غرامت 3میلیون دلاري به حساب وزارت نفت واریز می‌شود!؟

محسن نظری- روزنامه تجارت؛  ایده احداث خط لوله صلح در سال 1990 مطرح شد و قرار بود، احداث این خط لوله که گاز ایران را به پاکستان و هندوستان منتقل می کرد، پیام آور صلح و دوستی در شبه قاره باشد. براساس توافق اولیه، قرار بود این خط لوله 2700 کیلومتری گاز صادراتی ایران را از مسیر پاکستان به هند منتقل کند. پیش بینی شده بود که در صورت توافق نهایی 1100 کیلومتر از این خط لوله در ایران، 1000 کیلومتر در پاکستان و 600 کیلومتر در هند احداث شود. مطابق تفاهم های انجام شده، ایران متعهد می شد که تا مدت 25 سال، گاز خود را با قیمت توافقی به هند و پاکستان بفروشد. قرار این بود این خط لوله، صلح را به شبه قاره هند به ارمغان بیاورد، اما روند اجرای این پروژه نشان می دهد که نه تنها تاکنون صلحی برای پاکستان و هند به دنبال نداشته، بلکه می تواند به دعوای حقوقی تهران و اسلام آباد نیز منجر شود.

در سال 2008 توافق بر سر خط لوله خط لوله صلح بین سه کشور ایران، پاکستان و هند به امضا رسید.براساس این توافق، قرار شد گاز از پارس جنوبی به دو نقطه از کشور پاکستان یعنی کراچی و مولتان انتقال و از مولتان نیز این گاز به دهلی‌نو منتقل شود. با این حال، در سال 2010 و هنگامی‌که طرفین به سمت امضای سند نهایی اجرای این خط لوله در آنکارا پیش می‌رفتند، هند تحت فشارهای آمریکا از حضور و مشارکت در ساخت این پروژه انصراف داد تا این خط لوله به آی‌.پی مشهور شود.

پاکستان که در طول یک دهه گذشته مذاکرات متعددی با ایران انجام داده بود، در نهایت خرداد ماه سال 1388 اولین قرارداد گازی با ایران به منظور واردات روزانه 21.5 میلیون مترمکعب گاز طبیعی را در تهران امضا کرد که براساس آن باید تا 31 دسامبر سال 2014 میلادی گاز ایران به پاکستان ارسال شود.

هزینه ساخت این خط لوله نیز بیش از 7.6 میلیارد دلار تخمین زده شده است که همین موضوع نیز یکی از موانع مهم بر سر راه اجرای این پروژه در خاک پاکستان می‌باشد. اکنون 1092 کیلومتر از این خط لوله در خاک ایران ساخته شده و در یک ماه گذشته نیز طرف پاکستانی عنوان کرده مذاکراتی را با یک شرکتی چینی برای احداث این خط لوله داشته است ولی تا کنون که زمان موعد قرار داد است این کشور حتی یک متر از خط لوله را هم نساخته است. در حالی که ایران به تعهدات خود پیش از زمان قید شده در قرارداد عمل کرده و خط لوله صادرات گاز به پاکستان را از عسلویه به نزدیکی مرز پاکستان رسانده است اما در خاک پاکستان، هیچ حرکت جدی برای احداث خط لوله انجام نشده است.بر اساس توافقنامه خرید و فروش گاز بین دو کشور، تحویل اولین محموله گاز به پاکستان باید تا تاریخ 31 دسامبر 2014 یعنی امروز آغاز شود و تاخیر پس از این تاریخ در اجرایی شدن این خط لوله موجب جریمه طرف کوتاهی کننده خواهد شد.

در حالی که در یکسال و اندی فعالیت وزارت نفت در دولت یازدهم، مقامات وزارت نقت پاکستان هر از چندگاهی از توافق با ایران در زمینه های مختلف از جمله تأخیر یکساله زمان آغاز قرارداد و بخشودگی جریمه پاکستان خبر می دادند، زنگنه و مجموعه تحت مدیریتش نسبت به این مسئله موضع گیری محکم و مشخصی نداشته اند.پیش از این نیز بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت کشورمان با ارائه یک توصیه جدید گازی به پاکستان درباره احتمال جریمه و یا فسخ قرارداد صادرات گاز ایران به پاکستان توضیحاتی ارائه کرد و گفت: ایران پایبند به قرارداد صادرات گاز طبیعی خود با دولت پاکستان است و برای ایران اظهار نظرات ملاک عمل نیست و اصول قرارداد صادرات گاز ملاک تصمیم گیری خواهد شد.

در حالی که مهلت پاکستان برای ساخت خط لوله واردات گاز از ایران امروز به پایان رسیده و این دولت باید برای تاخیر در احداث این پروژه به ایران جریمه‌ای سنگین معادل روزانه 3میلیون دلار پرداخت کند، اما به دلیل سکوت منابع رسمی خبری، سرنوشت تکمیل این خط لوله هنوز روشن نشده است. این در حالی است که دیروز منابع پاکستانی اظهار داشته اند توافق های تازه ای میان ایران و پاکستان برای صادرات گاز انجام شده است، وزارت نفت ایران با انتشار اطلاعیه ای اعلام کرده است که این خبر را تایید نمی کند.وزارت نفت اعلام کرد: مقامات بلند پايه ايران و پاكستان براي اجراي قرارداد خريد و فروش گاز ميان دو كشور مذاكراتي داشتهاند، اما انجام هر گونه توافق تازه در اين زمينه صحت ندارد.اداره كل روابط عمومي وزارت نفت، ضمن تاكيد بر اهميت قرارداد خريد و فروش گاز ميان ايران و پاكستان و عزم مسئولان دو طرف بر اجراي اين قرارداد در زمان تعيين شده، گزارشهاي اخير برخي رسانهها را مبني بر انجام توافقهاي تازه در اين زمينه  تكذيب ميكند. اين در حالي است كه شاهد خاقان عباسي وزير انرژي پاكستان نيز انتساب خبرهايي را مبني بر توافقهاي جديد در اجراي خط لوله گازي ميان دو كشور تكذيب كردهاند.

منابع پاکستانی دیروز اعلام کردند: ایران یک موافقتنامه بازبینی شده به پاکستان پیشنهاد کرده‌ است که بر اساس آن اسلام‌آباد باید یک طرف ثالث برای پرداخت‌های خود به ایران در نظر بگیرد. به گزارش اکسپرس تریبیون، درحالی‌که بانک‌های بین‌المللی به علت تحریم‌ها، تمایلی به انجام نقل و انتقالات بانکی ایران ندارند، ایران پیشنهاد کرده است تا پاکستان از یک طرف ثالث برای پرداخت‌ انرژی وارداتی از ایران استفاده کند.به گفته منابع پاکستانی، ایران یک موافقتنامه بازبینی شده در مورد پروژه خط لوله گاز به پاکستان پیشنهاد کرده است که در آن پاکستان باید یک طرف ثالث برای پرداخت گاز صادراتی میدان پارس جنوبی ایران به این کشور به کار گیرد. طرف پاکستانی اصرار دارد تا مذاکره‌کنندگان ایرانی در حین مذاکرات هسته‌ای باید در تلاش برای دریافت معافیت این پروژه از تحریم‌ها باشند.

شاهد خاقان عباسی وزیر نفت و منابع طبیعی پاکستان نیز هفته گذشته گفته بود، مسوولان شرکت های ایرانی و پاکستانی ظرف چند روز آینده برای بررسی جزئیات نحوه اجرای این طرح و گفت و گو در خصوص برخی مسایل باقیمانده، در اسلام آباد دیدار خواهند کرد.وی گفت که هنوز روز دقیق نشست میان مسوولان دو شرکت یاد شده مشخص نشده استاین شرایط در حالی برای احداث خط لوله IP رخ می دهد که رسانه های جهان هر چند وقت یک بار از مذاکرات گازی پاکستان با کشور های مختلف از جمله هند، قطر و روسیه خبر می دهند با این حال  هفته گذشته پاکستان و روسیه قرارداد انرژی به ارزش یک میلیارد و هفتصد میلیون دلار برای احداث خط لوله انتقال گاز از کراچی به لاهور امضا کردند.