پهن کردن سفره هفت سین و فراهم کردن اقلام مرتبط به آن از آداب قدیمی
خانوارها به حساب میآید که در این میان خرید ماهی قرمز که ریشه در فرهنگ
چشم بادامیها دارد هیچ گاه از قلم نمیافتد.
برپایی سفره هفت سین یکی از این آیینهای زیباست و مردمان
هرگوشه از این سرزمین پهناور با ذوق و سلیقه خود آن را میچینند و در هنگام
لحظه تحویل سال در کنار آن مینشینند. امروزه، سبزه و سماق، سمنو، سیب،
سرکه، سیر و سنجد که همگی خوراکی و با منشاء گیاهی هستند از اجزای ثابت و
نمادین هفت سین هستند، اما افزون بر سفره هفت سین اجزای دیگری همچون آیینه و
آب، شمع، سکه، ماهی قرمز، نان، سبزی، شیرینی، تخم مرغ رنگ کرده، گل سنبل،
کتاب و ... هریک به نوبه خود بر زیبایی این سفره میافزاید.
سفره
هفتسین با ماهی قرمز رنگینتر میشود، اما جالب است بدانید که این
ماهیهای قرمز ارتباطی به فرهنگ و آداب و سنن ایرانی ندارند و این موضوع
نیز نشات گرفته از کشور چشم بادامیها است، ولی با این حال مردم در شب عید
هیچگاه جای ماهی قرمز را خالی نمیگذارند.
زمانی که از کنار
تشتهای بزرگ و کوچک که پر از ماهی قرمز هستند رد میشوید محال هست حتی
نگاهی هر چند گذرا به این ماهیها نداشته باشید و قصد خرید چند ماهی قرمز
را پیدا نکنید.
قیمت این ماهیهای قرمز در اواسط اسفند ماه که
بازار چیدن سفره هفتسین در میان خانوادههای ایرانی داغ است از ۲ تا ۱۰
هزار تومان متغیر است و این تفاوت قیمت به علت بزرگ و یا کوچک بودن این
ماهیهای قرمز است.
اما در میان این ماهیهای قرمز چند سالی است که
برخی از فروشندگان کنار خیابان ماهیهای گوشتخار را در میان ماهیهای
قرمز بازار به فروشندگان عرضه میکنند که قیمت این ماهیها از ۱۰ هزار
تومان به بالا است.
در این میان ماهیهای قرمز موجود در خیابانها
از استخرها به صورت عمدهای وارد میادین میوه و ترهبار مرکزی میشوند و
ازآنجا به صورت کیلویی به دست فروشندگان خورد میرسد و از آنجا به صورت
تکی به دست مصرف کنندگان میرسد تا در سر سفرههای هفت سین بنشیند.
جوان
۱۵ سالهای است که کنار خیابان برای خودش بساط کرده و اسباب سفره هفتسین
میفروشد و در یک تشت سفید، ماهیهای قرمز کوچک دارند برای خودشان شنا
میکنند در خصوص بازار ماهیهای قرمز گفت: قیمت ماهیهای ریز ۲ هزار تومان و
درشتها ۵ هزار تومان است که میزان فروش تقریبا بسته به مشتری و میزان رفت
و آمد در طول شبانه روز دارد و خریدار ماهیهای قرمز بیشتر بچههای کوچک
هستند و پدر و مادرها نیز بخاطر کوچکترها خرید میکنند.
وی در
ادامه گفت: ضرر ماهی فروشی زیاد است و در موقع جابهجایی تعدادی از آنها
تلف میشوند، ولی با وجود اینکه این ماهیها را کیلویی خریداری میکنم به
نسبت سود خوبی برای دارد به شرطی که این ماهیها را قبل از سال تحویل
بفروشم وگرنه این ماهیهای بعد از نوروز هیچ ارزش دیگری ندارند و باید
اضافههای آنها به جوبها یا به حوضهای وسط پارک بریزم.
اما در
این میان بهتر است مراقب بیماریهای مربوط به ماهیهی قرمز باشیم و از دست
زدن به این ماهیها و در دسترس گذشتن کودکان خود داری کنیم.
عمر
این ماهیهای قرمز در کنار هزینهای که سالانه برای پرورش آنها در نظر
گرفته میشود بسیار کوتاه است که برخی از این ماهیها کمتر از چند روز و
برخی دیگر شاید چندین سال هم عمر کنند.
براساس این گزارش، با توجه
به، اما و اگرهای فراوان درباره پرورش، نگهداری و فروش ماهی قرمز، ولی هر
ساله شاهد فروش بیش از هزارن ماهی در میان مردم هستیم که پس از آن این
آبزیان یا روانه سطلهای زباله و یا به حوضها و جویهای آب سپرده میشوند،
ولی رسوم کشورهای دیگرجای خود را بیشتر در سفره هفتسین ایرانی قرصتر
میکنند.
*مرگ میلیونها
"ماهی قرمز" در ایام نوروز
در سالهای اخیر با
همه گیر شدن شبکه های اجتماعی کمپین های مختلف به منظور مبارزه با خرید ماهی قرمز
برای مقابله با تجارت سیاه و پر سود سودجویان از فروش این آبزیان به راه افتاده
است و بسیاری با تاکید بر مرگ و میر گسترده این ماهی ها در نوروز خواستار گرویدن
شهروندان به این کمپین ها شده اند.
در همین رابطه مدیرعامل
تشکل محیط زیستی پیامآوران اردیبهشت از مرگ میلیونها قطعه ماهی "قرمز"
در ایام نوروز یاد کرد و گفت: تا جاییکه ممکن است نباید این ماهیها را بخریم و
محبوس کنیم.
شیرین خوانساری با
بیان اینکه زیستگاه اصلی این ماهیها در آبهای آزاد شرق آسیا از جمله چین و ژاپن
است، عنوان کرد: این ماهیها باید در آبهای سرد نگهداری شوند، اما شرایط نگهداری
و فروش آنها در بازار عید بسیار نامناسب است.
این فعال محیط زیست
خاطرنشان کرد: گاهی صدها قطعه ماهی قرمز در یک ظرف کوچک کنار خیابان عرضه میشود و
بسیاری از این ماهیها حین جابجایی دچار سکته شده و از بین میروند.
خوانساری یادآور
شد: به علاوه بلافاصله پس از بازار عید، دیگر این ماهی ها خرید و فروش نمیشود و
چون سودی برای عرضه کنندگان ندارد، از بین میروند.
وی ادامه داد: از
سوی دیگر بعد از عید مردم ماهی خریداری شده را در آبهای آزاد رها میکنند که این
ماهیها ممکن است ویروس داشته باشند و این ویروس را به سایر گونههای آبزی منتقل
کنند و باعث مرگ و میر آنها شوند.
به گفته این فعال
محیط زیست، شرایط نگهداری ماهیهای قرمز در منازل هم بسیار نامناسب است و بسیاری
از آنها چند روز بیشتر زنده نمیمانند.
مدیرعامل تشکل محیط
زیستی پیامآوران اردیبهشت معتقد است، در مجموع محبوس کردن یک موجود زنده فقط با
هدف زیبایی، و بعد هم نابود شدن آن اصلا از دید محیط زیست کار پذیرفتهای نیست و
باید تا حد امکان از خرید این ماهیها خودداری کرد.
خوانساری افزود: به
علاوه برخی منابع هم نقل کرده اند که ماهی قرمز مربوط به سنت دیرینه ایرانیها
برای سفره هفت سین نیست و از کشورهای آسیای شرقی به آیین ما اضافه شده است.