به گزارش تجارت آنلاين، نظام قیمت گذاری در بورس بگونه ای طراحی شده است که هیچ کس نمیتواند در قیمت گذاری دخالت کند؛ به این ترتیب که در بورس افراد نمیتوانند شخصا اقدام به خرید و یا فروش سهام بنمایند و این کار باید از طریق کارگزاریهای بورس و کارگزاران آن انجام شود. کارگزاران افرادی هستند که تحت نظارت سازمان بورس فعالیت میکنند. ورود به بورس بدین طریق است که، چه فروشندگان و چه خریداران سهام در اولین قدم تقاضای خود را به کارگزاران تحویل میدهند. کارگزاران هرروز به جز روزهای پنج شنبه و ایام تعطیل از ساعت ۹ صبح الی ۱۲ ظهر در تالار بورس حاضر شده و تمامی تقاضاهای خرید و فروش را وارد سیستم معاملاتی میکنند. پس از وارد شدن لیست تقاضاها در سیستم معاملات، تقاضاها در دو صف؛ صف خرید و صف فروش، براساس قیمت و زمان ورود، اولویت بندی میشود. این سیستم بگونه ای طراحی شده است که قیمتهایی را که برای فروش ارزانتر است و تقاضاهای خریدی را که قیمت بالاتری دارند در ردیف اول قرار میدهد. بدین ترتیب هرکس که به ارزانترین قیمت بفروشد در اول صف فروش و هرکس به گرانترین قیمت بخرد در اول صف خرید قرار میگیرد و بنابراین قبل از دیگران معامله خواهد کرد. البته در صورتیکه دو تقاضا با یک قیمت وارد سیستم شود، سیستم اولویت را به تقاضایی میدهد که زودتر وارد سیستم معاملات شده باشد. این عملکرد سیستم بیانگر آنستکه روند معاملات و قیمت سهام بر اساس عرضه و تقاضا مشخص میشود و امکان دخالت افراد در آن وجود ندارد. چگونه میتوان در بورس سرمایه گذاری کرد؟ انجام هر فعالیتی تابع آداب و مقرراتی است. سرمایه گذاری در بورس نیز تابع مقررات و آداب خاص خود است. اولین کاری که برای سرمایه گذاری در بورس باید انجام داد گرفتن "کد معاملاتی” است. این کد به منظور راحتتر شدن و سرعت یافتن بیشتر کار به افراد داده میشود؛ همانطور که بانک به مشتری خود حسابی میدهد که مشتری با آن شماره شناخته میشود. بنابراین سیستم معاملاتی بورس افراد را بر اساس کد معاملاتی آنها شناسایی میکند. برای گرفتن کد معاملاتی، فرد میتواند با مراجعه به یکی از کارگزاریها و ارایه فتوکپی شناسنامه و کارت ملی خود کد مربوطه خود را دریافت دارد. کد معاملاتی شامل سه حرف اول نام خانوادگی به همراه یک عدد ثابت میباشد. بعنوان مثال، کد معاملاتی کسی که ام خانوادگی او فخرآبادی است میتواند "فخر۰۰۱۰۱″ باشد. خرید سهام خریدار سهام برای خرید باید به یکی از کارگزاریهای بورس مراجعه و از کارگزار تقاضای فرم درخواست خرید کند. کارگزار فرمی را در اختیار او قرار میدهد و او علاوه بر تکمیل فرم باید مبلغی را که میخواهد سرمایه گذاری کند به حساب کارگزاری واریز و فیش آنرا به همراه فرم تکمیل شده تحویل کارگزار نماید و رسید بگیرد. طی زمان معینی، پس از آماده شدن اوراق سهام، مشتری با تحویل رسید قبلی به کارگزار اوراق سهام خود را دریافت میدارد. علاوه بر خرید حضوری، اشخاص میتوانند از طریق اینترنت نیز اقدام به خرید کنند و پس از انجام هر عملیات پرینت آنرا بعنوان رسید دریافت نمایند. در فرم درخواست خرید، مواردی از قبیل مشخصات خریدار، تعداد سهام مورد تقاضا، مبلغ سرمایه گذاری و… گنجانده شده است. از جمله مواردی که خریدار در فرم درخواست خرید باید مشخص کند قیمت و نوع سهم مورد نظر خود میباشد. برای این کار خریدار چند راه پیش رو دارد: راه اول اینکه خریدار چون اطلاع چندانی از سهام و اوراق موجود در بورس ندارد، مبلغی را که میخواهد در بورس سرمایه گذاری نماید در اختیار کارگزار میگذارد و از او میخواهد که به انتخاب خودش بهترین سهام را برای او خریداری کند، ضمن آنکه میتواند اولویتهای مورد نظر خود را به کارگزار اطلاع دهد. راه دوم اینست که خریدار، اگر خرید سهام خاصی را در نظر دارد آنرا به کارگزار میگوید، مثلا میگوید "اگر سهام فلان شرکت عرضه شد برای من خریداری کنید”. در این حالت چون قیمت سهم توسط خریدار اعلام نشده است کارگزار اختیار دارد به هر قیمتی که سهم مورد نظر مشتری عرضه شد آنرا خریداری نماید. لازم به ذکر است که کارگزاران اغلب مسئولیت پذیری و تعهد اخلاقی لازم را دارند و سعی میکنند به بهترین قیمت ممکن سهام مورد نظر مشتری را برای او خریداری نمایند. در هر صورت کارگزار اطلاعات مشورتی خود را در اختیار خریدار قرار میدهد و در تصمیم گیری و انتخاب به او کمک میکند. و بالاخره راه سوم خرید سهام این است که خریدار از کارگزار تقاضای خرید سهم معینی با قیمت معین میکند و کارگزار نیز مطابق درخواست مشتری اقدام به خرید می نماید. فروش سهام برای فروش سهام نیز همچون خرید، فروشنده باید به کارگزار مراجعه و فرم درخواست فروش را تکمیل کند. برای این کار فروشنده دو راه در پیش رو دارد: راه اول اینکه به کارگزار اختیار میدهد تا سهامش را به قیمت بازار بفروشد؛ در این حالت کارگزار موظف است تا سهام مشتری خود را به بالاترین قیمت پیشنهادی روز بفروشد. راه دوم اینکه فروشنده در فرم فروش قید میکند چنانچه قیمت سهام او در بورس تا حد معینی افزایش یافت اقدام به فروش کند. به عنوان مثال به کارگزار میگوید که هر سهم او را زیر قیمت ۲۰۰ تومان نفروشد. در این صورت کارگزار منتظر می ماند تا قیمت سهام به حد مورد نظر برسد و سپس اقدام به فروش نماید. بدیهی است در این صورت نیز کارگزار مشاوره لازم را به فروشنده می دهد. به عنوان مثال اگر قیمت پیشنهادی فروشنده پایینتر از قیمت روز بازار باشد ولی خودش نداند، کارگزار او را راهنمایی میکند و به او یادآور میشود که میتوان سهم را به قیمت بالاتر نیز فروخت ، و برعکس اگر قیمت پیشنهادی مشتری بالا باشد به او یادآور میشود که در این قیمت امکان فروش سهم وجود ندارد. معاوضه سهام علاوه بر خرید و فروش سهام راه دیگری برای معامله سهام وجود دارد و آن معاوضه سهام است. معاوضه سهام به این صورت است که صاحب سهام، نحوه فروش سهام خود و نیز نحوه خرید سهام مورد نظر را به اطلاع کارگزار می رساند و کارگزار نیز مطابق این درخواست اقدام به معاوضه میکند. شایان ذکر است که کارگزاران بورس در قبال خدمتی که برای مشتریان انجام میدهند، درصدی از مبلغ هر معامله را به عنوان اجرت یا حق کارگزاری خود برداشت میکنند. سقف این مبلغ مطابق قانون مشخص شده است، اما کارگزاران مجازند حق کارگزاری خود را کمتر از سقف تعیین شده از مشتریان دریافت کنند.
