مسئله آلودگی هوا و آثار آن بر مقصدهای گردشگری اخیرا مورد تمرکز و توجه مراکز تحقیقاتی و رسانههای جهانی قرار گرفته است. موضوعی که با انتشار گزارشهای پی در پی درمورد خطر مرگ زودرس ناشی از آلودگی هوا و توصیه به گردشگران درمورد توجه به کیفیت هوای مقصدهای مورد نظرشان، می تواند به تهدیدی جدی در آینده گردشگری ایران مبدل شود.
دلایل چنین خطری شاید لازم به توضیح نباشد. تنها نگاهی به وضعیت ثبت شده درمورد هوای تهران کافی است که طیف وسیعی از گردشگران را از ایران فراری دهد. درجدول AQI یا World Air Quality Index - کیفیت هوای تهران درتاریخ چهارم نوامبر (12 آبان 94) رقم 230 و با توضیح بسیار خطرناک اعلام شده است. نکته مهم این است که این رقم پس از دو روز بارندگی شدید درکشور و ازجمله در تهران ثبت شده است.
این درحالی است که اخیرا توصیه های موکدی به مسافران و گردشگران شده است که پیش از انتخاب مقصد به جدول جهانی کیفیت هوا World Air Quality Index مراجعه کنند. چرا که سالانه بیش از سه میلیون نفر درسراسر جهان تنها براثر آلودگی هوا دچار مرگ زودرس میشوند. بنابراین گردشگران درصورتی که ناگزیرند به کشورهایی بروند ویا مقصدهایی را انتخاب کردهاند که درجدول شاخص کیفیت هوا رقمی بیش از 151 دارند، ازهرگونه فعالیت شدید بدنی ، ورزشها و برنامههای تفریحی همراه با تحرکات زیاد ،به ویژه در مکانهای عمومی و پرجمعیت خودداری کنند زیرا فعالیت شدید بدنی درچنین مکانهایی با آلودگی هوا بالا میتواند سبب بروز مشکلات جسمی جدی درآنها شود.
بد نیست به یادآوریم که به گفته رییس سازمان محیط زیست تولید و صدور نفت و گاز و عدم دسترسی به فناوری کاهش آلودگی هوا ایران را به یکی از 10 کشور اول دنیا در تولید گازهای گلخانهای تبدیل کرده است.
خطری که شاید ازهم اکنون برارائه تصویرهای دروغین از ایران دررسانههای بینالمللی فراروی کشور قرار گرفته است. چنان که به گفته دایرکتوری، یک منبع خبری انگلیسی، اکثر گردشگران خارجی از پایتخت ایران به دلیل آلودگی هوا صرف نظر میکنند و به شهر تاریخی اصفهان میروند!
البته کیفیت هوای اصفهان نیز درصورت مراجعه به جدول جهانی AQI چندان تفاوتی با تهران ندارد. زیرا درصورت جستجوی نام شهرهای ایران همانند اصفهان وشیراز ، کاربر به نزدیک ترین شهر ارجاع داده می شود که دراین مورد نزدیک ترین شهر تهران است. بنابراین رقم ثبت شده درباره تهران به راحتی می تواند گردشگری دیگر شهرهای ایران را نیز به دلیل آلودگی هوا تحت تاثیر قرار دهد.
این درحالی است که رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران نوید میدهد که در طی یک دهه آینده 20 میلیون گردشگر به ایران جدب شود و ازدیگر سو رییس سازمان محیط زیست هشدارمیدهد:« در دنیای کنونی پدیده آلودگی هوا بر قیمت گذاری شهرهای توریستی تاثیر میگذارد به عنوان مثال زمانی که میدان نقش جهان اصفهان در هالهای از گردو غبار سیاه محو شده چگونه میتوان انتظار داشت که این شهر توریستی موفق به جذب گردشگران بیشتر خارجی شود.»
وی با انتقاد از سرانه مصرف انرژی در کشور خاطر نشان کرده است که ایران در رتبه بندیهای جهانی از منظر شدت استفاده از انرژیهای مختلف در رتبه هفتم تا نهم قرار گرفته است.
تهدیدهای ناشی از آلودگی هوا در برخی مناطق کشور ازجمله خوزستان با توجه به موقعیت اقلیمی و تاثیر جریان های مختلف آب و هوایی که شرایط نامطلوبی را دراین منطقه فراهم می کند جدی ترنیز هست. به گفته کارشناسان سه جریان اصلی آب و هوایی بر خوزستان شامل جریان های مدیترانه ای که پس از برخورد با سیستم کوهستانی زاگرس موجب ریزش باران می گردد و جریان بعد که که جریان آب و هوای اقیانوس هند و خلیج فارس است که از قسمت جنوب و جنوب شرقی وارد استان می شود که به علت دارا بودن بخار آب شرایط نامطلوبی را فراهم می کند و جریان های آب و هوایی جنوب و جنوب غربی که این جریان به باد سام معروف است که هوای گرم همراه با گرد و غبار عربستان را به استان هدایت می کند که در ماه های خرداد و تیر شرایط طاقت فرسایی را به وجود می آورد.
مشکل ریزگردها را نیز باید افزود که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان محیط زیست مقداری از این آلودگی ها منشا داخلی دارد که این روزهای خوزستان را در شرایط بسیار بدی قرار داده است و نفس کشیدن عادی را هم دشوار کرده است.
چنین شرایطی با توجه به آستانه ی تحمل گردشگران نسبت به شرایط آب و هوایی موجود در مقصد که مولفه ی بسیار با اهمیتی در انواع گردشگری محسوب می شود،قطعا می تواند فرصت های تازه یاب را برای گردشگری این منطقه قربانی معضل آلودگی کند.
خبرگزاری میراث فرهنگی