حذف تدریجی برند ایرانی از چرخه صنعت جهانی

صادرات خرماي ايراني به نام امارات

براساس گزارش هاي مختلف سالانه هفت میلیون و 50 هزار تن خرما در جهان تولید می شود که ایران با تولید یک میلیون تن سومین کشور تولیدکننده خرمای جهان است و کشورهایی چون امارات، پاکستان و فرانسه با بسته بندی های کوچک، خرمای ایرانی را به نام خود به بازار عرضه می کنند. در حالی که کشوری همچون امارات با فرآوری‌ خرما، سود بالایی از فروش آن به دست می آورد در کشور ما به دلیل عدم توسعه‌ صنایع تبدیلی و فرآوری خرما، این محصول به صورت فله ای و با قیمت‌ نازل در بازار‌های خارجی عرضه می شود. بهره وری پایین در تولید، کمبود نقدینگی و بالا بودن هزینه تولید، قدرت رقابت بین المللی را از تولیدکنندگان خرماي ايراني گرفته است در صورتی که سایر کشورها از حمایت های دولت به عنوان رقابت و ماندگاری در بازار برخوردارند و از تولیدکنندگان ایرانی پیشی گرفته اند. تا مدتي قبل ایران با تولید یک میلیون تن خرما رتبه دوم را به خود اختصاص داده بود اما به دلیل نبود تمایل سرمایه گذاران در این بخش، قدیمی شدن نخلستان ها، وجود برخی دلال بازی ها و بی توجهی و عدم حمایت، میزان تولیدش افزایش نیافت و به دلیل بالا بودن قیمت در شرف خروج از گردونه بازارهای جهانی است. ایران دومین صادرکننده عمده خرمای جهان است اما به دلیل فقدان صنایع بسته بندی نزدیک ۸۰ درصد خرمای کشور به صورت فله ای و بدون بسته بندی استاندارد و ارزش افزوده به فروش می رسد. مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی با اشاره به اینکه ۷۰ درصد شرکت های بسته بندی خرما در کشور به دلیل نداشتن امکانات و توان مالی کم خود صادرکننده نیستند، به بررسی وضعیت تولید و صادرات خرما پرداخته و «بسته ‌بندی خرما» درایران را مهم ترین مشکل صادرات این محصول عنوان کرده است.

سرقت زعفران ايران توسط افغان ها

از طرف ديگر به رغم اینکه بیش از 90 درصد زعفران جهان در ایران تولید می شود، نیمی از صادرات اين محصول به نام کشورهایی همچون امارات و اسپانیا رقم می خورد. در این میان افغان ها هم سارق دیگر زعفران ایرانی شده اند، چراکه پیاز زعفران ایرانی به این همسایه شرقی قاچاق می شود. اين مسئله به اندازه اي است که رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران این اقدام را تهدید دیگری برای زعفران ایرانی عنوان می کند در همين حال رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی مشهد می گوید به دلیل گستردگی مرز و تردد بالای در مرزها نمی توان از قاچاق پياز زعفران جلوگیری کرد و جلوگیری از قاچاق این کالا دیگر تاثیری ندارد زیرا به اندازه کافی پیاز زعفران قاچاق شده است. براساس آمار در سال گذشته 126 تن زعفران ایرانی به 45 کشور دنیا صادر شد که تقریبا نیمی از آن پس از صادر شدن به کشورهایی مانند اسپانیا و امارات مجددا به نام آن‌ کشورها بسته بندی و به کشورهای مقصد ارسال شد. البته هزینه های بالای حمل و نقل مانع صادرات ریز زعفران است و صادرکنندگان ترجیح می دهند از قبول این هزینه‌ها خودداری کنند. به گفته حسینی، عضو شورای ملی زعفران اگر 10 کیلوگرم زعفران در بسته بندی های ریز صادر شود وزن آن با توجه به نوع بسته بندی به بیش از 300 کیلوگرم می رسد. در این میان قاچاق پیاز زعفران ایرانی به افغانستان تهدید مضاف و رو به تشدید این محصول شده است.

فروش سنگ ايراني توسط چين و تركيه

هفته گذشته بود كه رئيس كانون سنگ ايران از رشد 200 درصدي صادرات سنگ فرآوري شده در كشور خبر داد و همچنين اعلام كرد، همسايه غربي كشورمان، تركيه با تغيير برچسب سنگ هاي فرآوري شده ايراني، آنها را به ساير كشورهاي جهان صادر مي كند. به گفته حسین امیر یوسفی؛ در حال حاضر وضعیت بازار صادرات سنگ کشور به دلیل سیاست دولت در مسائل جهانی به نسبت قبل تغییر و بهبود زیادی یافته است؛ به نحوی که شاهد رشد 200 درصدی صادرات سنگ‌های فرآوری هستیم. رئيس كانون سنگ ايران همچنين گفته بود: عمده مشتریان بازار سنگ های صادراتی ایران، کشورهای آسیای میانه، قفقاز، حاشیه خلیج فارس و ترکیه هستند. هر چند در ترکیه جعبه های سنگ های فرآروی ایران را به مارک ها و نشان کشور خود تغییر داده و به سایر نقاط جهان صادر می کنند. از طرف ديگر با بايد پذيرفت كه با وجود اینکه ایران بیش از چهار میلیارد تن ذخیره سنگ های ساختمانی (نما) دارد و سالانه بیش از 13.5 میلیون تن سنگ نما تولید می کند اما به دلیل نبود سیاست گذاری مناسب، کشور‌های چین و ترکیه توانسته‌ ند فرصت های خوبی برای خود ایجاد کنند. به عنوان مثال كشور چین بر خلاف اینکه فقط 18 درصد در ذخایر ماده معدنی دنیا سهم دارد توانسته با دستیابی به فرآوری بخش عظیمی از مواد معدنی ایران، به ویژه سنگ های ساختمانی سود کلانی را از آن خود کند. آنطور كه بهروز برنا، معاون سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشورمي گويد: چینی ها توانسته اند با بكارگیری از سیستم فرآوری سنگ ساختمان بدون خارج کردن محصول از از مرز ایران، در داخل کشتی سنگ نمای ایرانی را برش دهند و با قیمت دو برابر به ایرانی ها بفروشند. به گفته برنا؛ علی رغم اینکه ایران جزو سه تولیدکننده برتر در تولید سنگ نما است ولی به دلیل غنی نبودن در حوزه فرآوری، بازار را از دست داده است.

سودجويي كلان از چرم ايراني

در همين حال طي روزهاي گذشته يك عضو انجمن صنایع ملی چرم ایران با بیان اینکه بیش از 60 درصد چرم فرآوری نشده صادر می شود، گفت: در حالی که صنعت چرم ایران بسیار قوی و زبان زد عام و خاص است، به دلیل نداشتن سیستم فرآوری، ترکیه،‌ ایتالیا، اسپانیا، پاکستان و هند چرم ایرانی را پس از فرآوری به ایران یا ساير کشورها می فروشند. به گفته جلیل دهقانی؛ یکی از مسائل مهم در صنعت چرم ایران را صادرات پوست چرم فرآوری نشده است، این امر باعث شده سایر کشورها از این فرصت استفاده کنند و چرم ایران را با نام و نشان خود بفروشند. دهقاني با اشاره به ارزآوری بالای پوشاک برای کشور گفت: بی توجهی به این صنعت نیز باعث شده بسیاری از کارخانه های چرم سازی تعطیل شوند. عضو انجمن صنایع ملی چرم ایران تعداد کارخانه‌های چرم‌سازی را 355 کارخانه عنوان و اظهار کرد: ظرفیت اسمی چرم سنگین 100 میلیون فوت مربع و چرم سبک 146 میلیون فوت مربع است. دهقانی همچنين میزان تولید چرم در سال گذشته را 51 میلیون دلار در چرم سنگین و 22 میلیون دلار در چرم سبک عنوان کرد و گفت: میزان صادرات این محصول حدود 150 میلیون دلار بوده است که 88 میلیون دلار آن مواد اولیه فرآوری نشده بوده و مورد قبول نیست.