محمد رضائیان
کارشناس
حدود 20سال پیش هنگام سفردرترمینال سوار یک دستگاه اتوبوس شدم. قبل از حرکت مسافران با صحنه ای عجیب روبرو شدند که تا آن روزسابقه نداشت کمک راننده اتوبوس با میکروفون به مسافران خوش آمد گفت ساعت رسیدن را اعلام کرد واینکه درطي سفردردومسیر برای پیاده شدن مسافران توقف خواهند کرد. لذا اگرقراراست کسی برای استقبال ازشما حضورپیدا کند وی را مطلع کنید. سفری خوش را برای مسافران آرزوکرد و اینکه خدمه اتوبوس آماده انجام خدمت است. اتوبوس واقعا تمیزوشیک بود. این برخورد و سرعت مجاز و توجه به قوانین راهنمایی و رانندگی توسط راننده اتوبوس بهترین سفر من بود. خاطره ای که دیگر تکرار نشد. واما حادثه تلخ واژگونی اتوبوس ولوو درسواد کوه و کشته شدن حدود 14 نفر ازهموطنان من را به یاد آن سفرانداخت واینکه چرا سفر با اتوبوس و توجه به امنیت مسافران و احترام به آنان درایران جدی گرفته نمی شود؟هر ساله درایران میلیون ها سفربین شهری صورت می گیرد که سفر با اتوبوس بخش زیادی از این تعداد سفر را به خود اختصاص می دهد. سفرهایی گاهاً کوتاه و با صرف زمانی در حدود یک تا دو ساعت و برخی که تا بیش از 20 ساعت نیز زمان به خود اختصاص می دهد. قطعاً شرایط راننده ، میزان تجربه و تخصص وی ، طول سفر ، تعداد راننده و کمکی ، چک کامل وسیله نقیله توسط متخصصین شرکت های مسافربری قبل از آغاز حرکت و مهر تائید آنان مبنی بر سالم بودن اتوبوس از مواردی است که باید به آن توجه جدی شود که متاسفانه در ایران به حرکت درآوردن اتوبوس با بیش از 30 مسافر نیازی به بررسی این موارد ندارد و صرفاً داشتن یک گواهینامه پایه یک و تائید مالک اتوبوس و راننده مبنی بر سالم بودن وسیله برای آغاز مسافرت و به بازی گرفتن جان مسافران کافی است. طبق آمار موجود از سال 1358 تا 1393 چیزی حدود 2000نفر در حوادث هوایی در ایران فوت نموده اند ولی از سال 1384 تا 93 این آمار در حوادث جاده ای بیش از 219 هزار نفر است. آمار ی که اگر همه آن متعلق به حادثه های روی داده برای اتوبوس ها نمی باشد اما بخشی از آن سهم همین وسیله نقلیه جاده ای می باشد. هر چند که از اهمیت موضوع چیزی کم نمی کند. اما حتی یک صدم از توجه ای که به هنگام روی دادن حادثه برای هواپیما صورت می گیرد برای حادثه با اتوبوس اتفاق در نظر گرفته نمی شود و اغلب اوقات در حد یک ابراز تاسف و قول مبنی بر پیگیری علت حادثه ماجرا به پایان می رسد.حال سوال اینجاست که آیا زمان آن فرا نرسیده است که نگرش مسئولان به نحوه سفر با اتوبوس و امنیت جان مسافران تغییر پیدا کند و با رویکردی جدید در خصوص شرایط رانندگان و ایمنی اتوبوس ها سعی در پائین آوردن تلفات جاده ای نمایند؟ آیا بهتر نیست در ترمینال ها، واحدی با حضور متخصصین راه اندازی شود تا تمامی اتوبوس ها زمانی مجوز حرکت را پیدا نمایند که از سوی کارشناسان تائیدیه بی نقص بودن خودرو را دریافت نمایند؟اگر قرار بود در پی هر حادثه برای اتوبوس و کشته شدن تعدادی از هم وطنان ما مسئولان جوابگو باشند مسلماً تا کنون روش مدیریت شرکت های مسافربری ، شیوه گرفتن گواهینامه پایه یک و شرایط به حرکت درآمدن اتوبوس درجاده ها تغییر پیدا می کرد و در کنار آن خانواده های ایرانی کم تر داغدار عزیزان خود در این گونه حوادث می گردیدند.به هرحال تعداد بالای حوادث روی داده برای اتوبوس های مسافربری نشان دهنده این امر است که باید شرایط هرچه سریع تر تغییر پیدا کند و شیوه سنتی حمل و نقل مسافر در جاده ها دچارتحولی تازه شود. قطعاً تغییرروش هرینه های مالی جدیدی را برای این بخش ازحمل و نقل و دولت ایجاد خواهد کرد که البته در مقابل هزینه هایی که بایت فوت ومجروح شدن ونقص عضو مسافران به دولت تحمیل می گردد چیزی نخواهد بود.