سلامت نیوز:امروزه زلزله یکی از اصلیترین تهدیداتی است که بشر با آن روبهروست. ایران نیز با توجه به اقلیم و موقعیت جغرافیاییاش مدام با این خشم فروخوردهی زمین تهدید میشود. زلزله میتواند تمام نقاط جغرافیایی، حتی مناطقی را که اصطلاحا از محوطهی خطر خارج هستند، تحتتأثیر قرار بدهد. علیرغم خطرات و تهدیدات زلزله، همیشه عدهی کمی شیوهی مقابله با خطرات زلزله و آمادگی برای مقابله با آن را میدانند. برای همین در این نوشته قصد داریم ببینیم که هنگام وقوع زلزله چه کنیم.
آمادگی برای زلزله نیز مانند آمادگی مواجهه با بسیاری از بلایای طبیعی دیگر مانند سیل و طوفان و… است. پس با یادگیری نکات لازم در بقا و آمادگی برای زلزله میتوانید، خود را برای سایر اتفاقات ناگوار نیز آماده کنید.
برای مثال نکات زیر از جمله مهمترین مواردی است که باید بدانید:
هر چه آمادگی بیشتری در مواجهه با زلزله داشته باشید، احتمال و امکان بقایتان بیشتر میشود. ضمن اینکه بعد از حادثه نیز فشار و استرس کمتری را متحمل خواهید شد.
نشت گاز، آتشسوزی سیمهای برق، ترکیدن لولههای آب و… بعد از زلزله بسیار محتمل است. با اقدام بهموقع برای بستن شیر گاز، قطع برق و… تا حدود زیادی از این مشکلات جلوگیری خواهد شد.
هنگام وقوع زلزله شاید امکان قرار گرفتن در مکانی امن برایتان مقدور نباشد، پس باید بتوانید تمام نقاط امن را بشناسید و در صورت نیاز به سمت آنها بروید.
خودتان و فرزندان و اطرافیانتان باید این موارد ایمنی را بدانید و برای مواجهه با زلزله واقعی بارها تمرین کنید.
باید برای منزل، محیط کار و خودرویتان کیف کمکهای اولیه تهیه کنید و در صورت وقوع زلزله از آن استفاده کنید.
بقا و زنده ماندن در زلزله تا حدود زیادی وابسته به کسب آمادگیهای قبلی است. پس تا جاییکه میتوانید باید آمادگی خود را افزایش بدهید و لوازم و مواد موردنیاز برای این شرایط را تهیه کنید:
سعی کنید با روشهای متعددی که ممکن است، نسبت به وقوع زلزله آگاه باشید. روشهای متعددی برای سنجش این کار وجود دارد. با شناخت و استفاده از آنها میتوانید خیلی زود و قبل از بهبارآمدن خسارات جان خود و اطرافیانتان را نجات بدهید.
حداقل باید برای ۳ روز مواد و ابزار لازم را در هنگام وقوع زلزله تدارک ببینید؛ موادی مانند غذا، آب، جعبهی کمکهای اولیه، لوازمی برای کنار زدن آوار و آواربرداری.
اگر بتوانید برای ۳۰ روز این مواد و مصالح را تدارک ببینید که عالی است. حوادث گذشته نشان میدهد که رسیدن کمکهای امدادی کمی دیر اتفاق میافتد، پس باید خودتان حواستان باشد و بعضی وسایل برای بقا را تدارک ببینید.
ضمن اینکه با وجود داشتن مواد و ابزار لازم برای نجات و بقا، راحتتر خواهید بود. ماندن در خانه و محوطه اطراف آن با وجود آمادگی خیلی بهتر از آواره شدن میان جمعیتی است که برای دریافت ۱ بطری آب تقلا میکنند.
زلزله مانند سایر حوادث نیست. مثلا طوفان تا حدودی قابل پیشبینی است. اما زلزله خبر نمیکند و بسیار آنی و ناگهانی رخ میدهد. پس با تمرین برای مواجهه با زلزله، میتوانید آمادگی خود را افزایش بدهید.
بسیاری از افراد با تعلل و درنگی که در هنگام زلزله داشتهاند، دچار آسیب شده و نتوانستهاند نجات پیدا کنند. با تمرین کردن سرعت واکنش نشان دادن شما نسبت به زلزله بالا میرود و میتوانید به موقع اقدام کرده و نجات پیدا کنید. یادتان باشد که در وقوع زلزله هر ثانیه نیز اهمیت دارد.
یکی از مشکلات عمده هنگام وقوع زلزله، مشکلات ارتباطی است که بهوقوع میپیوندد. در این مواقع، معمولا خطوط ارتباطی از کار میافتند و امکان تماس تلفنی وجود ندارد. فرض کنید خدایناکرده زمانی که سر کار هستید، زلزله رخ بدهد و نتوانید با خانوادهتان ارتباط برقرار کنید.
در چنین شرایطی باید از قبل فکری بکنید و بدانید که چگونه باید با یکدیگر ارتباط برقرار کنید. مثلا میتوانید با اعضای خانوادهتان مکان امن و مشخصی را تعیین کنید و قرار بگذارید که در صورت وقوع مشکل به آنجا میروید و درنتیجه همدیگر را گم نخواهید کرد یا برای هم در نقطهی مشخصی که از قبل تعیین میکنید، پیام بگذارید.
از آنجاییکه زلزله ناگهانی بهقوع میپیوندد، نمیتوان آن را دقیق و درست پیشبینی کرد. پس زمانیکه زلزله بهوقوع میپیوندد، نمیتوان تصمیمگیری دقیقی برای تخلیه و خروج گرفت. پس نکتهای مهم را آویزهی گوشتان کنید: قبل و بعد از زلزله تخلیه نکنید، مگر اینکه به شما چنین توصیهای بشود.
حتی اگر زلزله باعث میشود محیطی که در آن هستید، ثابت و امن نباشد، بهتر است در همان نقطه بیحرکت بمانید. ممکن است هنگام خروج درها بسته شود و گیر بیفتید. پس همیشه نسبت به هشدارها و توصیهها برای خروج دقت کنید:
هنگام وقوع سونامی، به افرادی که در این نواحی ساکن هستند، توصیه میشود که وقتی واقعه به حالت توقف درآمد سریع تخلیه کنید و از محیط بسته خارج بشوید.
در هنگام وقوع سونامی باید به نواحی مرتفع بروید. اگر در ساختمان هستید، باید به طبقات بالاتر بروید و اگر در محیط خارجی بهسر میبرید نیز بهتر است به مکانهای مرتفع یا بالای درخت و… بروید و صبر کنید تا خطر رفع بشود.
زلزله هر چند خفیف و کوچک هم که رخ بدهد، ترسناک است و نیاز به رعایت کامل نکات امنیتی دارد.
بخش مهمی از کسب آمادگی در حین وقوع زلزله، دانستن این موضوع است که با چه چیزهایی روبهرو خواهیم شد. اگر تا به حال تجربهی مواجهه با زلزله را نداشتهاید، بهتر است فیلمهایی در این زمینه ببینید یا اطلاعات خود را تا جاییکه میتوانید افزایش دهید.
سعی کنید شیوهی درست واکنش را هنگام وقوع زلزله یاد بگیرید. بدانید که زلزله در مدتی کوتاه رخ میدهد و در همین مدت بسیار اندک میتواند خسارات شدیدی وارد کند. پس هر ثانیه برای بقا و نجات ارزشمند است.
یادتان باشد که شما نمیتوانید پنجه در چنگالهای قدرتمند زلزله بیندازید. پس هنگام وقوع آن از فکر نجات اسباب و اثاثیه و… بیرون بیایید و تنها به جان عزیزتان فکر کنید.
وقتی زلزله رخ میدهد، بهویژه زمانیکه زلزله شدید است، نمیتوان از محیطی که در آن اسیر شدهاید فرار کنید و خیلی از نواحی خطرآفرین دور شوید. تجربه نشان میدهد که هر چه برای دور شدن از محیط تلاش کنید، احتمال گرفتاری شما بیشتر خواهد شد.
پس این موضوع نشان میدهد که ایمن ساختن و ایمن کردن محیط زندگیتان بسیار اهمیت دارد. فرض کنید هنگام وقوع زلزله، روی مبل جلوی تلویزیون نشستهاید و مشغول تماشای آن هستید. ناگهان زلزله بیاید، اگر آمادگی و شناخت لازم درباره نکات ایمنی داشته باشید، میتوانید سریع به زیر میزی مستحکم کنار دیوار بروید و زیر آن پناه بگیرید.
یادتان باشد که زیر قفسههایی که امکان ریزش دارند، نروید. مهمترین کار انتخاب پناهگاه مناسب، قرار گرفتن در پناهگاه و صبر کردن است. از ترسیدن و عجله بپرهیزید.
پس ۳ اقدام اصلی: پناه گرفتن در مکانی امن که قبلا به آن فکر کردهاید؛ مانند دیواری مستحکم یا میزی که میتوان زیر آن قرار گرفت. سپس باید همانجا بمانید و سر و گردنتان را از آسیب حفظ کنید.
نشستن، پناه گرفتن و صبر کردن.
با احتیاط روی زمین قرار بگیرید و به حالت نشسته دربیایید. با این کار پاهایتان از آسیب دیدن حفظ میشوند.
اگر هنگام وقوع زلزله بهشدت تکان خوردید و جابهجا شدید، نترسید و فرار نکنید. در همان محیطی که پناه گرفتهاید بمانید؛ این برایتان امنتر خواهد بود. ۳ مرحله مهم عنوان شده در تصویر زیر دیده میشود:
وقتی هنگام وقوع زلزله در محیط خارج از خانه بهسر میبرید، خطرات بیشتری شما را تهدید میکند. زیرا باید نگران موارد عدیدهای باشید:
اگر هنگام وقوع زلزله در محیطی باز قرار داشتید، نباید بترسید. همچنین نباید برای رفتن به داخل ساختمانها سعی کنید. باید تلاش کنید تا خود را به محوطهای منتقل کنید که از تمام موارد خطرآفرین نامبرده عاری باشد.
اگر هنگام رانندگی زلزله رخ داد، خونسرد باشید. معمولا در ابتدای وقوع زلزله متوجه نمیشوید که چه اتفاقی افتاده است و حس میکنید که خودرویتان خراب شده است. پس ابتدا خونسردی خود را حفظ کنید و بعد از اطمینان از اینکه زلزله در حال وقوع است، سعی کنید کنترل خودرو را در دست داشته باشید و فرمان را در تسلط خود نگاه دارید.
اقدامات لازم:
خونسرد و آرام بمانید. درست است که زلزله وحشتناک است و همه از آن میهراسند اما اگر آرامشتان را از دست بدهید، نمی توانید اقدامات درست انجام دهید و تصمیماتی بهموقع بگیرید.
پس سعی کنید آمادگیهای لازم برای مواجهه با بحران را در خود تقویت کنید. این موضوع بهویژه برای کسانی که فرزندان کوچک دارند، بسیار حیاتی است. اگر شما هول شوید و آرامشتان را از دست بدهید، بقیهی اعضای خانوادهتان نیز دچار وحشت و اضطراب میشوند.
وقتی زلزله رخ میدهد، تمامی خطوط درگیر در آن به حالت نامتعادل درمیآیند و ممکن است پسلرزههایی بهوقوع بپیوندد. مثلا در سال ۲۰۱۱، در ژاپن زلزلهای آمد که شدت نسبتا مهیبی داشت و در فاصلهای ۲۲ دقیقهای پسلرزه نسبتا شدیدی آن را همراهی کرد.
حتی بعد از گذشت یکسال همچنان پسلرزههایی ژاپن را تحتتأثیر قرار میداد. هر چقدر زلزله اصلی شدت و بزرگی بیشتری داشته باشد، پسلرزههای بعدی شدیدتر و پرتعدادتر خواهند بود.
نمیتوان پسلرزه را پیشبینی کرد. بعد از وقوع زلزله باید همواره آمادگی و هوشیاری لازم برای مواجهه با شرایط خطر را داشت.
همیشه اخبار را دنبال کنید و هوشیار باشید. باید نسبت به توصیهها و اطلاعیههای عمومی که اعلام میشود توجه داشته باشید. نکاتی که در مورد تخلیه و خروج از منزل و … مطرح میشود، بسیار مهم است. گاهیاوقات شما نسبت به بعضی از موضوعات مانند خطراتی که نشت مواد شیمیایی و… محیط را تهدید میکنند، بیخبر هستید. پس منتظر اطلاعیهها و توصیههای عمومی باشید.
قبل از وجود الکتریسیته، شمعها باعث خطرات آتشسوزی هنگام زلزلهها میشدند. همچنان خطرات ناشی از آتشسوزی بهخاطر وجود نشت گاز یا برق وجود دارد.
برای حفظ ایمنی در این مورد:
میتوانید از شیر گازهایی استفاده کنید که بهطور خودکار در مواقع خطر خاموش میشوند. با استفاده از این ابزار احتمال وقوع خطرات ناشی از نشت گاز تا حدود زیادی کاهش مییابد.
حواستان باشد که وجود شمعها هنگام زلزله بسیار خطرناک هستند. در پسلرزهها امکان شعلهور شدن شمعها وجود دارد. وقتی شمعها مشتعل بشوند، با وجود گازی که از لولهها نشت کرده است، امکان آتشسوزی بهوجود میآید.
وقتی گاز نشت میکند، بویی مانند بوی تخممرغ فاسد به مشامتان میرسد یا کنتور بهشدت تغییر مقدار میکند. باید حواستان باشد که در صورت نشت گاز اقدامات لازم را خیلی سریع انجام دهید.
هنگام وقوع زلزله ممکن است، گاز بهطور سرتاسری قطع بشود. در این حالت، بههیچعنوان نباید کنتور گاز را دستکاری کرد، این کار خطرناک است. پس برای قطع گاز باید پیشبینیهایی برای گرمایش درنظر بگیرید.
گاهی اوقات هنگام وقوع زلزله امکان ترکیدن لولههای آب نیز وجود دارد. در چنین شرایطی باید شیرفلکهی اصلی آب را بست.
ضمنا یادتان باشد که حتی وقوع ترکیدگی لوله در سایر نقاط نیز باعث میشود آبی که از زیر منزل شما خارج میشود، پاک و تمیز نباشد. ممکن است این آب با مواد آلاینده و باکتریهایی که بهعلت ترکیدگی لوله وارد آب شده است، آلوده شده باشد.
برای اطلاع از وضعیت آب مصرفی میتوانید از ادارهی آب نیز در اینباره سؤال کنید اما اگر تلفنها قطع بود یا خطوط مرکز ادارهی آب قطع بودند، بهتر است اخبار درباره آب را از طریق رادیو پیگیری کنید.
باید همیشه تعدادی بطری آبمعدنی برای چنین روزهایی ذخیره کنید. اما اگر احیانا خود را برای برخورد با زلزله آماده نکردهاید، به این توصیهها توجه کنید:
یادتان باشد که ابعاد رخدادهایی مانند زلزله بنا به مکانهای مختلف و شرایط گوناگون متفاوت خواهد بود. مثلا اگر در نزدیکی منبعی از مواد شیمیایی، زلزله رخ بدهد، باید با احتیاط بیشتری اقدامات لازم را پیش برد.
واکنش و قدرت تطبیق بدن انسان با شرایط سخت و دشوار ستودنی است. افراد مختلفی را میتوان مثال زد که هنگام وقوع زلزله، فقط از طریق مقدار اندکی آب و بدون هیچ ماده غذایی برای مدتی طولانی زیر آوار دوام آوردهاند.
اما در هر حال برای چنین شرایط سختی بهتر است موارد زیر را درنظر داشته باشید:
اگر توانستید از زلزله جان سالم بهدر ببرید و دچار هیچگونه آسیبی نشدید، بهتر است به کمک بقیه بروید. ابتدا بااحتیاط به کمک همسایهها بروید و سپس به گروههای نجات بپیوندید.
زلزلهها هولناک و ناراحتکننده هستند اما از دیرباز راهی برای تقویت قدرت آدمی در مواجهه با طبیعتی بودهاند که همانقدر که نعمت و مهربانی نثارشان کرده است، گاهی نیز گوشهای از خشمش را نشان میدهد. فقط کافی است آرام باشید و تا جایی که میتوانید خود را برای رویارویی با آن آماده بسازید.