امیر افسردیر
Aafsardeyr@gmail.com
نوسازی تجهیزات و ماشین‌آلات در رشد بهره‌وری نقش مستقیم دارد، در سال‌های آغازین خرید ماشین‌آلات بهره‌وری تولید بالاست اما هزینه‌های استهلاک در صورت‌های مالی وجود دارد که تاثیر مستقیم بر هزینه‌های تولید می‌گذارد، اما بعد از گذشت ۱۰ سال با فرسوده شدن تجهیزات، بهره‌وری ماشین‌آلات کاهش پیدا می‌کند و هزینه استهلاک جای خود را به هزینه‌های نگهداری می‌دهد به نحوی که نسبت به سال‌های نخست هزینه نگهداری افزایش زیادی پیدا می‌کند. لزوم نوسازی و به‌روز کردن ماشین‌آلات هر ۵ سال یک‌بار احساس می‌شود، برای آنکه بهره‌وری تولید کاهش پیدا نکند بروزرسانی صنایع هر ۵ سال یک‌بار ضروری است. به طور مثال، صنعت کاغذ در دنیا هر ۵ سال یک بار در زمینه فناوری و ماشین‌آلات دوباره بازیابی انجام می‌دهد. در کشور ما نیز به بروزرسانی در پالایش و مهندسی دوباره در صنایع کاغذ نیاز است.
دولت به شیوه‌های غیرمستقیم همچون کاهش تصدی‌گری و نظارت بیشتر می‌تواند به ساماندهی وضعیت تولید در کشور کمک کند. علاوه‌بر این دولت با وضع تعرفه‌های مناسب می‌تواند ورود فناوری و ماشین‌آلات را به کشور ارزان و آسان کند. از سوی دیگر با تامین منابع بانکی ارزان‌قیمت می‌تواند صنایع ماشین‌سازی داخلی را تقویت و افزایش سرمایه‌گذاری در این زمینه را آسان کند. در زمان تحریم‌ها آسیب‌های جدی از لحاظ فناوری، منابع مالی، توانمندسازی، تولید، صادرات و زنجیره عرضه به تولیدکنندگان وارد شد و فرسوده شدن ماشین‌آلات به تمام بخش‌ها آسیب وارد کرد. اکنون با توجه به رفع این محدودیت‌ها می‌توان از ظرفیت‌های مختلف خارجی نیز برای نوسازی صنایع استفاده کرد.
براساس برنامه ۵ ساله توسعه تا پایان برنامه ششم باید ۲۵ درصد از صنایع کوچک و ۱۵ درصد از صنایع بزرگ نوسازی شوند به نحوی که در صنایع کوچک در سال نخست ۴ درصد، در سال دوم ۵ درصد و به همین ترتیب تا پایان برنامه ۲۵درصد صنایع کوچک نوسازی شوند؛ به عبارت دیگر تا پایان برنامه ششم توسعه باید ۲۰ هزار واحد کوچک از نظر تجهیزات، فناوری، نیروی انسانی، آموزش و... نوسازی شوند. در صنایع متوسط و بزرگ به دلیل آنکه بخشی از این واحدها تازه‌ساخت هستند و نوسازی آنها نیز هزینه‌بر خواهد بود هدف‌گذاری ۱۵درصدی در برنامه ششم توسعه برای نوسازی آنها درنظر گرفته شده است. براساس این برنامه‌ریزی، امسال ۵ هزار واحد کوچک و متوسط باید تجهیزات خود را نوسازی کنند اما همراهی نکردن بانک‌ها با این برنامه باعث شده تا بخش مهمی از برنامه توسعه‌ای صنایع کشور بر زمین بماند. یکی از مهم‌ترین آثار نوسازی صنایع بر بهره‌وری و مصرف انرژی است که تاثیر مستقیمی بر نرخ تمام محصولات تولیدی دارد. در شرایطی که رقابت‌پذیری محصولات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، کاهش نرخ تمام‌شده از طریق بهبود بهره‌وری و کاهش مصرف انرژی می‌تواند شرایط صنایع را با تغییر جدی روبه‌رو کند.
