چه کسانی بیشتر از آلودگی هوا آسیب می‌بینند؟

سلامت نیوز: آلودگی هوا هر سال جان ۷ میلیون نفر را در سراسر جهان می‌گیرد و طبق‎ ‎گزارش‎ ‎سازمان‎ ‎جهانی‎ ‎بهداشت(‎ (WHO‎بزرگترین‎ ‎عامل‎ ‎تهدید‎ ‎کننده‎ ‎سلامت‎ ‎در‎ ‎سراسر‎ ‎جهان‎ ‎است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ضمیمه خانواده روزنامه اطلاعات، در کشورمان این معضل عامل مرگ زودرس بیش از ۴۱ هزار ایرانی است و بعضی آمارها هم می‌گویند ۳۳ هزار نفر در ایران بر اثر آلودگی هوا جان شان را از دست می‌دهند. قرار‎ ‎گرفتن‎ ‎مزمن‎ ‎و‎ ‎طولانی‎ ‎مدت‎ ‎در‎ ‎معرض‎ ‎ذرات‎ ‎آلاینده‎ ‎به‎ ‎خطر‎ ‎بروز‎ ‎بیماری‎‌‎های‎ ‎قلبی‎ ‎و‎ ‎عروقی‎ ‎و‎ ‎تنفسی‎ ‎کمک‎ ‎می‎‌‎کند و مشکلات مختلفی مثل سردرد، تنگی نفس، خواب آلودگی، افسردگی، خستگی‌های مزمن و… به وجود می‌آورد. اما اثرات این عوارض جانبی آلودگی هوا برای بعضی گروه‌ها و افراد بیشتر است.

آسیب پذیران آلودگی هوا

این روزها عبارت «گروه‌های حساس جامعه» را زیاد می‌شنوید و بیشتر روزها اعلام می‌شود که هوا برای این گروه از افراد ناسالم است. اما گروه‌های حساس چه کسانی هستند و چه مشکلاتی آنها را هنگام شدت گرفتن آلودگی هوا تهدید می‌کند؟

زمانی که‏‎ ‎میزان‎ ‎ذرات‎ ‎معلق‎ ‎کمتر‎ ‎از ۵ر۲ میکرون‎ ‎موجود‎ ‎در‎ ‎هوا‎ ‎از‎ ‎عدد‎ ‎‏۱۰۰‏‎ ‎عبور‎ ‎کند،‎ ‎هوا‎ ‎برای‎ ‎گروه‌های حساس، ‎ناسالم می‌شود. گروه‌های حساس‎ ‎یعنی‎ ‎کودکان، سالمندان، بیماران‎ ‎قلبی‎ ‎و‎ ‎ریوی‎ ‎و‎ ‎زنان‎ ‎باردار‎ ‎که‎ ‎همزمان‎ ‎با‎ ‎افزایش‎ ‎غلظت‎ ‎آلاینده‌ها بیش‎ ‎از‎ ‎سایر‎ ‎دیگران‎ ‎در‎ ‎معرض‎ ‎خطرات‎ ‎جبران‎ ‎ناپذیر‎ ‎هستند‎.

‎یکی از گروه‌هایی که این روزها آسیب می‌بینند بیماران ریوی هستند. ریه‎ ‎انسان،‎ ‎مسئول‎ ‎جذب‎ ‎اکسیژن‎ ‎هوا‎ ‎و‎ ‎دفع‎ ‎دی‎ ‎اکسید‎ ‎کربن‎ ‎خون‎ ‎است و‎ ‎در‎ ‎صورتی‎ ‎که‎ ‎غلظت‎ ‎آلاینده‎‌‎های‎ ‎هوا‎ ‎بیشتر‎ ‎از‎ ‎ظرفیت‎ ‎تصفیه‎ ‎ریه‎ ‎انسان‎ ‎باشد،‎ ‎وارد‎ ‎جریان‎ ‎خون‎ ‎شده‎ ‎و‎ ‎باعث‎ ‎بروز‎ ‎عوارضی‎ ‎مانند‎ ‎اختلال‎ ‎در‎ ‎انتقال‎ ‎اکسیژن‎ ‎به‎ ‎بافت‎‌‎های‎ ‎بدن،‎ ‎افزایش‎ ‎ضربان‎ ‎قلب،‎ ‎سکته‎ ‎قلبی،‎ ‎کاهش‎ ‎ظرفیت‎ ‎شش‎‌‎ها،‎ ‎آسم،‎ ‎برونشیت‎ ‎و‎ ‎سرطان‎ ‎ریه‎ ‎ایجاد‎ ‎می‎‌‎شود‎.

‎این مسأله بین کسانی که ریه‌های حساس دارند و مبتلا به بیماری‌های ریوی هستند بیشتر است. بالا‎ ‎بودن‎ ‎سطح‎ ‎آلاینده‌های هوا‎ ‎در افرادی‎ ‎که‎ ‎مبتلا‎ ‎به‎ ‎مشکلات‎ ‎ریوی‎ ‎هستند، می‌تواند‎ ‎باعث‎ ‎بروز‎ ‎علائم‎ ‎شدیدتری‎ ‎مانند‎ ‎حملات‎ ‎آسم‎ ‎یا‎ ‎بیماری‎ ‎مزمن‎ ‎انسداد‎ ‎ریه‎ ‎شود‎. ‎ممکن‎ ‎است‎ ‎افراد‎ ‎مبتلا‎ ‎به‎ ‎آسم،‎ ‎زمانی‎ ‎که‎ ‎غلظت‎ ‎آلاینده‌ها بالا‎ ‎باشد،‎ ‎مجبور‎ ‎شوند‎ ‎از‎ ‎اسپری‎ ‎استفاده‎ ‎کنند‎.

‎کسانی که دچار این بیماری‌ها هستند بهتر است در‎ ‎روزهای‎ ‎آلوده‎ ‎از‎ ‎رفتن‎ ‎به‎ ‎مکان‌های شلوغ‎ ‎و‎ ‎خیابان‎ ‎تا‎ ‎حد‎ ‎امکان‎ ‎خودداری‎ ‎کنند و اگر مجبور به بیرون رفتن هستند قبل از ساعات اوج آلودگی هوا این کار را انجام دهند، فعالیت‌هایی مانند‎ ‎ورزش کردن را محدود کنند، اگر از اسپری استفاده می‌کنند حتماً استفاده از آن را در این روزها جدی تر بگیرند و حواس شان باشد اسپری همیشه همراه شتن باشد و اگر حالت‎ ‎و‎ ‎شرایط‎ ‎شان‎ ‎بدتر‎ ‎شد‎ ‎یا‎ ‎هنگام‎ ‎راه‎ ‎رفتن‎ ‎دچار سرفه شدن، حتماً ‎به‎ ‎پزشک‎ ‎مراجعه‎ ‎کنند‎.

‎همچنین آلودگی‎ ‎هوا‎ ‎می‎‌‎تواند‎ ‎به‎ ‎طرق‎ ‎مختلف‎ ‎روی‎ ‎بیماری‎‌‎های‎ ‎قلب‎‌‎وعروق‎ ‎و‎ ‎ریز‎ ‎فاکتورهای‎ ‎آن‎ ‎تأثیر‎ ‎بگذارد.‏‎ ‎به‎ ‎طور‎ ‎مثال‎ ‎می‎‌‎تواند‎ ‎تحریک‎ ‎سیستم‎ ‎سمپاتیک،‎ ‎تشدید‎ ‎تصلب‎ ‎شرایین‎ ‎و‎ ‎فشار‎ ‎خون،‎ ‎اختلال‎ ‎در‎ ‎عملکرد‎ ‎قلبی،‎ ‎آریتمی‎‌‎های‎ ‎قلبی‎ ‎و‎ ‎افزایش‎ ‎احتمال‎ ‎سکته‎‌‎ها‎ ‎و‎ ‎نارسایی‎‌‎های‎ ‎قلبی‎ ‎را‎ ‎همراه‎ ‎داشته‎ ‎باشد.

بهترین‎ ‎راهکار‎ ‎برای این افراد این‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎روزهای‎ ‎آلوده‎ ‎از‎ ‎خانه‎ ‎خارج‎ ‎نشوند‎ ‎و‎ ‎از‎ ‎ماسک‎‌‎های‎ ‎مخصوص‎ ‎که‎ ‎ذرات‎ ‎ریز‎ ‎را‎ ‎می‎‌‎گیرد،‎ ‎استفاده‎ ‎کنند. اگر‎ ‎به‎ ‎اجبار‎ ‎در‎ ‎معرض‎ ‎هوای‎ ‎آلوده‎ ‎قرار‎ ‎گرفتند،‎ ‎باید‎ ‎در‎ ‎صورت‎ ‎بروز‎ ‎علائم‎ ‎هشدار‎ ‎دهنده‎ ‎سریعاً‎ ‎به‎ ‎پزشک‎ ‎مراجعه‎ ‎کنند.

زنان باردار و کودکان هم گروه‌هایی هستند که این روزها توصیه می‌شود مراقب خودشان باشند. زنان باردار ممکن است دچار‎ ‎افزایش‎ ‎فشار‎ ‎خون‎ ‎یا‎ ‎مسمومیت‎ ‎حاملگی‎ ‎شوند.‏

در روزهای آلودگی هوا مانند دیگر افراد گروه‌های حساس به زنان باردار هم توصیه می‌شود از خانه بیرون نروند. نگهداری‎ ‎از گیاهان‎ ‎مختلف‎ ‎در‎ ‎خانه می‌تواند‎ ‎تولید‎ ‎اکسیژن‎ ‎بیشتر کنند و اگر شرایط نامناسب بود می‌شود در خانه از دستگاه‌های تصفیه‎ ‎هوا‎ ‎استفاده کرد. ‏

نوشیدن‎ ‎مایعاتی مانند همچون‏‎ ‎شیر‎ ‎که‎ ‎ذرات‎ ‎آلودگی‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎بدن‎ ‎دفع می‌کنند، مصرف‎ ‎میوه‌ها و‎ ‎سبزیجاتی‎ ‎که‎ ‎حاوی‎ ‎ویتامین ث‎ ‎هستند هم‎ ‎به‎ ‎خون‎ ‎رسانی‎ ‎به‎ ‎جنین‎ ‎کمک می‌کند‎ ‎و‎ ‎هم‎ ‎باعث‎ ‎دفع‎ ‎مواد‎ ‎زاید‎ ‎در‎ ‎بدن‎ ‎مادر‎ ‎باردار می‌شود‎.‎

نه فقط مادران که جنین‌ها هم در خطر هستند. مطالعات‎ ‎صورت‎ ‎گرفته‎ ‎نشان می‌دهد آلودگی هوا‏‎ ‎روی‎ ‎جنین‎ ‎اثرات‎ ‎وخیم‌تری‎ ‎دارد و‎ ‎احتمال‎ ‎تولد‎ ‎نوزاد‎ ‎کم‎ ‎وزن‎ ‎و‎ ‎زایمان‎ ‎زودرس‎ ‎را‎ ‎دوچندان می‌کند‎.‎‏ این‎ ‎آلاینده‌ها در‎ ‎دیواره‎ ‎عروق‎ ‎ایجاد‎ ‎التهاب می‌کنند و‎ ‎با‎ ‎التهاب‎ ‎دیواره‎ ‎عروق،‎ ‎انتقال‎ ‎اکسیژن‎ ‎به خوبی‎ ‎انجام نمی‌شود‎ ‎در‎ ‎نتیجه‎ ‎احتمال‎ ‎سقط‎ ‎جنین‎ ‎را‎ ‎بالا می‌برد‎.‎‏ از طرف دیگر آلاینده‌های ریز‎ ‎معلق‎ ‎در‎ ‎هوا می‌توانند‎ ‎از‎ ‎سطح‎ ‎خونی‎ ‎به‎ ‎مغز‎ ‎جنین‎ ‎برسند‎ ‎و‎ ‎روی‎ ‎رشد‎ ‎ذهنی،‎ ‎عملکردی‎ ‎و‎ ‎هوشی‎ ‎او‎ ‎اثر‎ ‎داشته‎ ‎باشند.‏

کودکان هم به دلیل اینکه سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند ممکن است در معرض خطر قرار بگیرند. آلودگی هوا ضریب هوشی کودکان را کاهش می‌دهد و باعث کم خونی و کمبود ویتامین دی می‌شود.

طبق نظر پزشکان مصرف‎ ‎میوه،‎ ‎سبزی‎ ‎تازه‎ ‎و‎ ‎شیر‎ ‎در این زمینه می‌تواند به بچه‌ها کمک کرده و اثرات منفی را حداقل کمرنگ تر کند. باید بدانید که آنتی‎ ‎اکسیدان‌های موجود‎ ‎در‎ ‎انواع‎ ‎میوه‎ ‎و‎ ‎سبزی‎ ‎نقش‎ ‎حیاتی‎ ‎در‎ ‎سلامت‎ ‎ریه‎ ‎دارند و مصرف‎ ‎سیب،‎ ‎نارنگی،‎ ‎پرتقال،‎ ‎انار،‎ ‎انواع‎ ‎سبزی‎ ‎از‎ ‎قبیل‎ ‎سیر،‎ ‎پیاز،‎ ‎انواع‎ ‎کلم‎ ‎ها،‎ ‎گوجه‎ ‎فرنگی‎ ‎و‎ ‎کاهو‎ ‎توصیه می‌شود‎.

سالمندان به دلیل مشکلات زیادی که دارند از افراد بسیار آسیب پذیر در برابر آلودگی هوا هستند. کاهش‏‎ ‎اکسیژن‎ ‎موجود‎ ‎در‎ ‎خون‎ ‎که‎ ‎سبب‎ ‎کاهش‎ ‎رسیدن‎ ‎اکسیژن‎ ‎به‎ ‎قلب‎ ‎و‎ ‎ایجاد‎ ‎مشکل‎ ‎ایسکمی‎ ‎قلب می‌شود‎ ‎و‎ ‎اختلال‎ ‎تنفسی‎ ‎در‎ ‎سالمندان‎ ‎به‎ ‎ویژه‎ ‎افراد‎ ‎مبتلا‎ ‎به‎ ‎آسم،‎ ‎برونشیت‎ ‎مزمن‎ ‎و‎ ‎آمفیزم، سردرد،‎ ‎خستگی،‎ ‎درد‎ ‎سینه،‎ ‎اختلال‎ ‎ضربان‎ ‎قلب‎ ‎و‎ ‎سکته‎ ‎قلبی، از‎ ‎پیامدهای‎ ‎آلودگی‎ ‎هوا برای آنهاست. از سوی دیگر به‎ ‎علت‎ ‎وجود نداشتن مکانیسم‎ ‎دفاعی‎ ‎کارآمد‎ ‎در‎ ‎ریه،‎ ‎خطر‎ ‎عفونت‌های تنفسی‎ ‎همگام بروز آلودگی هوا در آنها بیشتر است.‏‎

‎سرطان‎ ‎ریه‎ ‎و‎ ‎سرطان‎ ‎معده‎ ‎در‎ ‎سالمندانی‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎شهرهای‎ ‎آلوده‎ ‎زندگی می‌کنند‎ ‎بیشتر است.‏‎ ‎علاوه‎ ‎بر‎ ‎این‎ ‎به‎ ‎علت‎ ‎حفره‎ ‎اوزون‎ ‎در‎ ‎اتمسفر‎ ‎و‎ ‎ورود‎ ‎اشعه‌های زیانبار‎ ‎خورشید،‎ ‎سرطان‌های پوستی‎ ‎و‎ ‎آب‎ ‎مروارید‎ ‎چشم‎ ‎در‎ ‎سالمندان‎ ‎دیده می‌شود.‏

بهتر است در این روزها سالمندان مواد‎ ‎مغذی‎ ‎که‎ ‎شامل‎ ‎ویتامین‎ E‎‏ هستند را بیشتر مصرف کنند چون این خوراکی‌ها آنتی‎‌‎اکسیدان‎ ‎دارند که‎ ‎باعث‎ ‎مقاومت‎ ‎بدن‎ ‎در‎ ‎برابر‎ ‎مواد‎ ‎شیمیایی‎ ‎گوناگون می‌شود‏‎. ‎خشکبار،‎ ‎زیتون،‎ ‎سبزیجات‎ ‎و‎ ‎بیشتر‎ ‎روغن‎‌‎های‎ ‎خوراکی‎ ‎شامل‎ ‎مقدار‎ ‎زیادی‎ ‎ویتامین‎ E‎‏ هستند. ‏

لبنیات هم برای‎ ‎کاهش‎ ‎مضرات‎ ‎آلودگی‎ ‎هوا بسیار مفید است چون کلسیم‎ ‎موجود‎ ‎در‎ ‎شیر،‎ ‎فرآیند‎ ‎جذب‎ ‎مواد‎ ‎فلزی‎ ‎مانند‎ ‎سرب‎ ‎را‎ ‎کاهش می‌دهد‎.