یک مقام مسئول گفت: گواهی سپرده سهام و انتشار اوراق بهادار به پشتوانه سود تقسیمی دو ابزارمالی جدید بوده که علاوه بر امکان پوشش ریسک می تواند برای تامین مالی مورد استفاده قرار گیرند.
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران با بیان اینکه می توان از برخی ابزارهای مشتقه به صورت ترکیبی به منظور تامین مالی و پوشش ریسک استفاده کرد، گفت:گواهی سپرده سهام یکی از ابزارهایی است که می‌تواند از بعد نقد شوندگی و تامین مالی به ذی نفعان بازار سرمایه کمک کند.
رضا کیانی با بیان اینکه این ابزار جدید به سازمان بورس و کمیته فقهی پیشنهاد و ارایه شده،عنوان کرد: در حال حاضر برخی هلدینگ ها و شرکت های سرمایه گذاری از لحاظ مدیریتی نگران عرضه سهام در بازار و برهم خوردن ترکیب مدیریتی خود هستند در حالیکه با ابزار گواهی سپرده سهام ابتدا سهامدار عمده اقدام به فروش سهم خود به نهاد واسط بدون برخورداری از حق رای کرده و سپس نهاد واسط به پشتوانه آن دارایی مالی ، گواهی سپرده این سهم را به سرمایه گذاران می فروشد و در نهایت منابع دریافت شده را به سهامدار عمده می دهد.
وی با بیان اینکه کارکرد گواهی های سپرده مشابه صندوق های سرمایه گذاری در واگذاری واحد های سرمایه گذاری به سرمایه گذاران به پشتوانه سهم های موجود در سبد دارایی ها است، عنوان کرد: در این روش حق رای همچنان در اختیار سهامدار عمده بوده و از اینرو نگرانی از بابت بر هم خوردن ترکیب مدیریتی برطرف خواهد شد.
کیانی با اشاره به ساختار این ابزار گفت: مدل این ابزار به گونه ای است که سهامدار عمده با فروش سهم به نهاد واسط، این اختیار را به او می دهد که گواهی سپرده را به سرمایه گذار بفروشد و به این ترتیب برای سهامدار عمده منابع مورد نظر را تامین مالی می کند.
در این روش شرکت الف که سهم شرکت ب را دارد می خواهد 10 درصد آنرا بفروشد اما نگران از دست دادن کرسی های مدیریتی است . در این روش دارایی مذکور بدون حق رای فروخته می شود و بنابراین دیگرنگرانی برای از بین رفتن کارکرد مدیریتی نخواهد بود.
به گفته وی در دنیا هم اکنون این ابزار تحت عنوان رسید سپرده و یا دیپوزیت رسید ((DR یا ( (CDوجود دارد و در نوع بین المللی آن گواهی سپرده جهانی( GDR)یا گواهی سپرده آمریکا ((ADR در ادبیات مالی رایج است.
کیانی با بیان اینکه نهاد واسط در این روش را شرکت مدیریت دارایی مشابه نهاد های واسط اوراق صکوک ایجاد می کند، گفت:برخی عنوان می کنند در این فرایند می توان نهاد واسط را حذف کرد و به پشتوانه سهام سپرده شده در نزد شرکت سپرده گذاری مرکزی اقدام به انتشار گواهی سپرده کرد.
این مقام مسئول افزود: در این فرایند می توان وقتی سهام فروخته می شود یک اختیار فروش هم به سرمایه گذار فروخته شود و یک اختیار خرید هم به سهامدار عمده تا برای مدت زمان مشخصی با نرخ معین بازپرداخت شود.
بطور مثال برای دو سال با نرخ 20 درصد سرمایه گذار می تواند این اختیار را به سهامدار عمده بفروشد و یا سهامدار عمده می تواند آنرا بازخرید کند.
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران با بیان اینکه این ابزار برای صنایع نیازمند به منابع مالی و همچنین سرمایه گذارانی که به دنبال پوشش ریسک هستند ابزاری فوق العاده است،افزود: در حال حاضر این مدل برای تامین مالی هلدینگ ها بسیار کاربردی است.
هم اکنون برخی شرکت ها با وثیقه گذاری سهام در نزد بانک ها اقدام به تامین تسهیلاتی می کنند که گاهی به بازار سهام صدمه می زند. ولی این ابزارها می توانند طوری عمل کنند که گویی سهامدار عمده بر روی سهام از مردم وام می گیرد.
وی ادامه داد: علاوه بر کارکرد تامین مالی، این ابزار می تواند در بحث افزایش سهام شناور و افزایش عمق بازار نیز کمک کند.
کیانی از انتشار اوراق بهادار به پشتوانه سود تقسیمی به عنوان دیگر ابزار کاربردی برای تامین مالی در بازار سهام اشاره کرد و افزود:این ابزار پیش از این از سوی سرمایه گذاری غدیر و مشاور سرمایه گذاری آرمان آتی به سازمان بورس ارایه شده است.
به گفته این مقام مسئول در حال حاضر 12 تا 15 درصد ارزش کل بازار شامل سود های تقسیمی مجامع شرکت ها است که با خروج این رقم از شرکت، دردسرهای زیادی را برای شرکت ایجاد می کند.
کیانی با بیان اینکه 80 درصد سود های تقسیمی مجامع شرکت های بورسی در بازه زمانی 6 ماهه واریز می شوند گفت: هر سال نزدیک به بیش از 10 درصد ارزش بازار از بورس خارج می شود و در عین حال تبدیل به مطالبه با سررسید بالای شش ماه می شود.
در این وضعیت این مطالبات می تواند در قالب خرید دین تبدیل به اوراق بهاداری شود که با تنزیل آنها در بازار فروخته و نقد شود.
وی با ذکر مثالی افزود: فرض کنید ایران خودرو سهامدار بانک پارسیان است و مطالباتی یک میلیارد تومانی از بابت طلب از سود مجمع این بانک دارد .
با تبدیل شدن این مطالبات به اوراق بهادار و تنزیل در بازار سهام بر اساس دوره زمانی مشخص ، سهامدا عمده می تواند این دارایی را به فروش برساند و به منابع مورد نیاز خود دست یابد.
در این روش پرداخت سود نقدی در سررسید ثابت است منتهی طلبکار می تواند قبل از سررسید این طلب را تنزیل و در بازار به فروش برساند.
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران گفت: در بررسی نکول سود های تقسیمی در سه سال اخیر مشخص شده که بالای 60 درصد سود های تقسیمی توسط 10 شرکتی پرداخت می شود که بیشترین سود را داده اند از اینرو شرکت های بزرگ از بابت نکول پرداخت سود نقدی مشکلی نداشته اند.
بنابراین انتشار این اوراق برای آندسته از شرکت هایی خواهد بود که سابقه بدی از بابت پرداخت سود تقسیمی در سررسید و یا ریسک نکول نداشته باشند.
همچنین در این روش سهامی عام بودن و برخورداری از سابقه خوب در پرداخت سود های تقسیمی شرکت ها شرط اصلی برای انتشار اوراق بهادار به پشتوانه سود تقسیمی است.
پدیده ها نمی توانند اوراق منتشر کنند
وی در مورد امکان عرضه اوراق بهادار بر اساس روش مذکور برای شرکت هایی همچون پدیده شاندیز که سهامدار عمده آن در نزد سازمان بورس درج شده، گفت: اگر این شرکت خودش سهامدار یک شرکت بورسی باشد و الان این شرکت بورسی در مجمع سودی تقسیم کرده و باید از آن سود دریافت کند، می تواند از این ابزار استفاده و تبدیل به اوراق بهادار کند و با تنزیل آن دربازار به منابع پولی دست یابد ولی اینکه شرکت پدیده شاندیز بتواند در بازار این اوراق را بفروشد حداقل چنین فکری در این زمینه وجود ندارد زیرا این ابزار نیازمند پشتوانه و اعتباری است که بتواند ریسک سرمایه گذاران را کاهش یابد.
منبع: فارس 
