آلبرت بغزیان
کارشناس اقتصادی
تولید موضوعی فیزیکی است؛ به عبارتی تولید در حقیقت رابطه بین نهادهاست و رفتارها در تولید نقشی ندارند. اما رفتارها زمانی آشکارشده و خودنمایی می‌کنند که تولید در معرض ارائه و تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد، آنجاست که رفتارها خودی نشان داده مثل نرخ ارز، عوارض، تعرفه، مالیات، استراتژی‌هایی که نسبت رفتار تولیدکننده و مصرف‌کننده را بر این عوامل مشخص می‌کند. رفتارهای اقتصادی عموماً بر اساس یک برنامه و خارج از تولید گرفته می‌شود. اینکه چرا رکود در اقتصاد ایران حاکم است و تولید کاملاً در این چند سال اخیر به حاشیه رانده‌شده است، به عوامل متعددی بازمی‌گردد. می‌توان از بازار نرخ ارز و دیگر سیاست‌های اقتصادی مثال زد اما به اعتقاد بنده ادغام وزارت صنعت، معدن با وزارت بازرگانی عملاً تولید را در مسیر دیگری قرارداد؛ به‌طوری‌که اکنون نوع رفتار اقتصادی این وزیر صنعت تعیین‌کننده هست. اگر وزیری در مسند صدارت این وزارتخانه قرار بگیرد که صادرات محور باشد، در تلاش خواهد بود که صادرات فرآورده‌های نفتی را افزایش دهد یعنی همان خام فروشی. اگر این وزیر با نگاه صنعتی به وزارتخانه بیاید تمایلش را در حوزه صنایعی مثل خودرو نشان می‌دهد و اگر وزیری که به تجارت و بازار علاقه داشته باشد و بر مسند وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار بگیرد، به‌طور قطعی تلاش می‌کند مسیر واردات را هموار سازد. به باور من با تشکیل وزارت صنعت، معدن و تجارت ، باید رونق تولید داخلی را به‌نوعی فراموش کنیم. البته این موضوع تنها یکی از مؤلفه‌های تأثیرگذار رفتارهای نادرست اقتصادی است؛ چراکه انحراف و رانت ایجادشده حاصل از یک تفکر سرمایه‌گذاری تجاری عملاً همه منافذ توسعه‌ای تولید را بر روی اقتصاد کشور بسته است. این فکر مربوط به این دولت یا آن دولت نیست بلکه از قبل از انقلاب وجود داشته و متأسفانه تاکنون نسبت به ریشه‌یابی یا رفع آن چاره‌اندیشی نشده است. با استفاده از این رانت گسترده، واردات با نگاه منفعت طلبانه انجام می‌شود؛ به عبارتی هنگامی‌که تولید اقلام داخلی در حال انجام است واردات آن اقلام تولیدی صورت می‌گیرد و همین موضوع موجب کاهش تقاضا و از دست دادن بازار تولید اقلام داخلی می‌شود یا اینکه کالاهایی تولید می‌شود که توان رقابت با تولیدات مشابه ندارد و به‌ناچار اقتصاد در شرایطی قرار می‌گیرد که اقدام به واردات کالایی کند که در داخل به‌صورت بی‌کیفیت تولید می‌شود و ...
این مؤلفه‌ها بیانگر این است که سرمایه‌گذاری تجاری در ایران ناشی از رانت گسترده بر سرمایه‌گذاری تولید ترجیح داده می‌شود.
نکته جالب آنکه در تولید هیچ رانتی وجود ندارد و این انحراف و رانت تنها در واردات هست. در کنار این مؤلفه‌ها، حجم گسترده نقدینگی سرگردان، نظام پولی آشفته و ... نیز می‌زد بر علت شده تا تولید بیش‌ازپیش در رکود بسر ببرد.
کارشناس اقتصادی
تولید موضوعی فیزیکی است؛ به عبارتی تولید در حقیقت رابطه بین نهادهاست و رفتارها در تولید نقشی ندارند. اما رفتارها زمانی آشکارشده و خودنمایی می‌کنند که تولید در معرض ارائه و تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد، آنجاست که رفتارها خودی نشان داده مثل نرخ ارز، عوارض، تعرفه، مالیات، استراتژی‌هایی که نسبت رفتار تولیدکننده و مصرف‌کننده را بر این عوامل مشخص می‌کند. رفتارهای اقتصادی عموماً بر اساس یک برنامه و خارج از تولید گرفته می‌شود. اینکه چرا رکود در اقتصاد ایران حاکم است و تولید کاملاً در این چند سال اخیر به حاشیه رانده‌شده است، به عوامل متعددی بازمی‌گردد. می‌توان از بازار نرخ ارز و دیگر سیاست‌های اقتصادی مثال زد اما به اعتقاد بنده ادغام وزارت صنعت، معدن با وزارت بازرگانی عملاً تولید را در مسیر دیگری قرارداد؛ به‌طوری‌که اکنون نوع رفتار اقتصادی این وزیر صنعت تعیین‌کننده هست. اگر وزیری در مسند صدارت این وزارتخانه قرار بگیرد که صادرات محور باشد، در تلاش خواهد بود که صادرات فرآورده‌های نفتی را افزایش دهد یعنی همان خام فروشی. اگر این وزیر با نگاه صنعتی به وزارتخانه بیاید تمایلش را در حوزه صنایعی مثل خودرو نشان می‌دهد و اگر وزیری که به تجارت و بازار علاقه داشته باشد و بر مسند وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار بگیرد، به‌طور قطعی تلاش می‌کند مسیر واردات را هموار سازد. به باور من با تشکیل وزارت صنعت، معدن و تجارت ، باید رونق تولید داخلی را به‌نوعی فراموش کنیم. البته این موضوع تنها یکی از مؤلفه‌های تأثیرگذار رفتارهای نادرست اقتصادی است؛ چراکه انحراف و رانت ایجادشده حاصل از یک تفکر سرمایه‌گذاری تجاری عملاً همه منافذ توسعه‌ای تولید را بر روی اقتصاد کشور بسته است. این فکر مربوط به این دولت یا آن دولت نیست بلکه از قبل از انقلاب وجود داشته و متأسفانه تاکنون نسبت به ریشه‌یابی یا رفع آن چاره‌اندیشی نشده است. با استفاده از این رانت گسترده، واردات با نگاه منفعت طلبانه انجام می‌شود؛ به عبارتی هنگامی‌که تولید اقلام داخلی در حال انجام است واردات آن اقلام تولیدی صورت می‌گیرد و همین موضوع موجب کاهش تقاضا و از دست دادن بازار تولید اقلام داخلی می‌شود یا اینکه کالاهایی تولید می‌شود که توان رقابت با تولیدات مشابه ندارد و به‌ناچار اقتصاد در شرایطی قرار می‌گیرد که اقدام به واردات کالایی کند که در داخل به‌صورت بی‌کیفیت تولید می‌شود و ...
این مؤلفه‌ها بیانگر این است که سرمایه‌گذاری تجاری در ایران ناشی از رانت گسترده بر سرمایه‌گذاری تولید ترجیح داده می‌شود.
نکته جالب آنکه در تولید هیچ رانتی وجود ندارد و این انحراف و رانت تنها در واردات هست. در کنار این مؤلفه‌ها، حجم گسترده نقدینگی سرگردان، نظام پولی آشفته و ... نیز می‌زد بر علت شده تا تولید بیش‌ازپیش در رکود بسر ببرد.
آخرین اخبار