گروه اقتصاد کلان:در حالیکه یکی از محورهای اصلی برنامه اقتصادی دولت،حمایت و پشتیبانی از فعالیتهای اقتصادی دانش بنیان تعریف شده،با این حال بنظر میرسد بسیاری از فعالان اقتصادی چالشهای فراوانی در مسیر تامین مالی دارند.
به گزارش«تجارت آنلاین»،برهمین اساس باید به این موضوع توجه داشت زمانی اقتصاد دانش بنیان در کشور رونق خواهد گرفت که منابع شبکه بانکی بجای فعالیتهای غیرمولد و کم بازده،صرف چنین شرکتهایی شود چرا که با توجه به آینده اقتصاد جهان چاره‌ای جز توسعه فعالیتهای دانش بنیان نیست.براساس این گزارش،صنایع داشن بنیان نیز صنایعی هستند که در آنها سطح بالایی سرمایه گذاری در نوآوری و ابداعات جدید صورت گرفته است.اما آنچه مبرهن است، اقتصاد دانش بنیان، اقتصادی نیست که در آن صرفا از فناوری‌های سطح بالا استفاده شود، بلکه اقتصادی که در آن، تمامی کسب و کار‌ها و صنایع به فراخور نیاز خود، از توزیع و کاربرد دانش در پیشبرد اهداف خود بهره می‌برند.کمیته اقتصادی مجمع همکاری اقتصادی آسیا ـ. اقیانوس آرام، اقتصاد دانش بنیان را اقتصادی می‌داند که در آن تولید و توزیع و کاربرد دانش عامل و محرک اصلی رشد اقتصادی و تولید ثروت و اشتغال در همه صنایع است.طبق این تعریف، اقتصاد دانش بنیان برای رشد و تولید ثروت تنها به تعدادی از صنایع با فن آوری بالا متکی نیست بلکه در این اقتصاد همه صنایع به فراخور نیاز خود از دانش استفاده می‌کنند. بعبارت دیگر، در اقتصاد دانش بنیان، تولید و توزیع و کاربرد دانش در همه صنایع عامل محرک رشد اقتصادی و تولید ثروت و اشتغال است.گفتنی است، در ساختار اقتصاد دانش بنیان بخش قابل توجهی از سرمایه گذاری‌ها می‌بایست به بخش‌های فناورانه و ایجاد زیرساخت‌های آن سوق یابد.سرمایه گذاری در این زمینه لزوم صرف نظر از مصارف و هزینه کرد‌های جاری را می‌طلبد و می‌بایست دولت و بخش خصوصی در صورت محدودیت منابع از هزینه‌های جاری خود کاسته و در طرح‌ها و شرکتهای دانش بنیان سرمایه گذاری کند.دانش یکی از قدرتمندترین بازو‌ها در عرصه تحولات اقتصادی است. امروزه حجم سرمایه و اندازه بازار جای خود را به دانش و تکنولوژی داده‌اند و این دانش است که نقش اساسی را در ارتقاء تولید ملی کشور ایفا می‌کند. در حقیقت در دنیای امروز، دانش سبب افزایش مزیت رقابتی و ایجاد ارزش افزوده می‌شود.نکته مهم اینجاست که تنها پرداختن به کسب دانش و آموزش در اقتصاد تاثیری ندارد، بلکه این دانش باید به صورت مستمر و پایدار در استفاده از منابع اقتصادی به کار برده شود.به عبارت دیگر اقتصاد دانش بنیان به معنی کاربردی کردن دانش و استفاده مؤثرتر از آن در گسترش ظرفیت‌ها و ارتقای درجه بهره برداری از منابع تولیدی جهت ارتقاء تولید ملی است که میتواند تحقق بخش شعار حمایت از کالای ایرانی باشد.در این مسیر، موانعی همچون نبود نهاد‌های لازم پشتیبان، تعداد کم شرکتهای دانش‌بنیان، عدم آمادگی سیستم بانکی برای حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان و افقی بودن سیاست‌گذاری قوانین بالادستی و ... از جمله ضعف‌های موجود برای حمایت از بنگاه‌های فناوری محور است به گون‌های که درکشور فاصله زیادی با بهره‌وری مبتنی با فناوری داریم و سهم اقتصاد دانش‌بنیان از کل اقتصاد کشور هم زیر نیم درصد است.
منابع بانکی در خدمت شرکتهای دانش بنیان
در همین خصوص،فیروزآبادی معاون علمی و فناوری رییس جمهور با بیان اینکه شعار سال طلیعه یک اتفاق است، گفت: در شرایطی نگرش ما بخشی و موضعی است یعنی منابعی را در قرض الحسنه قرار می‌دهیم و پس از مدتی ارزش آن کاهش می‌دهد اما در شرایطی منابع ارزش افزوده ایجاد می‌شود. تنها جایی که شاهد ارزش افزوده چند صد درصدی هستیم حوزه علم و فناوری است.وی افزود: در نتیجه یکی از مصداق های واقعی عافیت کثیر حوزه دانش‌بنیان واقعی است. اگر نظام بانکی چند سال برای یک موتور مولدی که ثروت را چند برابر می‌کند تامین مالی کند، اقتصادی که از این توسعه شکل می‌گیرد قطعا بازخورد آن به سرمایه‌گذار نیز باز خواهد گشت. بنابراین صرف منابع قرض الحسنه در جای درست راهکاری برای توسعه اقتصاد دانش بنیان است. اتفاقی که امروز رخ می‌دهد رخداد مبارکی است و امیدواریم که امسال شروع جدی ورود بانک قرض الحسنه مهر ایران به این حوزه باشد. ان‌شاءالله 200 فقره از وامها را در شرکتهای مستقر در پارک علم و فناوری پردیس تهران و 800 فقره آن را نیز به پارک های علم و فناوری برتر کشور اختصاص خواهیم داد.
ریسک فعالیتهای دانش بنیان را پایین بیاورید
یک کارشناس اقتصادی با اعلام اینکه متأسفانه در طول این سال‌ها ما یک استراتژی منسجم در بخش صنعت و تجارت تعریف نکرده ایم، گفت: دانش بنیان یعنی تولید متکی بر دانش باشد اگر تولیدی متکی بر دانش نباشد به طور حتم نمی تواند پایدار و رقابت پذیر عمل کند.
یحی آل اسحاق، با اشاره به این که در چند سال اخیر رهبری توجه ویژه ای به حوزه اقتصاد و بخش تولید دارند، گفت: امسال نیز شعار سال با محوریت تولید دانش بنیان تعیین شده تا با پیاده سازی آن توسعه اقتصادی در کشور فراهم و بیکاری برطرف شود.وی با تأکید بر اینکه متأسفانه کشور در بخش اقتصادی با توجه به پتانسیل بسیار بالا هنوز در جایگاه شایسته خود قرار ندارد، افزود: در حوزه سیاسی و بین المللی جایگاه قابل توجهی داریم اما در حوزه اقتصادی نتوانسته ایم با توجه به امکانات کشور در رتبه مناسبی قرار بگیریم.این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: امکانات امروز کشور در بخش اقتصادی قابل قیاس با بخش نظامی نیست اما ما توانستیم در بخش نظامی به توفیقات خوبی دست پیدا کنیم اما در بخش اقتصادی هنوز در تحقق اهداف کند عمل می کنیم. آل اسحاق با اعلام اینکه ما در بخش ذخایر نفت و گاز در رتبه سوم جهان قرار داریم، گفت: ایران از نظر موقعیت ژئوپلیتیک نیز هاب منطقه بوده و با 15 کشور همسایه است. براساس آمار میزان تجارت این 15 کشور حدود 1200 میلیارد دلار است اما سهم ما در این تجارت بسیار اندک است.وی با بیان اینکه باید سهم تجارت ما با این کشورها به 200 تا 300 میلیارد دلار می رسید، افزود: متأسفانه امروز سهم ما در تجارت با 15 کشور منطقه کمتر از 30 میلیارد دلار است. این موضوع اصلاً زیبنده پتانسیل بالای اقتصاد کشور نیست.این کارشناس اقتصادی با تأکید بر اینکه 80 درصد ذخایر معدنی کشور بلااستفاده است، گفت امروز کشورهای غربی به ویژه آمریکا می‌دانند که نمی‌توانند در بخش نظامی حریف ما شوند به همین دلیل تمرکز خود را بر آسیب رساندن به اقتصاد کشور قرار داده اند. باید دقت کنید دشمنان به آسیب‌پذیری کشور در بخش اقتصاد امیدوار هستند.این کارشناس اقتصادی در ادامه صحبت های خود به موضوع تولید دانش بنیان که امسال رهبری تاکید زیادی بر آن اعلام کرده‌اند اشاره کرد و گفت: دانش بنیان یعنی تولید متکی بر دانش باشد اگر تولیدی متکی بر دانش نباشد به طور حتم نمی تواند پایدار و رقابت پذیر عمل کند.وی با اعلام اینکه امروز تولید کشور براساس اصول دانش بنیان نیست، افزود: باید ما در تولید مجهز به دانش روز باشیم در کنار این موضوع هماهنگی بخش تولید و دانشگاه نیز امری ضروری است. امروز تا چه میزان از دانشگاه ها در تولید استفاده می شود. آل اسحاق تصریح کرد: در دنیا هماهنگی و همکاری شرکتهای دانش بنیان با تولید یک موضوع حل شده است حتی بسیاری از شرکت‌ها و واحدهای تولیدی پروژه‌های مختلفی را در بانک اطلاعاتی خود ذخیره کرده اند این موضوع نشان می‌دهد که آنها مدام در راه تولید محصول با کیفیت و مجهز به دانش روز حرکت می‌کنند اما آیا تولید کننده ایرانی نیز این مسیر را طی می‌کند !.وی با انتقاد از اینکه هنوز باور دانش بنیان بودن در روند تولید به کار گرفته نمی‌شود، گفت: البته بکارگیری اصول دانش بنیان دارای ریسک و هزینه هایی هم است به نحوی که ممکن است در 10 پروژه فقط دو پروژه موفقیت‌آمیز باشد. باید این ریسک ها توسط تولید کننده و اهالی فن مورد پذیرش قرار گیرد. علاوه بر این دولت باید قدرت ریسک و سرمایه گذاری را در پروژه ها انجام دهد. این کارشناس اقتصادی با اعلام اینکه امروز دانش بنیان همچنان در کشور محترم اما مفید نیست، افزود: ساختار واحدهای حاکمیتی باید متناسب با حمایت از دانش بنیان ها باشد، حتی یک معاونت اختصاصی باید برای این موضوع تعریف شود تا به صورت ویژه موانع پیش روی این بخش را برطرف کرد.
