در گفت وگوي«تجارت» با كارشناسان بررسي شد:
هدف اصلي روابط بين‌الملل تامين منافع كشورهاست و كنار آن تامين منافع اقتصادي يكي از اولويت‌هاي هر كشوري در ارتباطات جهاني آن است. رايزن‌هاي بازرگاني و اقتصادي، گروهي هستند كه در كنار سياسيون به دنبال تامين منابع كشورهاي مختلف هستند.
اگر هدف اصلي از حضور سفرا، كاردارها و ديپلمات‌ها در كشورهاي مختلف تامين منافع ملي هر كشور باشد؛ تامين و پيگيري منافع اقتصادي كشورها در حوزه وظايف رايزنان بازرگاني تعريف مي‌شود. با اين حال اگر نگاهي به كارنامه عملكرد رايزنان بازرگاني و اقتصادي كشور طي سال‌هاي گذشته داشته باشيم به خوبي مي‌بينيم كه ايران در اين زمينه چندان وضعيت مناسبي ندارد. در حقيقت سفارتخانه‌هاي ايران بيش از حد سياسي هستند. آنطور كه پايگاه اطلاع‌رساني سازمان توسعه تجارت نشان مي‌دهد، ايران تنها در 18 كشور رايزن بازرگاني رسمي دارد. با اين حال دولت يازدهم طي دو سال و چند ماهي كه عمر آن مي‌گذرد در عمل نشان داده كه نگاهي متفاوت به تعاملات اقتصادي با ساير كشورها دارد.
ارسال 25 رايزن بازرگاني تا پايان آذر
شرایط تحریم باعث شده بود که ارتباط تجاری ایران با دنیا قطع شده، بنابراین بسیاری از رایزنان بازرگانی ترجیح دادند به ایران برگردند و به همین منظور محل مأموریت خود را ترک کردند.
ايران هنوز در اروپا رايزن بازرگاني ندارد با اين حال قرار است رايزنان بازرگاني كشور به آلمان، فرانسه، ايتاليا و اسپانيا ارسال شوند. قرار است تا پایان آذر، ۲۵ رایزن ایرانی به کشورهای دنیا اعزام شوند. اين خبر را ولي‌اله افخمي‌راد، رئيس سازمان توسعه تجارت اعلام كرد.
او همچنين گفت: از ۱۸ ماه قبل، بررسی‌های مجدد برای انتخاب کشورهای مناسب برای اعزام رایزن بازرگانی انجام شد. معاون وزير صنعت، معدن و تجارت همچنين گفت: براساس مصوبه هیات وزیران، وزارت صنعت مجاز است در ۳۰ کشور دنیا رایزن داشته باشد که در ۱۰ کشور نیز رایزنان را به صورت نماینده اعزام کرده‌ایم که نمونه آن در چین و عراق است. افخمي‌راد گفت: اگر رایزنان در کشورهای هدف صادراتی نتوانند به توسعه مبادله کالا و خدمات بردازند و حجم تجارت را افزایش دهند، به مأموریت آنها خاتمه خواهیم داد. رئيس سازمان توسعه تجارت اضافه کرد: تا به حال به دلیل تحریم روابط ایران با بسیاری از کشورهای دنیا در سطح پایینی بوده و با توجه به اینکه هنوز تحریم بانکی پابرجا است، ارزیابی دقیقی نمی‌توان از میزان و کیفیت عملکرد رایزنان داشت اما به طور قطع بعد از برداشته شدن تحریم‌ها می‌توان ارزیابی دقیقی از عملکرد آنها صورت داد. افخمی‌راد توضیح داد: کشورها متناسب با نظام اقتصادی خود تعداد رایزنان متعددی دارند که اگرچه ممکن است صادرات بالایی هم نداشته باشند اما ماموریت خرید کالاها را دنبال می‌کنند.
ولی‌الله افخمی‌راد در پنجمین گردهمایی رایزنان بازرگانی گفت: شرایط نسبت به ابتدای دولت یازدهم تغییرات اساسی و مهمی در حوزه اقتصاد داشته و هم‌اکنون اقتصاد ایران منتظر لغو تحریم‌ها است. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: بار اقتصادی گفتگوها و مذاکرات در منظر توجه مردم ایران قرار گرفته و بعد از برداشتن تحریم و موانع در توسعه اقتصاد کشور شاهد حرکت اساسی برای توسعه اقتصادی هستیم و در این فضا به طور قطع نقش فعالان اقتصادی و رایزنان بازرگانی در کشورهای هدف بیشتر نقش خود را نشان می‌دهد. به گفته افخمی‌راد، ۴ رایزن در مرحله اعزام به سرمی‌برند و ۵ رایزن نیز مراحل مربوط به وزارت امور خارجه و سایر مراحل استصوابی را طی می‌کنند که امیدواریم تا پایان آذر به کشورهای هدف اعزام شوند.
وی تصریح کرد: وزیر صنعت، معدن و تجارت تاکید زیادی بر اعزام رایزنان بازرگانی در کشورهای هدف دارد و البته نقش یک رایزن را از یک کارمند سفارت به فردی فعال که محل رجوع تجار و بازرگانان ایرانی و خارجی است، ارتقا داده است. رئيس سازمان توسعه تجارت اظهار داشت: چنانچه رایزنان نتوانند با بازارهای لازم مسلح کنند، نمی‌توانند نقش خود را در کشورهای هدف به نحو مطلوبی ایفا کرده و منجر به توسعه تجارت خارجی ایران شوند.
سفارتخانه‌هاي بيش از حد سياسي
در همين حال محمدمهدي كريمي، كارشناس اقتصادي درباره نقص کارکرد رایزنان اقتصادی و بازرگانی به روزنامه تجارت مي‌گويد: دفاتر جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور باید در خدمت اقتصاد و رفاه ایران باشند، اما فعلا و تا امروز، فضای سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی ایران خارج از کشور به شدت سیاسی است و از اقتصاد فاصله گرفته است.
اين مدرس دانشگاه اضافه کرد: با توجه به شرایط فعلی جهان به نظر مي‌رسد كه بخش خصوصی می‌تواند با حفظ چارچوب‌های اداری و قانونی در این زمینه گام‌های موثری
بردارد.
این فعال اقتصادي با اشاره به نوع فعالیت رایزنی‌های اقتصادی کشورهای مختلف در ایران و سایر کشورهای هدفشان ادامه داد: تقريبا تمام کشورها، اقتصادهای شفاف و کاملا خصوصی دارند و فعالیت آنها می‌تواند به موضوع مهم اقتصادی یعنی توسعه تجارت منجر شود؛ در حالی که کشورهایی که اقتصاد دولتی دارند، هرگز امکان ایجاد چنین دفاتری را خارج از مرزهای‌شان به عنوان رایزنان اقتصادی ندارند. به گفته كريمي، تاکنون کمیت و کیفیت کار رایزنان اقتصادی به دلیل کمبود بودجه و موانع اداری و سپرده نشدن اختیارات کافی قانونی به آنها ناموفق بوده، چراکه تا وقتی دولت، وزارت امور خارجه و سازمان توسعه تجارت زاویه دیدشان به نقش و اهمیت رایزن اقتصادی در سفارتخانه های ایران در جهان تغییر نکند و سفارتخانه‌ها را بیشتر واجد ارزش و کار سیاسی بدانند، حضور این افراد موثر نخواهد بود.
ويژگي‌هاي يك رايزن بازرگاني
از طرف ديگر حسين عابدي كارشناس اقتصادي نيز در گفتگو با روزنامه تجارت درباره ويژگي‌هاي يك رايزن بازرگاني خوب گفت: رایزنان بازرگانی باید شناخت کافی از ظرفیتهای اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری کشور هدف و همچنین شناخت کافی از کشور خود داشته باشند. وي افزود: رایزنان بازرگانی تابع ضوابط خاصی، تعیین و انتخاب می‌شوند و این افراد باید دارای تحصیلات مرتبط در رشته‌های بازرگانی و بازرگانی بین‌المللی باشند. به گفته اين كارشناس اقتصادي هر رایزن بازرگانی باید بتواند در جهت افزایش صادرات و تسهیل مبادلات تجاری از کشور خود به کشوری که به آن اعزام شده است، تلاش کند. عابدي تصریح کرد: رایزنان باید بتوانند سرمایه‌گذاران کشور هدف را به سمت سرمایه‌گذاری در کشور خود ترغیب کنند و حجم سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاریهای مشترک را بین کشور هدف و کشور خود افزایش دهند.
وي افزود: باید از طریق رایزنان بازرگانی، فعالان اقتصادی کشور هدف شناسایی و آنها را به سرمایه‌گذاری و انجام فعالیت اقتصادی در کشور خودمان ترغیب کرد. عابدي همچنين در پايان گفت: رایزن بازرگانی باید بتواند ظرفیت‌ها و فعالیتهای اقتصادی و تجاری کشور خود را متناسب با بازار کشور هدف شناسایی و به آن سمت و سو سوق دهد.
ارسال 25 رايزن بازرگاني تا پايان آذر
شرایط تحریم باعث شده بود که ارتباط تجاری ایران با دنیا قطع شده، بنابراین بسیاری از رایزنان بازرگانی ترجیح دادند به ایران برگردند و به همین منظور محل مأموریت خود را ترک کردند.
ايران هنوز در اروپا رايزن بازرگاني ندارد با اين حال قرار است رايزنان بازرگاني كشور به آلمان، فرانسه، ايتاليا و اسپانيا ارسال شوند. قرار است تا پایان آذر، ۲۵ رایزن ایرانی به کشورهای دنیا اعزام شوند. اين خبر را ولي‌اله افخمي‌راد، رئيس سازمان توسعه تجارت اعلام كرد.
او همچنين گفت: از ۱۸ ماه قبل، بررسی‌های مجدد برای انتخاب کشورهای مناسب برای اعزام رایزن بازرگانی انجام شد. معاون وزير صنعت، معدن و تجارت همچنين گفت: براساس مصوبه هیات وزیران، وزارت صنعت مجاز است در ۳۰ کشور دنیا رایزن داشته باشد که در ۱۰ کشور نیز رایزنان را به صورت نماینده اعزام کرده‌ایم که نمونه آن در چین و عراق است. افخمي‌راد گفت: اگر رایزنان در کشورهای هدف صادراتی نتوانند به توسعه مبادله کالا و خدمات بردازند و حجم تجارت را افزایش دهند، به مأموریت آنها خاتمه خواهیم داد. رئيس سازمان توسعه تجارت اضافه کرد: تا به حال به دلیل تحریم روابط ایران با بسیاری از کشورهای دنیا در سطح پایینی بوده و با توجه به اینکه هنوز تحریم بانکی پابرجا است، ارزیابی دقیقی نمی‌توان از میزان و کیفیت عملکرد رایزنان داشت اما به طور قطع بعد از برداشته شدن تحریم‌ها می‌توان ارزیابی دقیقی از عملکرد آنها صورت داد. افخمی‌راد توضیح داد: کشورها متناسب با نظام اقتصادی خود تعداد رایزنان متعددی دارند که اگرچه ممکن است صادرات بالایی هم نداشته باشند اما ماموریت خرید کالاها را دنبال می‌کنند.
ولی‌الله افخمی‌راد در پنجمین گردهمایی رایزنان بازرگانی گفت: شرایط نسبت به ابتدای دولت یازدهم تغییرات اساسی و مهمی در حوزه اقتصاد داشته و هم‌اکنون اقتصاد ایران منتظر لغو تحریم‌ها است. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: بار اقتصادی گفتگوها و مذاکرات در منظر توجه مردم ایران قرار گرفته و بعد از برداشتن تحریم و موانع در توسعه اقتصاد کشور شاهد حرکت اساسی برای توسعه اقتصادی هستیم و در این فضا به طور قطع نقش فعالان اقتصادی و رایزنان بازرگانی در کشورهای هدف بیشتر نقش خود را نشان می‌دهد. به گفته افخمی‌راد، ۴ رایزن در مرحله اعزام به سرمی‌برند و ۵ رایزن نیز مراحل مربوط به وزارت امور خارجه و سایر مراحل استصوابی را طی می‌کنند که امیدواریم تا پایان آذر به کشورهای هدف اعزام شوند.
وی تصریح کرد: وزیر صنعت، معدن و تجارت تاکید زیادی بر اعزام رایزنان بازرگانی در کشورهای هدف دارد و البته نقش یک رایزن را از یک کارمند سفارت به فردی فعال که محل رجوع تجار و بازرگانان ایرانی و خارجی است، ارتقا داده است. رئيس سازمان توسعه تجارت اظهار داشت: چنانچه رایزنان نتوانند با بازارهای لازم مسلح کنند، نمی‌توانند نقش خود را در کشورهای هدف به نحو مطلوبی ایفا کرده و منجر به توسعه تجارت خارجی ایران شوند.
سفارتخانه‌هاي بيش از حد سياسي
در همين حال محمدمهدي كريمي، كارشناس اقتصادي درباره نقص کارکرد رایزنان اقتصادی و بازرگانی به روزنامه تجارت مي‌گويد: دفاتر جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور باید در خدمت اقتصاد و رفاه ایران باشند، اما فعلا و تا امروز، فضای سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی ایران خارج از کشور به شدت سیاسی است و از اقتصاد فاصله گرفته است.
اين مدرس دانشگاه اضافه کرد: با توجه به شرایط فعلی جهان به نظر مي‌رسد كه بخش خصوصی می‌تواند با حفظ چارچوب‌های اداری و قانونی در این زمینه گام‌های موثری
بردارد.
این فعال اقتصادي با اشاره به نوع فعالیت رایزنی‌های اقتصادی کشورهای مختلف در ایران و سایر کشورهای هدفشان ادامه داد: تقريبا تمام کشورها، اقتصادهای شفاف و کاملا خصوصی دارند و فعالیت آنها می‌تواند به موضوع مهم اقتصادی یعنی توسعه تجارت منجر شود؛ در حالی که کشورهایی که اقتصاد دولتی دارند، هرگز امکان ایجاد چنین دفاتری را خارج از مرزهای‌شان به عنوان رایزنان اقتصادی ندارند. به گفته كريمي، تاکنون کمیت و کیفیت کار رایزنان اقتصادی به دلیل کمبود بودجه و موانع اداری و سپرده نشدن اختیارات کافی قانونی به آنها ناموفق بوده، چراکه تا وقتی دولت، وزارت امور خارجه و سازمان توسعه تجارت زاویه دیدشان به نقش و اهمیت رایزن اقتصادی در سفارتخانه های ایران در جهان تغییر نکند و سفارتخانه‌ها را بیشتر واجد ارزش و کار سیاسی بدانند، حضور این افراد موثر نخواهد بود.
ويژگي‌هاي يك رايزن بازرگاني
از طرف ديگر حسين عابدي كارشناس اقتصادي نيز در گفتگو با روزنامه تجارت درباره ويژگي‌هاي يك رايزن بازرگاني خوب گفت: رایزنان بازرگانی باید شناخت کافی از ظرفیتهای اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری کشور هدف و همچنین شناخت کافی از کشور خود داشته باشند. وي افزود: رایزنان بازرگانی تابع ضوابط خاصی، تعیین و انتخاب می‌شوند و این افراد باید دارای تحصیلات مرتبط در رشته‌های بازرگانی و بازرگانی بین‌المللی باشند. به گفته اين كارشناس اقتصادي هر رایزن بازرگانی باید بتواند در جهت افزایش صادرات و تسهیل مبادلات تجاری از کشور خود به کشوری که به آن اعزام شده است، تلاش کند. عابدي تصریح کرد: رایزنان باید بتوانند سرمایه‌گذاران کشور هدف را به سمت سرمایه‌گذاری در کشور خود ترغیب کنند و حجم سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاریهای مشترک را بین کشور هدف و کشور خود افزایش دهند.
وي افزود: باید از طریق رایزنان بازرگانی، فعالان اقتصادی کشور هدف شناسایی و آنها را به سرمایه‌گذاری و انجام فعالیت اقتصادی در کشور خودمان ترغیب کرد. عابدي همچنين در پايان گفت: رایزن بازرگانی باید بتواند ظرفیت‌ها و فعالیتهای اقتصادی و تجاری کشور خود را متناسب با بازار کشور هدف شناسایی و به آن سمت و سو سوق دهد.
