خودرو بر چه اساسي قيمت گذاري مي‌شود؟

مرتضي مصطفوي
کارشناس ارشد اقتصاد

در حالي خودروسازان موضوع افزايش قيمت خودرو را مطرح مي‌کنند که شاهد افزايش شديد قيمت خودرو در کارخانه و بازار هستيم. خودروسازان براين مدعا هستند که به دلايل مختلف از جمله افزايش ارز و فاصله شديد قيمت کارخانه تا بازار، فروش خودرو با قيمت نزديک به بازار مي‌تواند در ميان مدت منجر به کاهش قيمت شود. همچنين قطعه سازان نيز به دليل ضمن افزايش قيمت مواد اوليه خواستار افزايش قيمت خودرو مي‌باشند. موضوعي که در
اين بين حايز اهميت است اين است که علت اصلي درخواست خودروسازان مبني بر افزايش قيمت خودرو صرفا مسائل مترتب بر فشارهاي خارجي و افزايش قيمت مواد اوليه است و يا موضوعات ديگري مطرح است؟
به طور کل در خصوص ريشه افزايش قيمت خودرو طي ماه‌هاي اخير چند نظريه مطرح است: برخي ممنوعيت واردات خودرو را علت اصلي مي‌دانند؛ برخي به متغيرهاي برون زا و تحميلي به اقتصادايران از جمله تحريم‌ها و افزايش قيمت ارز اشاره مي‌کنند؛ برخي وجود دلالان در بازار را به عنوان عامل افزايش قيمت برمي‌شمارند و برخي ديگر نيز ناکارآمدي مديريتي را ريشه مشکلات عنوان مي‌کنند. فارغ از اينکه کدام يک از عوامل مديريت ناکارامد خودروسازان، شرايط بازار و يا فشارهاي خارجي علت اصلي افزايش قيمت و حتي درخواست خودروسازان براي افزايش مجدد قيمت است، بايد توجه داشت که ريشه موضوع را مي‌توان در ساختار هزينه‌هاي خودروسازان و مبناي قيمت گذاري خودروها يافت.
به بيان ديگر تا زماني که مدل تعيين قيمت خودرو به طور دقيق مشخص نشود نمي‌توان اظهارنظر کرد که علت نوسانات قيمتي اخير در بازار چيست؟ تا زماني که ميزان، نوع و سرفصل هزينه‌هاي خودروسازان مشخص نگردد نمي‌توان هزينه‌هاي اضافي و ضروري خودروسازان به همراه سهم عوامل مختلف در افزايش قيمت را مشخص نمود. لذا شفاف سازي در نوع هزينه و قيمت گذاري خودرو حلقه مفقوده در ريشه يابي مسئله است.
با توجه به شرايط کنوني صنعت خودرو به نظر مي‌رسد همچون انتشار ليست دريافت کنندگان ارز دولتي، صنعت خودروسازي به ويژه خودروسازان دولتي نيازمند شفافيت هستند. شفاف سازي هزينه‌ها به ويژه نوع هزينه‌ها که يکي از پايه‌هاي اصلي تعيين قيمت خودرو است، مسئله لازم الاجرايي است. براين اساس افکار عمومي‌خواستار روشن شدن واقعيت‌هاي موجود در خودروسازان است تا بتواند قضاوت منصفانه‌اي داشته باشد. قدر مسلم با انتشار دقيق دخل و خرج خودروسازان مردم و مسئولين به راحتي مي‌توانند در خصوص علت افزايش قيمت خودروها و درخواست خودروسازان مبني بر افزايش مجدد قيمت اعلام نظر کنند.