گروه اقتصادکلان: ساختار اقتصاد ایران هنوز به گونه ای است که نتوانسته است به ثبات و پایداری لازم برسد و این مسئله دلایل بسیاری دارد که مهمترین آن ها تسلط و چیرگی مطلق دولت بر این حوزه است. اقتصاد دولتی نیز به نوبه خود تبعات منفی بسیاری دارد که شکاف دو افزون میان غنی و ضعیف از آن جمله است. دولت ها در این قبیل مواقع به طرح های حمایتی از قشر ضعیف و کم درآمد روی می آورند. آخرین نمونه آن در کشور ما توزیع یارانه حاصل از افزایش قیمت بنزین میان مردم نیازمند است. در این رابطه چندی قبل معاون رئیسجمهوی و رئیس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به شمول بیش از 60 میلیون شهروند ایرانی از طرح حمایتی دولت برای جبران افزایش قیمت بنزین، گفت: طرح حمایت معیشتی و اصلاح قیمت و سهمیه بندی بنزین در راستای اجرایی شدن مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سه قوه اجرا می شود. اما این طرح علی رغم لزوم اجرای آن، از همان آغاز نواقص و ابهامات بسیاری در ذات خود داشت و انتقادات زیادی را از سوی مردم و کارشناسان باعث شد.
- ملاک پرداخت یارانه بنزین ثروت باشد نه درآمد
در همین خصوص روز گذشته عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: گلایهمندی مردم از نحوه پرداخت یارانه بنزین بسیار است زیرا فرزندان خانوادهها شاغل بوده و درآمد مستقل دارند اما از این درآمد مبلغی در خانه پدری خرج نکرده و برای آینده خود پس انداز می کنند این در حالی است که دولت در پرداخت یارانه بنزین درآمد آنها را نیز در مجموع درآمد خانوادهها در نظر گرفته است.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه باید ملاک پرداخت یارانه بنزین ثروت باشد نه درآمد، ادامه داد: دولت باید شفاف آمار افرادی که یارانه بنزین دریافت کردند را در اختیار مردم و مجلس قرار دهد تا بتوان ارزیابی درستی از نحوه تخصیص حمایتهای معیشتی داشت.
- راهکارهایی برای اصلاح سیاست های حمایتی
بر این اساس به نظر می رسد سیاست های حمایتی دولت از اقشار کم درآمد، از جمله در خصوص طرح اخیر سهمیه بنزین نیازمند بازنگری جدی باشند.
به گزارش ایران، در همین ارتباط داود سوری اقتصاددان، همزمان با آغاز طرح سهمیه بندی بنزین راهکارهایی را ارائه داد و نوشت: در اولین راهکار باید گفت، وقتی دولتها در جریان اقتصاد حضور گسترده دارند، فساد ایجاد میشود و بارها مصداق این فسادها را در فضای اقتصادی و خبرها خواندهایم.بدین جهت زمانیکه مردم و فعالان اقتصادی شاهد فساد در ابعاد مختلف در اقتصاد هستند، شکاف بزرگ بین مردم و فعالان اقتصادی با دولت ایجاد میشود. اگر این شکاف و فاصله با سیاستهای مناسب برطرف نشود بهطور قطع فاصله ارکانهای یاد شده بیشتر خواهد شد و این امر در نهایت سبب گسترش نارضایتی مردم و حتی فعالان اقتصادی خواهد شد.
نکته دیگری که شکاف بین مردم، فعالان اقتصادی و دولت را سبب میشود، عدم پذیرش سیاستهای دولت است. ... توصیه میکنم دولت روحانی در اولین گام خود بعد از اصلاح قیمت بنزین به سمت اصلاح شکافهای موجود بین خود، مردم و فعالان اقتصادی برود. دولت در ادامه مسیر خود میتواند به نحوی تصمیمگیری کند که شکافها و فاصلههای موجود را پوشش دهد و اجازه دهد فعالان اقتصادی، اقتصاد کشور را هدایت کنند.
دومین راهکار که اصرار بر اجرای آن وجود دارد، کاهش دخالت دولت در تصمیم گیریها است. هر زمان که دولتها در اقتصاد و بدنه آن ورود عمیقی انجام دادند، اقتصاد لطمه بیشتری دیده است و در نهایت میبینیم که مردم، تجار و تولیدکنندگان متضرر میشوند.
سومین راهکار این است که دولت اکنون به تعادل در سیاست خارجی نیاز است. دشمن همیشه وجود داشته و اخیراً هم سیاستهای نامناسب علیه ایران بیشتر شده است، حال هنر دولت روحانی که توانست برجام را محقق کند، این است که توازن بین سیاست داخلی و خارجی ایجاد کند. دولت در جابهجایی پول، فروش داراییهای خود و غیره مشکلات متعددی دارد، از اینرو اکنون زمان تصویب مذاکره در عرصه بینالملل است.
چهارمین نکته که به دولت توصیه میشود، این است که دولت در مسیر اصلاح قیمت حاملهای انرژی و اصلاح سایر بخشهای اقتصادی، بسته جامع را در تمام حوزهها ببیند و به صورت همزمان اجرا کند. ما در سیاست خارجی، سیاست اجتماعی، سیاست اقتصادی و سیاست داخلی به بستههایی نیاز داریم که بتوانند مکمل هم باشند. ... حمایت در قالب کمک معیشتی باید به صورت درستی دیده شود و به افرادی که نیاز صددرصدی دارند، پرداخت شود.
- لزوم اصلاح محیط کسب و کار
پنجمین موضوعی که میتوان به عنوان راهکار به دولت توصیه کرد، اصلاح محیط کسب و کار است. خیلی از فعالان اقتصادی و بازاریان برای ادامه فعالیت رغبتی ندارند. وقتی بخش خصوصی واقعی به چنین روزهای دلسرد کنندهای میرسد اصلاح محیط کسب و کار میتواند راهگشای خوبی برای گسترش فعالیتهای اقتصادی باشد و این امر سبب رونق اقتصادی میشود.
شمشین راهکاری که توصیه میشود، جلوگیری از پرداخت کمک معیشت به 60 میلیون نفر است. توزیع درآمد به این شکل در درازمدت ایده خوبی نیست چرا که بر اساس علم اقتصاد سبب توزیع فقر خواهد شد. برای آنکه در آینده شاهد تورم اقتصادی نباشیم بهتر است که این پول تنها به افرادی پرداخت شود که در صورت عدم حمایت مالی با چالشهای جدی مواجه میشوند.
