احتمال وقوع زلزله 8ریشتری در پایتخت جدی است؛
غفلت همواره زيانبار است و اگر تبعات آن وسيع باشد فاجعه بار خواهد بود. هشدارهاي مکرر کارشناسان در مورد وقوع زلزله در تهران و غفلت از تهيهامکانات و عدم پيشگيري از آسيبهاي اين زلزله ميتواند به فاجعه اي غير قابل جبران منجر شود، به خصوص اين که به استناد اظهارات محققان هر لحظهامکان وقوع يک زلزله حدودا 8 ريشتري در اين شهر وجود دارد. جالب اينجاست که گرانترين و پرتراکمترين مناطق تهران که در آنها برج سازي صورت گرفته، عمدتا روي گسلهاي زلزله واقع شدهاند و اين در حالي است که يک آمبولانس و يا کاميون آتش نشاني در شرايط عادي به زحمت راهش را در دل اين شهر باز ميکند تا خودش را به محل ماموريتش برساند، چه رسد به هنگاميکه يک حادثه يا فاجعه طبيعي رخ بدهد.
گرانترين و پرتراکمترين مناطق روي گسل
اخيرا مدير بخش زلزلهشناسي و خطرپذيري مرکز تحقيقات راه ، مسکن و شهرسازي گفته است: نقشه گسلهاي تهران و رعايت ضوابط خاص شهرسازي در مناطق گسلها و حريم گسلها مصوب شده که بر اين اساس حدود ۵۵ کيلومترمربع پهنه گسل در شهر تهران وجود دارد که اتفاقاً همين زمينها جزو گرانترين زمينها هستند و اين کاملاً غيرمنطقي و خطرناک است.علي بيت اللهي که در محل مديريت بحران خراسان رضوي سخن ميگفت با بيان اينکه در تبريز و مشهد هم گرانترين اراضي و زمينها در حريم و پهنه خطرناکترين گسلها واقع هستند، افزوده است: اين موضوع کاملاً غيرمنطقي و خطرناک است و شهرداريها بايد درباره اين وضع تمهيدات و برنامههاي فوري در نظر بگيرند تا از تراکم جمعيت در نقاط خطرناک شهرها کاسته شده و حتي ساخت و ساز در اين اراضي ممنوع شود.
گزارش گروه مطالعاتي جايکا
در فروردين ماه سال 1378 بنا به درخواست ايران، آژانس همکاريهاي بين المللي ژاپن "جايکا" (JICA) که نماينده رسميو مسئول اجراي طرحهاي همکاريهاي فني دولت ژاپن است گروه مطالعاتي خود را به تهران اعزام کرد تا مطابق مقررات و آيين نامههاي جاري کشور ژاپن، مطالعاتي را در زمينه زلزلههاي احتمالي تهران انجام دهد. گزارش نهايي اين گروه پس از 18 ماه در آذر ماه سال 1379 تحت عنوان "ريز پهنه بندي لرزه اي تهران بزرگ" انتشار يافت.در اين مطالعات از ميان بسياري از گسلهاي فعال در منطقه، احتمال فعال شدن سه گسل "مشا"، "شمال تهران" و گسل "جنوب ري" تشخيص داده شد. گسل "مشا" که حدود 200 کيلومتر طول دارد از گسلهاي اساسي البرز مرکزي است که در شمال تهران قرار گرفته است. گسلهاي جنوب و شمال ري نيز از شاخصترين گسلها در دشتهاي جنوبي تهران هستند و حدود 20 کيلومتر طول دارند.گروه جايکا سه سناريو در زمينه فعال شدن سه گسل اصلي شهر تهران و يک سناريو براي فعال شدن گسلهاي پنهان در زير لايههاي رسوبي شهر تهران ارائه ميدهد. به اين ترتيب، چهار مدلي که براي سناريو زلزلهها در نظر گرفته شد شامل مدل گسل "ري"، مدل گسل "شمال تهران"، مدل گسل "مشا" و مدل شناور است.
تحليل گزارش جايکا
دکتر بهرام عکاشه پدر علم زلزله شناسي ايران و رييس سابق بخش زلزلهشناسي موسسه ژئوفيزيک دانشگاه تهران در مورد نتايج تحقيقات مطالعات "جايکا"، با اشاره به سه سناريوي ذکر شده در اين گزارش خاطرنشان ميکند: نتايج به دست آمده از اين تحقيقات نشان ميدهد که انرژي تخليه شده از گسل مشا فشم به ميزان 8 ريشتر، گسل شمال تهران 2/7 ريشتر و گسل ري نزديک به 7 ريشتر است. وي ميافزايد: گزارش جايکا حکايت از آسيب پذير بودن مناطق 11، 12، 16 و 20 دارد که اين به دليل جنس خاک اين مناطق است. در اين مناطق علاوه بر اينکه جنس زمين نرم است داراي سفرههاي زير زميني زيادي است که گاهي مشاهده ميشود که بدون وقوع زلزله سازه اي در زمين فرو ميرود.
زلزله تهران نزديک است
عکاشه در مورد وقوع زمان زلزله در تهران ميگويد: محاسبات رياضي، ريتم ۲۰۰ ساله را براي زلزله تهران نشان ميدهد و طبق محاسبات، از اين ۲۰۰ سال ۱۸۵ سال گذشته و ۱۵ سال باقي مانده است البته رياضيات با رفتار زمين يکسان نيست. رفتار زمين فوق العاده ناهمگن است؛ به اين شکل که ممکن است ۲۰۰ سال به ۳۰۰ سال برسد و خبري نشود، ممکن است همين فردا شاهد زلزله باشيم. اما محاسبات رياضي به تهران ۱۵ سال ديگر فرصت ميدهد.عکاشه در مورد مناطق آسيب پذير در تهران اظهار ميکند: مناطق ۱، ۲ و ۳ بيشترين آسيب را از فعال شدن احتمالي گسلهاي شمال شهر ميبينند و مناطقي چون۷، ۹ ،۱۱ و ۱۷نيز به دليل داشتن بافت فشرده، از آسيب جدي برخوردار ميشوند. گسل مشا- فشم و گسل ري، دو گسل بزرگ تهران هستند. اگر گسل مشافشم فعال شود، بخشي از منطقه ۳ و ۴ و تمام منطقه ۱ صدمات جدي خواهند ديد. فعاليت گسل ري نيز به مناطق ۹ تا ۲۰ لطمه خواهد زد. شمال و جنوب تهران به شدت زلزلهخيز هستند و به جرات ميتوان گفت که چند هزار گسل از مناطق حومه تهران، کرج و قزوين به سمت شرق ادامه دارد.
تصوير تهران بعد از زلزله
عکاشه در پاسخ به سؤالي در خصوص وضعيت تهران پس از زلزله ميگويد: به وضعيت تهران پس از وقوع زلزله هيچ اميدي ندارم. تصور کنيد که ۱۱هزار کيلومتر لوله گاز در تهران منفجر شود. حتي تصور اين موضوع ممکن نيست. ستاد بحران چقدر ميتواند خدمات داشته باشد؟ همانگونه که گفتم حتي ماشينهاي آتشنشاني قادر به تردد نخواهند بود. وي يادآور ميشود:نجاتدادن افراد مانده زير آوار به معضل تبديل ميشود و بعيد ميدانم بتوان تعداد زيادي را زنده بيرون آورد. عده زيادي از مردم اگر از زلزله نميرند، از عفونت و بي آبي و آلودگي تلف ميشوند. مگر اين که جسدها را با ماشين مخصوص سوزاندن جسد بسوزانند و زندهها را جايي در بهشت زهرا اسکان دهند. کشتههاي زلزله تهران بيش از پنجميليون نفر خواهد بود و ميتوان گفت که پس از آن، تهراني وجود نخواهد داشت. بگذاريد يک جمله بگويم، زلزله تهران تصوير آخرالزمان را زنده خواهد کرد.
راههاي مقابله با زلزله
عکاشه در باره راههاي مقابله با آسيبهاي هرچه بيشتر زلزله معتقد است ايجاد ستاد بحران از سالها پيش تا کنون يکي از مهمترين اين راهکارهاست و ميگويد: البته که به طور تقريبي از ۸۰سال قبل ستاد بحران در کشور وجود داشتهاما نقش خاصي ايفا نکرده و اين نقش از ۲۰ سال گذشته به صورت جدي تعريف و ايجاد شده است. همزمان با پيشنهاد تشکيل اين ستاد، پيشنهاد مقاوم سازي افراد مهم کشور نيز به سازمان امنيت کشور داده شد. همچنين بارها گفته شده که لازم است پايتخت را از حالت تک بعدي خارج کنيم؛ چرا که با احتمال زياد وقوع زلزله، اين که تمام قطبهاي کشور در تهران باشد امر معقولي نيست. از سوي ديگر علي بيت اللهي مدير بخش زلزلهشناسي و خطرپذيري مرکز تحقيقات راه ، مسکن و شهرسازي نيز در اين مورد ميگويد: در کشورهاي جهان پهنايي تا يک کيلومتر را بر اساس فعاليت و بزرگي گسل براي آن در نظر ميگيرند و ممنوعيت ساخت را در اين مناطق ايجاد ميکنند .بيتاللهي با اعلام اينکه براي تهيه نقشه گسلها و حريم آن در شهر تهران حدود ۱۲ سال تحقيقات کامل و جامع انجام شد، و با توجه به تمهيدات وزارت راه و شهرسازي بلندمرتبهسازي در مناطق گسلها و حريم آن در شهرهاي بزرگ به زودي ممنوع ميشود، ميافزايد: بر اساس اين برنامه طرح تفصيلي شهرهاي بزرگ بايد بازنگري شود، تفهيم گسلها انجام شده و وزارتخانهها و سازمانهاي شرياني بايد براي ايجاد خطوط انتقال آب، برق و گاز مقاومسازي کرده و ايجاد يکسري نکات ايمني را در نظر بگيرند و پس از اين اقدامات بايد گزارشي کامل به وزارت راه و شهرسازي و مرکز تحقيقات راه، مسکن و شهرسازي ارائه دهند و تا ما اين گزارشها را به هيأت دولت گزارش دهيم.بيت اللهي يادآور شده است: نتيجه اين قوانين و اعمال محدوديتها هم در حدود ۲۰ سال آينده مشخص ميشود که فرزندان ما در شهرهايي ايمن زندگي خواهند
کرد.
رئيس سازمان راهداري و حملونقل جادهاي بيان داشت: با توجه به انتزاع بخش راهداري از ادارات کل راه و شهرسازي استانها پيشنهاد ميشود براي پيگيري و استمرار برگزاري جلسات، دبيري کميسيون ايمني راههاي استانها از ادارات کل راه و شهرسازي به مديران کل راهداري و حملونقل جادهاي استانها واگذار شود.
داود کشاورزيان در هشتاد و پنجمين جلسه کميسيون ايمني راهها پيشنهاد کرد دبيري کميسيون ايمني راههاي استانها با موافقت وزير راه و شهرسازي به ادارات کل راهداري و حملونقل جادهاي واگذار و برگزاري مستمر جلسات کميسيون ايمني راهها از آنها مطالبه شود.
وي افزود: با توجه به ادغام بخش راهداري با حملونقل و پايانههاي استانها، ادارات کل راه و شهرسازي خود را همانند گذشته درگير مسائل مربوط ايمني حملونقل نميکنند. از طرفي جهتگيري وزارت راه و شهرسازي، انتخاب مديراني با گرايش مسکن و شهرسازي براي ادارات کل استاني بوده است. معاون وزير راه و شهرسازي و رئيس سازمان راهداري و حملونقل جادهاي بهطوريکه در صورت هرگونه پيگيري مديرکل راه و شهرسازي استان، فرد پيگير را به سمت مديرکل راهداري و حملونقل جادهاي استان هدايت ميکند.
نماينده مردم ايرانشهر در مجلس با انتقاد از نبود زيرساختهاي لازم در سواحل مکران، گفت: توجه به سواحل مکران با توزيع متوازن امکانات و توسعه محور شرق کشور ميتواند اين منطقه را با توجه به دسترسي به آبهاي آزاد دنيا رشد دهد.
محمدنعيم امينيفرد در گفتوگو با خبرگزاري خانهملت، با تاکيد بر ضرورت توجه دولت به توسعه سواحل مکران به عنوان شاهراه بهبود وضعيت اقتصادي منطقه و کشور، گفت: توجه به سواحل مکران با توزيع متوازن امکانات و توسعه محور شرق کشور ميتواند اين منطقه را با توجه به دسترسي به آبهاي آزاد دنيا رشد دهد.
نماينده مردم ايرانشهر در مجلس شوراي اسلامي، با اشاره به تاکيدات مقام معظم رهبري به توسعه سواحل مکران که در سياستهاي کلي نيز به آن اشاره شده است، افزود: دولت در برنامه ششم توسعه به توسعه اين سواحل پرداخته و توجه به آنها را لازمه رشد منطقه و در نهايت کشور خوانده است.
وي با تاکيد بر اينکه توسعه محور شرق کشور وابسته به توجه به سواحل مکران است، تصريح کرد: متاسفانه فراهم نبودن بسياري از زيرساختها در اين منطقهامکان پيشرفت را از آن سلب کرده است.
مديرعامل سازمان بنادر و دريانوردي با اشاره به خارجسازي ۱۰۸ فروند مغروقه از آبراه اروند، کارون و حوضچه بندر چارک، بوشهر و هرمزگان با اعتبار ۲۶۱ ميليارد ريال گفت: اگر کسي بخواهد در دريا و سواحل تأسيسات ايجاد کند مکلف است مجوزهاي لازم را از سازمان کسب کند و بدون داشتن مجوز اين موضوع امکانپذير نيست.
به گزارش فارس محمد سعيدنژاد اظهار داشت: بخش حملونقل دريايي با وجود تحريمهاي ظالمانه، به پشتوانه نيروي انساني کارآمد و با طراحي برنامههاي مناسب و استفاده بهينه از منابع دراختيار، توانسته است با ايجاد تحرک در فعاليتهاي ناوگان حمل و نقل و بنادر بازرگاني و با بهرهگيري از فناوريهاي نوين و پيشرفته حمل و نقل همگام با تحولات بينالمللي، موجبات افزايش سرعت، ايمني و تسهيل جريان کالا به کشور را از طريق بنادر تجاري فراهم آورد.وي با اشاره به بازگشت 18 شرکت بينالمللي کشتيراني به بنادر ايران، بيان کرد: با تلاش سازمان بنادر 3 سند با موضوع اقدامات جمهوري اسلاميايران در مقابله با دزدي دريايي در آبهاي فراساحلي تصويب شد.سعيدنژاد از اجراي طرح کلان ملي فناوري «طراحي، ساخت، نصب و راهاندازي شبکه ملي پايش و پيشبيني دريايي کشور» در 11 ايستگاه دريايي خبر داد. سعيدنژاد با اشاره به لزوم خارجسازي همه شناورهاي مغروقه در آبراهههاي کشور جهت ارتقاء ايمني سير کشتيها و حفظ محيط زيست، گفت: تاکنون 108 فروند شناور مغروقه در آبراه اروند، رودخانه کارون و حوضچه بندر چارک، بوشهر و هرمزگان با صرف هزينه 261 ميليارد ريالي خارجسازي شده است.معاون وزير راه و شهرسازي همچنين از بهکارگيري مقدمات روش نوين و پيشرفته لايروبي عمق فعال رسوبي (Active Nautical Depth) در دو بندر امام خميني (ره) و بوشهر خبر داد.مديرعامل سازمان بنادر و دريانوردي از بازنگري طرح جامع بنادر بازرگاني کشور خبر داد و گفت: شوراي امنيت کشور سال 94 مصوبهاي داشت مبني براينکه کنترل مديريت بر سواحل کشور انجام شود و با درياخواري مقابله کنيم که مصوبه بسيار با ارزشي بود و همه دستگاهها براي مقابله با اين پديده شوم مکلف شدند.معاون وزير راه و شهرسازي افزود: امروز اگر به سواحل شمالي کشور وارد شويم بسياري از ارگانهاي دولتي و خصوصي سواحل را تسخير کردهاند که خيلي از آنها مجوز از سازمان بنادر و دريانوردي ندارند. در اين راستا از سال 94 شوراي امنيت مصوبه جلوگيري از درياخواري را تصويب کرد.
سعيدنژاد ادامه داد: مديريت اراضي ساحلي با سازمان بنادر و دريانوردي است، اگر کسي بخواهد در دريا و سواحل تأسيسات ايجاد کند مکلف است مجوزهاي لازم را از سازمان کسب کند و بدون داشتن مجوز اين موضوع امکانپذير نيست.
روابط عموميشرکت فرودگاهها و ناوبري هوايي ايران گزارش آمار و اطلاعات هوانوردي و فرودگاهي فروردين خود را منتشر کرد.
بر اساس اين گزارش در فروردينماهامسال بيشترين تعداد مسافران آسمان ايران ساعت ۱۷ و روز يکشنبه را براي سفر خود برگزيدند. در اين ماه رشد ۱۰ درصدي در نشست و برخاست هواپيماها، رشد ۱۵ درصدي پذيرش مسافر و رشد ۱۶ درصدي در ارسال و پذيرش بار نسبت به زمان مشابه سال گذشته محقق شد. روابط عموميشرکت فرودگاهها و ناوبري هوايي ايران نوشت: بر اساس آمار ارايه شده از سوي گروهامار و اطلاعات هوانوردي و فرودگاهي ادارهکل مخابرات و فناوري اطلاعات هوانوردي؛ در فروردينماهامسال ساعت ۱۷ اوج پروازهاي فرودگاههاي ايران بوده است و پس از آن ساعتهاي ۱۵، ۱۴ و ۶ با استقبال بيشتري از سوي مسافران روبهرو شده در حالي که در ساعات ۱، ۲، ۴ و ۳ به ترتيب کمترين تعداد پرواز انجام شده است.همچنين در روزهاي هفته به ترتيب روزهاي يکشنبه، دوشنبه، سهشنبه، شنبه و جمعه، چهارشنبه و پنجشنبه با بيشترين استقبال مسافران هوايي روبهرو شدند.
در فرودگاههاي تحت مالکيت شرکت فرودگاهها و ناوبري هوايي ايران به طور کلي ۳۷ هزار و ۶۹۵ سورتي پرواز در فروردينماه ۱۳۹۶ انجام شد که به وسيله آنها ۴ ميليون و ۶۹۷ هزار و ۴۹۹ مسافر اعزام و پذيرش و ۵۱ ميليون و ۲۲۷ و ۶۵ کيلوگرم بار ارسال و پست شدند. اين آمار گوياي رشد ۱۰ درصدي در نشست و برخاست هواپيما، رشد ۱۵ درصدي در اعزام و پذيرش مسافر و رشد ۱۶ درصدي در ارسال و پست بار نسبت به زمان مشابه در سال گذشته است.
در پروازهاي داخلي نيز ۲۹ هزار و ۶۲۲ سورتي پرواز انجام و ۳ ميليون و ۵۰۹ هزار و ۲۲۳ مسافر اعزام و پذيرش و ۲۹ ميليون و ۷۱۳ هزار و ۱۳ کيلوگرم بار ارسال و پست شد. بر اساس اين آمار رشد ۱۱ درصدي در نشست و برخاست، رشد ۱۸ درصدي در اعزام و پذيرش مسافر و رشد ۲۱ درصدي در ارسال و پست بار نسبت به زمان مشابه در سال ۱۳۹۵ رخ داد.در اين ايام فرودگاه مهرآباد ميزبان ۱۱ هزار و ۸۲۲ پرواز، يک ميليون و ۴۳۰ هزار مسافر و ۱۱ ميليون و ۸۷۸ هزار و ۲۸۵ کيلوگرم بار شد و رتبه نخست را در ميان فرودگاههاي داخلي کسب کرد.سپس فرودگاه مشهد با استقبال از ۴ هزار و ۹۰۹ پرواز، ۷۰۲ هزار و ۱۶۵ مسافر و ۵ ميليون و ۶۶۵ هزار و ۸۷۳ کيلوگرم بار توانست رتبه دوم فرودگاههاي ايران در پروازهاي داخلي را به دست آورد. همچنين فرودگاه شيراز موفق به اعزام و پذيرش ۲۶۶ هزار و ۹۴ مسافر و ارسال و پست ۲ ميليون و ۳۹۱ هزار و ۲۲ کيلوگرم بار به وسيله ۲ هزار و ۶۳۲ سورتي پرواز شد.بر اساس آمار ارايه شده در فروردينماهامسال ۸ هزار و ۷۳ پرواز خارجي صورت گرفت و به وسيله آن ۱ ميليون و ۱۸۸ هزار و ۲۷۶ مسافر اعزام و پذيرش و ۲۱ ميليون و ۵۱۴ هزار و ۵۲ کيلکوگرم بار ارسال و پست شد. بنابراين، در فروردين ماهامسال نسبت به زمان مشابه سال گذشته رشد ۷ درصدي در نشست و برخاست هواپيماها، رشد ۹ درصدي در اعزام و پذيرش مسافران و رشد ۸ درصدي در ارسال و پست بار در پروازهاي بينالمللي فرودگاههاي تحت مالکيت شرکت فرودگاهها صورت گرفت.در برقراري پروازهاي بينالمللي نيز فرودگاهامام خميني(ره) ٬ ۸۳۷ هزار و ۳۷۴ مسافر و ۱۵ ميليون و ۷۹۸ هزار و ۱۷۸ کيلوگرم بار را از طريق ۵ هزار و ۴۱۰ پرواز اعزام و پذيرش و ارسال و پست کرد.فرودگاه مشهد با برقراري ۹۲۲ پرواز خارجي موفق به اعزام و پذيرش ۱۲۷ هزار و ۶۵۵ مسافر و ارسال و پست ۲ ميليون و ۱۵۰ هزار و ۳۷ کيلوگرم بار شد.
بر اساس اين آمار فرودگاه مشهد دومين رتبه را در برقراري پروازهاي خارجي به دست آورد.
همچنين در فروردينماهامسال فرودگاه اصفهان سومين فرودگاه در برقراري پروازهاي خارجي بود. در اين فرودگاه ۴۵۰ پرواز انجام و ۵۹ هزار و ۳۸۱ مسافر اعزام و پذيرش و ۹۱۹ هزار و ۶۱۲ کيلوگرم بار ارسال و پست شد.