گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: هدف از ایجاد منطقه آزاد تجاری، رونق اقتصادی و اشتغالزایی بود، اما با کمال تأسف مناطق آزاد به بارانداز کالاهای وارداتی تبدیل شده و نه تنها اشتغالزایی به دنبال ندارد (به غیر از معدودی فروشنده)، بلکه ابزاری علیه تولید و اشتغال شده است. نکته دیگر دامن زدن مناطق آزاد به قاچاق کالاست به نوعی که همه نوع کالا وارد کشور میشود و بدتر اینکه کالاهایی وارد کشور میشود که امکان تولید آن در داخل وجود دارد. از سوی دیگر نمایندگان مجلس به دنبال ایجاد مناطق آزاد هستند و هر از چندگاهی برخی از نمایندگان مجلس تنها با نگاه منطقهای، بحث ایجاد منطقه آزاد تجاری را مطرح میکنند. هنوز چند روزی از تصویب ایجاد سه منطقه آزاد تجاری نگذشته که بحث توسعه منطقه آزاد انزلی مطرح میشود.
توسعه منطقه آزاد انزلی
در این رابطه نمایندگان مجلس با توسعه منطقه آزاد تجاری-صنعتی گیلان (انزلی) موافقت کرده و ماده واحده آن مبنی بر اینکه محدوده منطقه به مساحت ۸۶۰۹ هکتار تعیین شود، تبصره آن را برای تعیین تکلیف و تعیین نقشه به کمیسیون اقتصادی ارجاع دادند. در ماده واحده این لایحه آمده است: محدوده منطقه آزاد تجاری- صنعتی گیلان (انزلی) به مساحت ۸۶۰۹ هکتار بر طبق نقشه پیوست که به تصویب هیات وزیران رسیده تعیین میگردد. همچنین در تبصره این لایحه که برای بررسی بیشتر به کمیسیون اقتصادی ارجاع شد آمده است: به دولت اجازه داده میشود علاوه بر محدوده فوق الذکر حداکثر به میزان ۲ هزار هکتار در نقاط دارای توجیه شهرستانهای استان گیلان با اولویت انزلی را به محدوه اضافه نمایند.
ویلاسازی به جای منطقه آزاد
نماینده ارومیه با تاکید بر اینکه در عمل آنگونه که باید نتایج مورد انتظار از مناطق آزاد حاصل نشده گفت: انتظار داشتیم سرمایه گذار خارجی در مناطق آزاد سرمایه گذاری کرده و به تقویت تولید داخلی و صادرات کمک کند گفت: منطقه آزاد انزلی را بدون اذن مجلس تأسیس و در اراضی کشاورزی که متعلق به مردم بود، ویلاسازی کردند.
نادر قاضی پور گفت: با مدیران متخلفی که بدون اذن قانونی، شالیکاران و کشاورزان را از زمینهایشان بیرون کردند و به افراد خاص دادند، باید برخورد شود.
کمک مناطق آزاد به قاچاق
در ادامه نماینده مشهد گفت: فلسفه ایجاد مناطق آزاد کمک کردن به تولید بوده، اما اکنون باید توجه داشت که سرمایه داران و قاچاقچیان نیز از زمینههای ایجاد شده سوءاستفاده میکنند، زیرا کالاهایی مانند نخ را وارد میکنند و موجب تعطیلی کارخانههای نخ ریسی و پتوبافی شدهاند. نصرالله پژمانفر گفت: مخالف اساس مناطق آزاد نیستم، اما در عمل مناطق آزاد زمینه تضعیف تولید کشور را ایجاد میکند. نماینده مشهد با بیان اینکه اساساً ایجاد مناطق آزاد کمک و حمایتی به تولید داخل نکرده است گفت: مناطق آزاد آیا به تولید داخل کمک کرده یا یک مشت سرمایهگذار و قاچاق را توسعه داده است؟ افراد مختلفی گزارش دادند که از همین مناطق آزاد کالاهایی به صورت قاچاق وارد میشود و تولید داخل را از بین میبرد.
مناطق آزاد وبال گردن کشور
از سوی دیگر نماینده اصفهان با ابراز تأسف از اینکه از سال ۷۱ تاکنون این مناطق آزاد وبال گردن کشور شدهاند گفت: در چین منطقه آزاد کمتر از یک کیلومتر و در سنگاپور ۳۲۷ کیلومتر وسعت مناطق آزاد است و موافقان نباید وسعت منطقه آزاد انزلی را کم تلقی کنند. حسن کامران با بیان اینکه مکان یابی ایجاد مناطق آزاد غلط بود، افزود: با چه اذن شرعی مسئولان منطقه آزاد انزلی به ملک مردم دست اندازی کردند و کاربری این اراضی را تغییر دادن، در حالی که اگر یک کشاورز این کار را کند، به شدت با وی برخورد میشود. وی گفت: برای ایجاد مناطق آزاد که کارکرد نامناسبی دارد، توجیهاتی مانند کمک به جهش تولید و اقتصاد مقاومتی میآورند، در حالی که این شیوه ایرادات جدی دارد و اگر به این لایحه رأی دهیم، یک بدعت بد و سنت غلط را قانونی کردهایم.
جذب سرمایه گذار داخلی و خارجی
همچنین نماینده صومعه سرا در مجلس گفت: مناطق هفتگانه آزاد در کشور محدودههای بسیار گستردهای دارد به عنوان مثال قشم ۹۰ هزار هکتار، چابهار ۸۱ هزار هکتار، ماکو ۴ هزار هکتار و ارس ۷۶ هزار هکتار است. سیدکاظم دلخوش گفت: کوچکترین منطقه آزاد در کشور منطقه آزاد انزلی است، ما نمیخواهیم مناطق آزاد ایجاد کنیم بلکه میخواهیم منطقه آزاد انزلی را تثبیت و توسعه دهیم. وی افزود: در سال جهش تولید باید مناطق آزاد فعالیت کنند؛ منطقه آزاد انزلی از نظر استراتژیک بسیار مهم است و وجود سرمایهگذار داخلی و خارجی از اهمیت بالایی برخوردار است. دلخوش گفت: با توجه به کریدور شمال و جنوب رابطه اقتصادی ما با چین و روسیه برای کشور بسیار اهمیت دارد، توسعه فعالیت تولیدی در منطقه آزاد انزلی برای مردم منطقه رونق به همراه دارد. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس ادامه داد برای سرمایهگذار فعالیتهای اقتصادی و سرمایهگذاری در این منطقه با توجه به شرایط آب و هوایی، وجود راهآهن و همچنین تبادلات مهم در اوراسیا و روابط اقتصادی در کریدور شمال و جنوب در منطقه و ایجاد اشتغال بسیار مهم است.
اهمیت همجواری با آذربایجان و روسیه برای منطقه آزاد انزلی فرصتی برای محرومیت زدایی و تولید
در این مورد نماینده رودسر و املش در مجلس گفت: ما برای همه مناطق ایران ارزش قائل هستیم و استان گیلان هم یکی از حلقههای مهم ایران است. اسدالله عباسی با اشاره به رشد سنگاپور در توسعه اقتصادی گفت: از نظر توسعه و میزان درآمد سنگاپور بسیار پیشرفت کرده است، ایجاد منطقه آزاد به منظور محرومیت زدایی و تولید است و جنبه صادراتی آن به مناطق اوراسیا یک فرصت است. قشم دو و نیم برابر نسبت به سنگاپور وسعت دارد. وی با اشاره به اینکه در سال جهش تولید قرار داریم، تصریح کرد: خط آهن اتصال انزلی به خط آهن کریدور شمال به جنوب بسیار اهمیت دارد، در این منطقه صادرات باید بیشتر از واردات باشد ولی هنوز فرصتی را برای این منطقه ایجاد نکردهایم. عباسی ادامه داد: شرکتهای واردکننده در حال حاضر تولیدکننده شدند، هنوز ظرفیتی را برای استان گیلان ایجاد نکردهایم، کریدور شمال به جنوب فرصتی برای کل کشور است، معافیتهای مالیاتی رقبای ما بسیار بیشتر است، ترکیه ۲۱ منطقه آزاد، امارات ۳۲ منطقه آزاد و ایران ۷ منطقه آزاد دارد و تعدادی را در همین مجلس افزایش دادهایم و با افزایش خود گیلان حدود ۱۶ منطقه آزاد ایجاد شده است. این نماینده مردم در مجلس دهم تصریح کرد: فرودگاه گیلان یک فرودگاه بینالمللی است و باید در این موضوع ملی فکر کنیم نه استانی، آحاد مردم در این مناطق ذینفع هستند و باید جلوی قاچاق را گرفت. عضو مجمع نمایندگان گیلان گفت: باید درآمد کشور را افزایش دهیم، مجمع نمایندگان استان هم برای درآمدزایی کشور تلاش میکنند چرا که گیلان متعلق به همه مردم است. ما جلوی سوء استفادهها را با کمک دستگاههای نظارتی میگیریم و اجازه نمیدهیم قاچاق وارد استان بشود.
