سعيد قليچي
روزنامهنگار
Saeedg6@gmail.com
مناطق آزاد در کشور ما ميتوانند در ايجاد صادرات مجدد نقش مهميايفا کنند. بايد اين امکان را فراهم کرد تا مواد اوليه با هزينههاي بسيار کم به کشور وارد شود و سپس از اين مناطق با ايجاد تغييراتي در آنها دوباره صادر شوند. به ويژه در مناطق آزادي که به دريا راه دارند و امکان استفاده از تسهيلات بندري در آنها وجود دارد امکان صادرات مجدد به شکل راحتتري وجود دارد. ما تا کنون اين موضوع را که چه استفاده مفيدي ميتوانيم از مناطق آزاد تجاري داشته باشيم به درستي بررسي نکردهايم. در حال حاضر به دليل نبود شفافيت در قوانين و نبود مديريت يکپارچه و همچنين عدم استفاده از ظرفيتهاي لازم در مناطق، شاهد عملکرد ضعيف آنها هستيم. به همين دليل بايد در مورد عدم موفقيت در اين زمينه بررسي و آسيب شناسي دقيق صورت گيرد و ميزان موفقيت آنها در رشد توليد ناخالص داخلي را ارزيابي کرد تا براساس آن بتوان نتيجه اي اصولي براي کارآمدي اين مناطق استخراج کرد. در حال حاضر قوانين موجود ناکارآمد است و اين امر باعث شده تا بعد از گذشت اين همه سال هنوز مناطق آزاد در تسلط دولت بماند و عاملي براي افزايش واردات بيرويه از مسيرهاي غيررسميشود. بايد از تجارب ديگر کشورها از جمله ترکيه که توانستند در اين زمينه موفقيتهايي کسب کنند، استفاده کنيم. با توجه بهامکانات ژئوپولتيکي که کشور ما دارد و همينطور وضعيت کشور ما در منطقه از جمله نزديکي به بندر، وجود راه آهن و حتي وجود مرزهاي خشکي، بايد گفت تاکنون از ظرفيتهاي کشور آنطور که بايد استفاده نشده و ما نتوانستيم در اين مناطق صادرات موفقي داشته باشيم و حتي متاسفانه در اين مناطق واردات بيشتري صورت گرفته است. در واقع هدف اصلي ما در مناطق آزاد ايجاد صادرات است، ولي ميبينيم اين مناطق بر واردات بيشتر تاثير داشته است. براي اينکه مناطق آزاد تجاري به مکاني براي صادرات تبديل شوند بايد ارزش افزوده براي صادرات در اين مناطق فراهم شود و در اين مناطق به افرادي که قصد انجام صادرات دارند زمينهاي ارزانتري داده شود و امکانات بهتري در اختيار آنها قرار گيرد. همچنين روابط منطقهاي در آنجا به صورتي باشد که صادرکننده با مشکل مواجه نشود. در حال حاضر آنچه در مناطق آزاد و ويژه شاهد هستيم به کارگيري نيروهايي است که کارآمدي نداشته و نميتوانند مديريت مطلوبي بر اين مناطق داشته باشند. اين مناطق با توجه به دستور العملهايي که هيات دولت تصويب کرده است اين امکان را فراهم ميکند تا در زمينه ايجاد اشتغال پروژههاي خوبي راهاندازي شود. در واقع مناطق آزاد تجاري مکانهاي محروم از امکاناتي هستند که به اشتغالزايي بسياري نياز دارند و با توجه به مزايايي که دارند ازجمله وجود بندر، نزديک بودن به مرز و... ميتوانند در اشتغالزايي نقش مهميداشته باشند. همچنين انتخاب منطقه در ايجاد اشتغال اهميت دارد و بايد مناطقي انتخاب شوند که بتوان از طريق آنها از ظرفيتهاي کشور استفاده کرد.