‌تر نشان دهد. لذا در این فضا تعدیل خواسته‌های طرفین باید در فضای شرافتمندانه، برد-برد و سازنده اتفاق بیافتد.
