مقابله با موسسات غیر قانونی مالی؛ چرا و چگونه؟

در هفته گذشته مهندس اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهور نیز با تاکید بر لزوم جدیت و پرهیز از مماشات در ساماندهی بازار غیرمتشکل پولی تصریح کرده که اگر در برخورد با اشخاص و موسسات اعتباری متخلف و فاقد مجوز جدیت و اراده لازم وجود نداشته باشد، افراد سوءاستفاده گر، جسورتر شده و دیگر مبارزه با متخلفین اقتصادی کارآمدی لازم را نخواهد داشت.

با توجه به اهمیت این موضوع ، به نظر می رسد نکاتی باید مورد توجه دولتمردان و مسئولان قرار گیرد تا بتوان ادامه این روند را متوقف کرد و مانع از سربرآوردن دوباره این قبیل موسسات در نظام اقتصادی کشور شد:

1- شکل گیری و فعالیت این قبیل موسسات فقط در صورتی امکان پذیر است که مورد اقبال مردم قرار گیرند یا به عبارت بهتر این قبیل بنگاه‌های اقتصادی بتوانند مشتری کافی جذب کنند ؛ اما سوال این است که چرا با وجود این همه بانکها و موسسات مالی معتبر و دارای مجوز ، باز هم مردم جذب این گونه موسسات و مراکز غیر مجاز می شوند و ریسک سپرده گذاری و تبادل مالی در این قبیل موسسات را به جان
می خرند؟ پاسخ چندان سخت نیست : بانکها و موسسات مالی معتبر گاهی درگیر مقررات و شرط گذاری‌های دست و پا گیری هستند که به جای جلب مشتری باعث گریز عامه مردم از این قبیل موسسات می شود و این دقیقا جایی است که موسسات مالی غیرمعتبر در آن امکان مانور و جذب مشتری را دارند . مثلا بعضی موسسات مالی خیلی ساده شرایط پرداخت وام را به مردم می گویند : اینکه مثلا بعد از سپرده گذاری به اندازه ای خاص و بعد از مدتی معین ، مردم امکان دریافت چه میزان وام را دارند اما بعضی بانکها همین موضوع را چنان پیچیده و دارای تفاسیر مختلف بیان می کنند که مردم نمی توانند چیزی از آن بفهمند یا بعد از سپرده گذاری و وقتی برای دریافت وام مراجعه می کنند تازه متوجه می شوند که شرایط آنطور که آنها تصور کرده اند یا آنچه در تبلیغات گفته شده ، نیست !

2- سابقه بعضی طرحهای بانکها برای جذب سرمایه‌های خرد مردم در گذشته به گونه ای بوده که متاسفانه اعتماد مردم به بعضی بانکها مخدوش شده است . برای مثال چند سال قبل و در دوره مدیریت فردی خاص ، یکی از بانکهای دولتی طرحی را ارائه داد که بر اساس آن مردم می توانستند سرمایه خود را بر اساس ارزش روز طلا ، سرمایه گذاری کنند تا اگر قیمت طلا رشد کرد ، سرمایه خود را بر همان اساس دریافت کنند اما وقتی پس از چند ماه قیمت طلا یکباره رشد عجیبی کرد آن بانک ، سرمایه‌های مردم را بر حسب قیمت طلا در بازار به مردم نداد و اعتراضات بسیاری را برانگیخت . این فقط یک نمونه بود و اگر از مردم بپرسیم ، عموما تجربه‌هایی در این زمینه دارند . خوشبختانه با تغییر دولت این گونه رفتارها کمتر مشاهده می شود ولی آثار سوء آن هنوز در ذهن بعضی از شهروندان هست که این موضوع ، نیاز به آسیب شناسی و سعی بیش از پیش در اعتمادسازی دوباره مردم را دارد.

3- علی رغم تاکیدی که دولت بر بی اعتباری موسسات فاقد مجوز دارد اما این موضوع برای مردم چندان جا نیفتاده است . در واقع مردم می گیوند اگر موسسه ای نامعتبر و فاقد مجوز است چرا به راحتی فعالیت علنی می کند و دفتر و شعبه و تبلیغات دارد ؟! به عبارت دیگر ، این وظیفه همه نهادهای قانونی درگیر است که سریع و بدون ملاحظه مانع از ادامه فعالیت این موسسات شوند و نگذارند افراد فرصت طلب از خلای قانونی یا ناهماهنگی بین نهادهای مختلف کشور و اهمال در زمینه برخورد با این قبیل موسسات سوء استفاده کنند . تنها بعد از برخورد قانونی و ممانعت از فعالیت علنی این قبیل موسسات است که می توان از مردم توقع داشت که جذب این گونه موسسات و نهادها نشوند.