روزنامه تجارت-احمدرضا صباغي؛ موضوعي
كه بيش ازهرچيز ديگر مردم را به منظور استفاده از آزادراهها نگران كرده
است افزايش روز به روز عوارض هاي آزادراهي در مسيرهاي مختلف است به طوري كه
در روزهاي گذشته نرخ عوارض آزادراههاي تهران- پرديس،كرج- قزوين وقزوين-
رشت با بيش از 30 درصد افزايش قيمت روبرو شده است.
همين مهرماه سال
گذشته بود كه عوارض آزادراهي شش آزادراه بخش خصوصی يعني آزادراههای قم -
کاشان، ساوه - همدان، قزوین -رشت، خرم آباد-پل زال، زنجان-تبریز و اهواز -
بندر امام (خلیج فارس)؛ با افزايش دوبرابري همراه شد وبه دنبال آن دو
آزادراه دولتي قم - تهران و کرج - قزوین با مصوبه شورای اقتصاد عوارض خود
را حدود دوبرابر براي وسايل مختلف نقليه افزايش دادند.
در واقع
درآزادراه تهران – پرديس نرخ عوارض براي خودروهاي سواري از روز شنبه هفته
جاري از 2500 تومان به 3000 تومان افزايش يافته است كه اين افزايش قيمت
براي بسياري از مردم از جمله كارمندان وكساني كه روزانه از شهرجديد پرديس
به تهران رفت وآمد مي كنند بسيار غيرمنتظره بود واين افراد از اين به بعد
بايد براي هررفت وآمد به شهرجديد پرديس 6000تومان هزينه كنند.
البته
موضوع افزايش عوارض هاي آزادراهي تنها به آزادراه تهران- پرديس محدود
نميشود و عوارض هاي آزادراههاي قزوین- رشت وكرج- قزوين هم به ترتيب از
3000 تومان به 4000 تومان و1000تومان به 1500 تومان افزايش يافته است.
اين
درحالي است كه كمتر از يك ماه پيش بود كه عوارض قطعه چهارم آزادراه تهران –
شمال كه طول آن تقريبا 30 كيلومتر است براي بار نخست 3000 تومان تعيين شد
وبراي باردوم وبا تاييد وزارت راه وشهرسازي عوارض اين آزادراه به 5000
تومان افزايش يافت.
البته نبايد از اين موضوع غافل شد كه هزينه هاي
نگهداري يك آزادراه بسيار بالا وگران است وهمين امر مي تواند دليلي مهم
براي افزايش عوارض هاي آزادراهي باشد اما آن چيزي كه پيش از بيش موجب آزرده
خاطرشدن مردم شده است افزايش نرخ عوارض هاي آزادراهي در فواصل كوتاه زماني
است.
هرچند تعيين نرخ هاي عوارض هاي آزادراهي مي تواند در ترغيب مردم
به استفاده از آزادراه در نقاط مختلف كشور موثر باشد اما عدم تطابق بين طول
مسير وعوارض دريافتي در بسياري از آزادراههاي موجود در كشور سبب شده است
تا بسياري از مردم استفاده كردن از ديگر جادههاي كشور را به آزادراههاي
موجود كه باتلاش بسياري ساخته شده است ترجيح دهند.در حقيقيت با يك حساب
سرانگشتي براي پرداخت عوارض در بعضي آزادراهها به اين نتيجه مي رسيم كه با
قيمت هاي فعلي تعيين نرخ هاي جديد عوارض اگر فردي بخواهد از يك آزادراه
براي تردد استفاده كند بايد تقريبا معادل هزينه بنزين مصرفي خودروي خود ويا
حتي در بعضي موارد بيشتر ازآن هزينه عوارض آزادراهي بدهد كه اين واقعيت به
نوبه خود يك فاجعه بزرگ است.
درواقع دربسياري از كشورهاي صنعتي
وپيشرفته عوارض هاي آزادراهي متناسب با طول مسير وقدرت پرداخت همه اقشار
جامعه تعيين مي شود تا همه مردم بتوانند از امكانات آزادراهي استفاده
حداكثري را بكنند.
اما در كشورما، هنوز مبناي مشخصي براي تعيين نرخ هاي
عوارض هاي آزادراهي مشخص نشده است وهمين امرسبب شده است تا مردم ومسافران
نسبت به استفاده از آزادراهها دچار ترديد شوند.
از سويي اگر قرار است
افزايش قيمتي براي عوارض هاي آزادراهي در مسيرهاي مختلف كشور لحاظ شود دليل
اين افزايش قيمت بايد ازسوي نهادهاي اجرايي براي مردم بايد توضيح داده شود
تا مردم نسبت به گران شدن به يكباره عوارض هاي آزادراهي درمدت زماني كوتاه
بدبين نشوند.
از طرفي ديگر اگر يكي از اهداف احداث آزادراه در كشور
سريعتر وآسان تر كردن عبور ومروربين خودروها باشد ولي در روزهاي پاياني
هفته وحتي درايام تعطيل هم خبري از سهولت در تردد خودروها در آزادراهها
نيست كه اين امر موجب شده است تا ديگر تفاوتي بين مسيرهاي معمولي
وآزادراهها باقي نماند.
هرچند افزايش قيمت عوارض هاي آزادراهي در مدتي
بسيار كوتاه واندك توجيه پذير نسيت اما ذكر اين نكته كه تامين هزينه
آزادراههاي ساخته شده در كشورهم از طريق همين اخذ عوارض از مردم است.
اما
نكته مهم ديگر در افزايش نرخ عوارضهاي آزادراهي فكر نكردن به كساني است
كه هرروز از آزادراههاي ذكرشده كه با گراني عوارض مواجه شده اند تردد مي
كنند به طوري كه اگرفردي توان پرداخت هزينه هاي عوارضهاي آزادراهي را در
طول يك روز نداشته باشد با افزايش كرايه روبرو خواهد شد كه اين امر هم از
تاثيرات منفي غيرمستقيم افزايش نرخ هاي عوارض هاي آزادراهي است.
بنابراين
با نگاهي دقيق وشفاف مي توان به اين نتيجه رسيد كه عدم تطابق عوارض هاي
آزادراهي باطول مسير از يك طرف وافزايش ناگهاني وچندين باره نرخ عوارض هاي
آزادراهي در مدتي كوتاه واندك از طرفي ديگر سبب شده است تا چالش جديدي براي
استفاده مردم از آزادراههاي كشور بوجود آيد.