گروه صنعت، معدن و تجارت: پس از صحبت‌ها و گمانه‌زني‌هاي فراوان، دونالد ترامپ، رئيس‌جمهوري آمريکا هفته گذشته اعلام کرد که اين کشور از توافقنامه هسته‌اي ميان ايران و شش قدرت جهاني خارج مي‌شود. اين تصميم رئيس‌جمهور آمريکا از همان ابتدا موجب واکنش منفي سران کشورهاي اروپايي شد. با اين حال طي روزهاي گذشته درباره اثرات اين تصميم در بخش‌هاي مختلف اقتصادي کشور تحليل‌ها و گزارش‌هايي منتشر شده است. صنعت فولاد ايران، يکي از صنايعي است که طي سال‌هاي گذشته پيشرفت‌هاي خوبي داشته و در بازارهاي جهاني حضور پيدا کرده است. تاثيرات تصميم آمريکا براي خروج اين کشور از برجام بر صادرات فولاد ايران و ساير حوزه‌هاي بازار فولاد را در ادامه اين گزارش مي‌خوانيد.
صنعت فولاد ايران سال‌ها درگير تحريم‌ها نه تنها از سوي آمريکا بلکه از سوي شوراي امنيت سازمان ملل متحد بوده و در طي اين سال‌ها نشان داده که توانسته حتي با وجود محدوديت‌ها، حضور خوبي در بازارهاي بين‌المللي داشته باشد. البته قابل انکار نيست که وجود تحريم‌ها کار را براي صادرکنندگان فولاد ايران مشکل ساخته بود و بسياري از آنها از روش‌هاي غيرمعمول براي ارسال محموله‌ها و دريافت وجه فروش خود استفاده مي‌کردند. با اين حال در طي دو سال گذشته و همزمان با اجرايي شدن برجام و با بهبود روابط بانکي و تجاري ايران با ساير کشورها، صادرات فولاد ايران سرعت بيشتري به خود گرفته بود.
- سخت‌تر شدن احتمالي معاملات فولاد
آنطور که رسانه‌هاي بين‌المللي گزارش داده‌اند، آمريکا به شکل رسمي‌از ششم آگوست امسال تحريم‌هاي جديد خود عليه ايران در زمينه تجارت با دلار، طلا و ديگر فلزات گران‌بها و نيز خريد و فروش گرافيت، زغالسنگ، آلومينيوم و فولاد را به اجرا درخواهد آورد. همچنين، معاملات بزرگ خارج از کشور با ريال نيز محدود خواهند شد که تجارت فولاد را مشکل خواهد ساخت. صنعت خودروسازي ايران که از جمله صنايع پايين دستي فولاد است نيز تحت تاثير تحريم‌هاي آتي قرار خواهد گرفت.
همچنين براساس گزارش‌ها چهارم نوامبر ۲۰۱۸ زمان شروع تحريم‌هاي ايالات متحده در بخش کشتيراني، کشتي‌سازي و ارسال محموله‌ها و همچنين صادرات نفت، مهمترين منبع درآمد کشور خواهد بود. با اين وجود، با نگاهي به شکاف ايجاد شده ميان آمريکا و متحدانش در اروپا، هنوز آثار تحريم‌هاي احتمالي آمريکا در دوره‌هاي سه و شش ماهه آتي به وضوح قابل پيش‌بيني نيست. فولادسازان کشور که تجربه چنين شرايطي را در دوره قبلي دارند نسبت به آينده صادرات ايران خوش بين هستند.
- بهره برخي صادرکنندگان در کوتاه‌مدت
اگرچه، سخت‌تر شدن ارسال محموله‌ها و مراسلات مالي و مسائل بيمه‌اي قابل انکار نيست و انتظار مي‌رود صادرات فولاد کشور تا حدودي تعديل شود. در اين ميان، صادرکنندگان فولاد خصوصا مقاطع مياني بيشترين بهره را از شرايط آتي خواهند برد. در چند روزي که از تصميم ترامپ گذشته، بهاي بيلت افزايش يافته و خريداران سطوح ۵۲۰ دلار/تن فوب را پذيرفته‌اند. فروشندگان اما به دنبال دستيابي به ۵۲۵ دلار/تن فوب است و به نظر مي‌رسد که با توجه به ريسک خريد از ايران اين سطوح مورد پذيرش قرار خواهد گرفت. البته نبايد از ساير عوامل تاثيرگذار بر قيمت مانند تاثيرات بند ۲۳۲ آمريکا و تمهيدات حمايتي در دست اقدام بازارهاي بزرگي مانند اروپا و ترکيه نيز چشم پوشيد که مي‌تواند تاثيرات مخربي بر روند افزايش قيمت فولاد داشته باشد. با وجود محدوديت‌ها، بعيد به نظر مي‌رسد که صادرات فولاد کشور کاملا متوقف شود. در شرايط حساس فعلي، دولت بايد با تمهيدات خود به دشمن اجازه قطع حضور نام فولاد ايران در بازارهاي جهاني را نداده و شرايطي را براي صادرکنندگان بزرگ و کوچک به وجود آورد که بخشي از مصائب پيش رو را جبران کند. صادرات فولاد ايران، صادراتي غيرنفتي با ۲۵ درصد ارزآوري کل صادرات نفتي کشور بوده و از دست رفتن آن نه تنها نياز هزينه‌هاي زيادي را براي بازيابي مجدد در بر دارد، بلکه ممکن است بازار داخلي فولاد کشور را نيز با رکود بي‌سابقه‌اي توام سازد.
- ديپلماسي فعال با اروپايي‌ها براي جلوگيري از اثرات منفي
در همين ارتباط بهادر احراميان، کارشناس صنعت فولاد در گفتگو با خبرنگار روزنامه «تجارت» درخصوص تصميم ترامپ در سال گذشته براي اعمال برخي محدوديت‌ها در بازار جهاني فولاد که پيش از اين موجب بروز نشانه‌هايي از جنگ تجاري ميان کشورها شده بود، گفت: اعمال تعرفه روي فولاد اروپا و خصوصا چين سبب خواهد شد که توليد‌کنندگان فولاد آمريکا با يک جهش خيره‌کننده‌اي توليدات خود را افزايش دهند و بازار مصرف داخلي را به‌طور کامل در اختيار خود بگيرند. اين عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگاني ايران درخصوص تاثير تصميم رئيس‌جمهوري آمريکا براي اعمال تحريم عليه ايران و تاثير اين تصميم بر صنعت و صادرات فولاد ايران، ادامه داد: اين اتفاق مي‌تواند يک فرصت خوب و هم مي‌تواند يک تهديد براي ما باشد. اگر موقعيت‌هاي ايجاد شده در بازارهاي اروپا و ساير کشورها براي محصولات فولاد ايران از بين نرود، اين يک موقعيت خوب خواهد بود. اين کارشناس صنعت فولاد با اشاره به احتمال بروز مشکلاتي در زمينه صادرات محصولات فولادي ايران در آينده ادامه داد: از طرف ديگر اين خطر وجود دارد اعمال تحريم‌ها و محدوديت‌هاي جديد از سوي آمريکا بتواند روي موضوع نقل و انتقالات بانکي تاثيرگذار باشد و از اين طريق مشکلات زيادي را براي صادرات محصولات فولادي کشورمان ايجاد کند. احراميان در پايان با بيان اينکه به نظر مي‌رسد در حال حاضر بهترين کاري که ما مي‌توانيم به لحاظ ديپلماسي اقتصادي انجام دهيم اين است که رابطه خود را با اتحاديه اروپا گسترش دهيم، خاطرنشان کرد: بايد با ديپلماسي فعال از کشورهاي اروپايي تضمين بگيريم که حاضر به ترک ايران نخواهند بود و روساي کشورهاي اروپايي را مجاب کنيم که تحت تاثير آمريکا قرار نگيرند و در آينده نقل و انتقالات بانکي بين اروپا و ايران انجام نشود.