تجارت آنلاین: يکي از مهمترين ابزارهاي دولتها در تشويق و جهتدهي مناسب به سرمايهگذاري در بخشهاي مختلف، ماليات است. به اعتقاد بسياري از كارشناسان اقتصادي روشهاي دولتها مختلف در انتخاب نوع ماليات و نحوه اعمال آن، در تغيير نهايي سرمايه، ايجاد انگيزه يا عدم انگيزه در سرمايهگذاري و آمار مرتبط با توليد و رشد صنعت و اقتصاد كشورها نقش بسزايي ايفا ميکند.
به گزارش تجارت آنلاين، از نظر تئوريک، وضع هرگونه مالياتي، اثر منفي بر توليد و سرمايهگذاري خواهد داشت. با اين حال جايگزيني مالياتهاي ناکارآمد، ميتواند شرايط بهتري براي توليد فراهم كند. از طرف ديگر معافيت صادرات کالاها از برخي مالياتها، قيمتهاي نسبي کالاهاي صادراتي ارزانتر شده و اين خود به ابزاري براي تشويق توليدات داخلي و گسترش صادرات و بهبود تراز پرداختها تبديل ميشود.
يکي از مهمترين متغيرهايي که بر افزايش سرمايهگذاري و توليد تاثيرگذار خواهد بود، نرخ ماليات است. کاهش اين نرخ، ميتواند موجب رونق سرمايهگذاري و افزايش انگيزه توليد شود. کاهش نرخ مالياتهاي مستقيم و انتقال بار مالياتي در نظام ماليات بر ارزش افزوده از توليدکننده به مصرفکننده، از راههايي است كه در اين راستا مورد ارزيابي قرار ميگيرد. در واقع يکي از اهداف اساسي تدوين ماليات بر ارزش افزوده، اين بوده که ماليات از توليدکننده به مصرفکننده انتقال پيدا بکند. به همين ترتيب ميتوان ادعا کرد که، يکي از اثرات اقتصادي ماليات بر ارزش افزوده، اثر آن بر روي کارايي توليدات است. به عبارت ديگر چنانچه نرخهاي ماليات بر ارزش افزوده به ترتيبي تنظيم شود که ويژگي خنثي بودن آن را بطور برجسته تامين كند، از آنجاکه اين نوع ماليات هيچ تبعيضي به زيان هيچ يک از عوامل توليد ايجاد نميکند، ميتواند کارايي اقتصادي را حفظ کند. به بيان سادهتر، خاصيت خنثي بودن (بيطرف بودن)ماليات بر ارزش افزوده، موجب ميشود که هيچ تغييري در عرضه و تقاضاي کل ايجاد نشده و هيچ اختلالي در فرآيند توليد، تخصيص سرمايه و ساير منابع اقتصادي بوجود نيايد. اين خاصيت اصولا بر تصميمات سرمايهگذاري و توليد اثر منفي نداشته، مضافا اينکه در نظام ماليات بر ارزش، علاوه بر آن، معافيت کالاهاي سرمايهاي و واسطه صادراتي نيز، مشوق سرمايهگذاري و توليد خواهد بود.
*معافيت مالياتي براي حمايت از توليد
در همين حال كارشناسان معتقدند كه معاف ساختن کالاهاي سرمايهاي از ماليات بر ارزش افزوده، باعث ميشود که پسانداز و سرمايهگذاري مورد تشويق و حمايت قرار گيرد. در همين حال سياستهاي دولت درخصوص معافيتها و تخفيفات مالياتي، از جمله مهمترين عواملي است كه ميتواند کارايي نهايي سرمايه و در نتيجه سودآوري سرمايهگذاري را افزايش دهد و از اين طريق، به تقويت انگيزههاي سرمايهگذاري کمک کند. همچنين اگر سياست مالي به گونهاي باشد که، موجب گسترش تقاضاي موثر در برخي کالاها شود، انگيزهها را در جهت افزايش نرخ تشکيل سرمايه، سوق خواهد داد.
علاوه بر اينها، در بررسي اثر ماليات بر تشويق يا عدم تشويق سرمايهگذاري، بايد عواملي از قبيل هدف سرمايهگذاري، واکنش پس اندازکنندگان و سرمايهگذاران داخلي و خارجي در قبال جريان سرمايه در سطح بينالمللي و انگيزههاي موجود درنظام مالياتي نيز مد نظر قرار گيرد. در اين شرايط طرفداران ماليات بر ارزش افزوده با توجه به تجربه کشورهايي که نظام ماليات بر ارزش افزوده را با موفقيت اجرا کردهاند، معتقدند که، اين نوع ماليات، با معاف کردن کالاهاي سرمايهاي از ماليات و در نظر گرفتن امتياز مالياتي براي کالاهاي خريداري شده و مورد استفاده در جريان توليد، باعث افزايش سطح پسانداز و سرمايهگذاري شده و سرمايهگذاران را تشويق ميکند.
*فشار ماليات بر گرده بخش توليد
اميرحسن كاكايي، مدرس دانشگاه در گفتگو با خبرنگار «تجارت» با بيان اينکه فشار ماليات بر بخش توليد، کمرشکن است، گفت: يکي از موضوعات مهميکه همواره براي حمايت از واحدهاي توليدي و صنعتي مطرح ميشود، موضوع ماليات است. از اين ناحيه بهطور فزايندهاي روي حوزه توليد فشار وارد ميشود. اين كارشناس صنعتي ادامه داد: موضوع مهم ديگري که بايد مورد اشاره قرار گيرد، کاهش واردات در کشور است. البته تفکيکي ميان کالاهاي سرمايهاي، واسطهاي و مصرفي صورت نگرفته تا مشخص شود، کاهش واردات بيشتر مربوط به کدام بخش است. در واقع اگر واردات کالاهاي سرمايهاي و واسطهاي کاهش يافته باشد، اتفاق مثبتي رخ نداده است. وي با اشاره به کاهش 2.6 درصدي ارزش واردات طي شش ماه نخست سال، گفت: درآمد حاصل از ماليات بر واردات، بهرغم کاهش واردات، حدود 28 درصد رشد داشته که علت اصلي آن را ميتوان در افزايش تعرفهها جستوجو کرد.
كاكايي در ادامه، خاطرنشان كرد: در موضوع وصول ماليات، بخش صنعت و آن دسته از فعالان اقتصادي که به صورت شفاف فعاليت ميکنند، بيشترين فشار را متحمل ميشوند و اين نوع مالياتستاني به نوعي صنعت را زمينگير کرده، البته فعالان بخش خدمات و اصناف چنين فشاري را بسيار کمتر احساس ميکنند. اين مدرس دانشگاه ادامه داد: به نظر ميرسد، در رشد اقتصادي امسال، صنعت سهم ناچيزي را به خود اختصاص دهد و از اين بخش شايد صرفا بخشهاي نفت و پتروشيميرشدهاي بالايي را رقم بزنند.
*رشد جذب سرمايهگذاري با کاهش ماليات توليد
رئيس کارگروه مالياتي کميسيون اقتصادي مجلس با بيان اينکه کاهش نرخ ماليات توليد، به جذب سرمايهگذار کمک ميکند، گفت: بايد اخذ ماليات از توليدکننده به بخش توزيع و مصرف منتقل شود. محمود شکري در گفتگو با خانه ملت، درخصوص قانون برارزش افزوده، گفت: بايد توجه داشت مطالبه ماليات برارزش افزوده از زنجيره نهايي کار صحيحي نيست. وي با بيان اينکه براساس قانون ماليات برارزش افزوده، ماليات از مصرفکننده کالا، بايد اخذ شود، ادامه داد: منظور قانون ماليات برارزش افزوده، اخذ ماليات از قيمت کالا نيست، بلکه هدف اخذ ماليات برارزش اضافه شده به يک کالا در زنجيره توليد است. شکري با بيان اينکه موضوع ماليات برارزش افزوده با ماليات برمصرف متفاوت است، تصريح کرد: قانون ماليات برارزش افزوده در راستاي کمک به توليدکنندگان است. وي ادامه داد: به نسبت افزايش نرخ ماليات برارزش افزوده؛ بايد نرخ ماليات بخش توليد کاهش يابد. شکري تصريح کرد: کاهش نرخ ماليات توليد، به جذب سرمايهگذار کمک ميکند، همچنين بايد اخذ ماليات از توليدکننده به بخش توزيع و مصرف منتقل شود، انجام اين مهم به رشد توليد و اشتغالزايي کمک ميکند. شكري در پايان گفت: اجراي قانون ماليات برارزش افزوده بايد در جلوگيري از فرارمالياتي و کاهش نرخ ماليات توليدکنندگان موثر باشد.