به گزارش روزنامه تجارت، آمار دقیقی از تعداد دستفروشان در دسترس نیست ولی به نظر میرسد درصد قابل توجهی از این افراد را حاشیهنشینان، کودکان کار و اتباع سایر کشورها تشکیل میدهند. به همین دلیل، تخمین گردش مالی کار دستفروشان بسیار دشوار است.
دراين ميان بازار دستفروشان در اقصی نقاط شهر تهران حتی در چندین متر زیر زمین، یعنی «مترو» هم قابل مشاهده است و به اصطلاح از شیر مرغ تا جان آدمیزاد در این بازارها عرضه میشود.
محصولاتی از لوازم الکترونیکی مانند موبایل و هندزفری گرفته تا پوشاک، کیف و کفش، لوازم خانگی و تزئینی در بازار دستفروشها قابل مشاهده است. اولین موردی که در خصوص کاسبی دست فروشان به چشم میخورد، نرخ کالاهایی است که عرضه میکنند. به طور نمونه قیمت کفش در انواع مدلهای بچه انه حدود 6000 تومان و در مدلهای زنانه حدود 12 تا 20 هزار تومان و در مدلهای مردانه و ورزشی از حدود 20 تا 70 هزار تومان است. کفشهای چینی در کنار کفشهای ایرانی نکته جالب در بازار این گروه از دستفروشهاست.لوازم جانبی تلفن همراه نیز از رایج ترین بازارها برای دستفروشان است. هندزفری با حدود قیمت 5000 تا 10 هزار تومان، شارژر انواع تلفنهای همراه حدود 10 تا 12 هزار تومان و پخش کنندههای موسیقی با حدود قیمت 15 تا 20 هزار تومان در بازار دستفروشان به فروش می رسد.
البته در برخی از مناطق تهران، انواع تلفن همراه تقلبی به صورت دستفروشی عرضه می شود. این تلفنهای همراه بدلیل شباهت بسیار زیاد با تلفنهای همراه هوشنمد گران قیمت، بعضا برای برخی از مردم ایجاد اشتباه می کند. قیمت این تلفنهای همراه از حدود 200 تا 800 هزار تومان عرضه می شود.
همانطور که میبینید، قیمت کالاهای دستفروشان به دلیل عدم پرداخت مالیات و قاچاق، به مراتب پایینتر از نمونه مشابه همین محصولات در مغازهها و بازار رسمی است. حال جای این سوال است كه روزانه چقدر سود عايد دستفروشان ميشود؟
سود 50 درصدي دستفروشان در بازاردر همين رابطه حميد حاج اسماعيلي يك كارشناس بازار كار در گفت و گو با روزنامه تجارت، با بياناين كه در تهران دستفروشي جزو مشاغلي است كه هميشه وجود داشت عنوان كرد: هم اكنون به دليل ركود در بازار كارايران دستفروشي جزو مشاغل پردرآمدي است كه رونق گرفته است.
اين فعال بازار كار، با بياناين كه افزايش انگيزه خريد مردم از دست فروشان نيز جزو عوامل تاثير گذار در رونق شغل دستفروشي در كشور محسوب ميشود ادامه داد: به دليل تورم بالا و قيمت مناسب اجناس مردم ترجيح ميدهند از دستفروشان خريد كنند.
حاج اسماعيلي، در ادامه افزود: از گذشته تا كنون به دليل نظارتهاي اندك و سود بالا دستفروشي جزو مشاغل پر رونق و پر درآمد درايران محسوب ميشود.
وي، با بياناين كه نرخ سود سپردههاي بانكي در بازار 24 درصد است ادامه داد: هم اكنون ميزان سود مشاغل دستفروشي در كشور 50 درصد برآورد ميشود.اين در حاليست كهاين حاشيه سود بالا در دستفروشي به بازار كار رسميايران ضربه ميزند.
حاج اسماعیلی با اشاره به تبعات گسترش بی سابقه دستفروشی در بازار کار ایران ادامه داد: هرچقدر بازار کار رسمی کشور تحت فشار قرار دارد، بازار غیررسمی و واسطه گری در ایران رونق دارد و افراد از فعالیت در این بخشها سود می برند.
این کارشناس بازار کار اظهارداشت: یکی از دلایل توسعه دستفروشی در ایران را البته باید اشکالات سیستم توزیع دانست، چرا که دستفروشان معمولا کالاها و اجناس را با قیمت مناسب تری نسبت به بازار رسمی به دست مردم می رسانند و این مسئله باعث گرایش مردم به آنها و در نتیجه سودآور شدن دستفروشی شده است.
وی تاکید کرد: رشد قارچ گونه دستفروشی در کشور امروز در بستر نابسامانی بازار کار رسمی فراهم شده و دولت باید حتما برای هدایت کارجویان به سمت بازارهای کار رسمی کشور برنامه ریزی داشته باشد. سئوال این است که چرا بازار کار غیررسمی کشور این قدر توسعه پیدا کرده است؟
این کارشناس بازار کار افزود: هرچند ممکن است دستفروشی برای افراد درآمدهایی را نیز به همراه داشته باشد اما در واقع به دلیل نبود هیچ گونه حمایت اجتماعی، باید دستفروشان را جزو افراد بیکار و فاقد شغل تلقی کرد.
وی خاطرنشان کرد: هرچقدر ما در جامعه دستفروشان بیشتری را ببینیم، به این معنا است که بنگاهها در حال نابودی هستند. البته نه به این معنا که دستفروشان در حال نابودی اقتصاد هستند، بلکه هدف این است که تاکید شود فضای اقتصادی کشور به شدت به سمت دلالی، واسطه گری، استفاده از رانت و مسائلی از این دست پیش رفته و دستفروشی نیز حاصل شکل گیری همین نوع اقتصاد است.
این کارشناس بازار کار با بیان اینکه اغلب جوانان تحصیل کرده به امید دستیابی به مشاغل استخدامی و دولتی تلاش می کنند، گفت: حال که دولت نمیتواند توسعه یابد و ایجاد شغل کند، دستکم بخش خصوصی و تعاونی را رونق دهد و شرایط به نحوی پیش برود که این دو بخش بتوانند فعالیتهای اقتصادی کشور را به دست بگیرند و ایجاد شغل شود.