حميد نجف
روزنـامهنگار
از كتك زدن سگ بي نوا گرفته تا سيلي خوردن بانوي زحمتكش دستفروش؛ از افشاگري فيشهاي نجوميگرفته تا چگونگي واگذاري املاك شهرداري؛ از گير دادن به طراحي پيراهن تيم ملي گرفته تا عكس و تصاوير مختلف افراد و مسئولان؛ در فضاي مجازي اين اتاق شيشه اي تقريبا همه چيز و همه كس زير ذره بين هستند.
چارلز کولي در کتاب خود به نام «سازمان اجتماعي»، ارتباط را چنين تعريف ميکند: " ارتباط، ساز و کاري است که روابط انساني، بر اساس و به وسيله آن به وجود ميآيد و تمام مظاهر فکري و وسائل انتقال و حفظ آنها در مکان و زمان بر پايه آن توسعه پيدا ميکند. ارتباط، حالات چهره و رفتارها و حرکات و طنين صداها و کلمات و نوشتهها و چاپ و راه آهن و تلگراف و تلفن و تمام وسايلي را که اخيرا در راه غلبه بر مکان و زمان ساخته شدهاند، همه را در برميگيرد".
رشد چشمگير و شگرف تكنولوژيهاي ارتباطي و شبكههاي اجتماعي، عصر حاضر را به عصر ارتباطات تبديل ساخته و امروزه به همت بسترهاي نوين ارتباطي و شبكههاي مجازي، كوچكترين رخدادي با سرعت نور و كمترين زمان به اطلاع ميليونها نفر در سراسر جهان رسانده ميشود .
هرچند اين رويكرد ممكن است گاهي با بداخلاقيهايي به رشد شايعات، تخريب افراد و حتي اشاعه فحشا منجر شود، اما زمينههاي مثبت سرشاري را هم در دل خود دارد. تبادل اخبار، تعامل افكار، اطلاعرساني، شفاف سازي، ترويج فرهنگ و آموزش صحيح و بسياري موارد مفيد ديگر كه ميتواند در بستر اين شبكهها به كار رود و به تدريج زمينههاي اصلاح امور را درپي آورد
در كشور ما وجود شبكههاي ارتباطي و اجتماعي مجازي با فراواني چشمگير كاربران، پل ارتباطي مستحكميبنا نهاده كه تاثيرات عميقي را روي ساير رسانههاي موازي خود از جمله تلويزيون، روزنامهها و ديگر ابزار رسانه اي گذاشته است .
در اين روند معمولا اكثر اخبار و رويدادها در لحظات اول از طريق شبكههاي اجتماعي مجازي به سرعت و در كمترين زمان به اطلاع ميليونها نفر از هموطنان ما ميرسد. ديگر نيازي به شهرت نيست. كوچكترين عمل خوب و يا غير اخلاقي افراد ميتواند در بستر شبكههاي اجتماعي طي چند دقيقه به سراسر جهان مخابره شود و متعاقب آن سيل واكنشهاي مثبت و منفي كاربران هم جاري ميشود. واكنشهايي كه موج سنگين آن ميتواند تاثيرات بسيار گسترده اي براي افراد رقم زده و بعضا جريان زندگي آنان را دستخوش تغيرات اساسي کند.
از سوي ديگر وجود بستر ارتباطي قوي، انتقال لحظه اي دادهها و فراواني كاربران اين شبكهها ابعاد نظارتي خاص و دقيقي را هم در عملكرد دولتها و ديگر دستگاههاي اجرايي در پي دارد. ابزاري كه ميتواند به نوعي با استفاده صحيح فرصتي براي اصلاح و مقابله با ناهنجاريهاي اجتماعي و مقابله با فساد ايجاد نمايد.
البته نگرانيهايي وجود دارد که همچنان ارباب رسانه در كنترل و جريان سازي در اين شبكهها هم نقش آفريني کنند كه به واسطه سيل عظيم شهروند خبرنگاران (كاربران) در اين فضا كار سختي در پيش خواهند داشت .
به هر حال قرار گرفتن در اين اتاق شيشه اي ميتواند مزايايي بيش از معايب براي ما و كشور در پي داشته باشد به شرطي كه همگي بكوشيم تا در جهت صحيح از اين امكان بهره ببريم. بياييم در كنار ارسال مطالب طنز و تفريحي، گاهي نكات مغفول مانده اخلاقي و فرهنگي را هم به يكديگر گوشزد كنيم.
بياييم به جاي ارسال و دست به دست كردن مشتي تصاوير غير اخلاقي كه ممكن است با چند كليك ساده، نهايتا به دست فرزندان و اعضاي خانواده خود ماهم برسد، از اين بستر درجهت رفع آلودگيهاي فضاي واقعي جامعه خود بهره ببريم.