حجم بالای تولید پسماند بسیاری از استارت‌آپ‌ها و افرادی را که دغدغه زیست‌محیطی دارند بر آن داشته تا دستگاه‌هایی اختراع کنند که ضمن بی‌خطرسازی زباله از آن محصولی تولید کنند که کارایی داشته باشد. «نسرین حسینی» و «حامد احمدوند» ۲ جوان البرزی هستند که چند سال است در حوزه پسماند تحقیق می‌کنند و توانسته‌اند زباله را به مصالح ساختمانی تبدیل کنند.
- پیشرو در پیدایش استارت‌آپ‌ها
یکی از این پژوهشگران جوان با بیان این‌که کرج از جمله شهرهای پیشرو در پیدایش استارت‌آپ‌های جدید از جمله استارت‌آپ‌های حوزه پسماند است، می‌گوید: حجم بالای تولید پسماند یکی از دغدغه‌هایی است که فعالان حوزه محیط‌زیست درگیر آن و همواره دنبال راهکاری برای حل این مشکل هستند. «نسرین حسینی» که متولد سال ۶۵ و دانشجوی کارشناسی ارشد آلودگی محیط‌زیست است، درباره اختراع خود می‌گوید: حدود ۳ سال است که در زمینه پسماند تحقیق کرده‌ایم و نتیجه کار ما تولید مصالح ساختمانی از زباله‌های ریجتکی است. زباله‌های ریجکتی زباله‌هایی هستند که مواد بازیافتی آن جدا شده و فقط شیرابه آن مانده است.
وی ادامه می‌دهد: شهرداری‌ها معمولا مشکل زیادی با زباله‌های ریجکتی دارند و تنها راه‌حل از بین بردن آنها در کشور ما سوزانده شدن و یا دفن غیر بهداشتی است، اما با این روشی که ما به کار گرفتیم می‌توان زباله‌ها را که هیچ سودی برای شهرداری ندارد به وسیله‌ای تبدیل کرد که در محیط شهری بتوان آن را به کار برد. حسینی اضافه می‌کند: ما کار خود را در اصفهان و در یک تولیدی کوچک شروع کردیم و با صحبت‌هایی که با شهرداری و شورای شهر کرج داشتیم، قرار شد مکانی را در نزدیکی محل دپوی زباله در اختیار ما بگذارند تا یک ماه به صورت آزمایشی کار کنیم ولی هنوز این اتفاق نیفتاده است. این فعال استارت‌آپ می‌گوید: تاکنون بیش از ۱۵۰ میلیون تومان برای دستگاه‌ها و موارد دیگر هزینه کرده‌ایم، اما اگر شهرداری و یا شخصی روی این طرح سرمایه‌گذاری کند، قطعا هم از لحاظ محیط‌زیست و هم اشتغال‌زایی می‌تواند موفق شود.
- لزوم حمایت از طرح‌های استارت‌آپی
دیگر پژوهشگر و مخترع جوانی که اقدامات فنی این طرح را انجام داده، با اشاره به این‌که وضعیت محیط‌زیست کشور در حوزه دفن زباله‌ها، درحال تبدیل به یک فاجعه است، می‌گوید: هم‌اکنون زباله‌ها دریا، مراتع کشاورزی، آب‌های شیرین و جنگل‌ها را تهدید می‌کند و در بسیاری از مناطق زباله و شیرابه ناشی از آن طبیعت کشور را از بین برده و حتی به آب‌های زیرزمینی نیز رسوخ کرده است. «حامد احمدوند» که با ۲۸ سال سن کارشناسی خلبانی دارد و اکنون دانشجوی رشته مدیریت کسب و کار است، با اشاره به ویژگی‌های مصالحی که از زباله درست شده‌اند، می‌افزاید: مقاومت موزاییک‌ها و سنگفرش‌ها در برابر فشار و در محیط‌های اسیدی و بازی بالاتر از موزاییک‌های سیمانی است و به‌هیچ‌عنوان شکننده نیستند و می‌توان به عنوان عایق دما و صدا از آنها استفاده کرد.
همچنین این مصالح قابلیت ذوب شدن دارند و می‌توان بارها از آنها استفاده کرد. وی در پاسخ به این‌که این مصالح از نظر بهداشتی مشکلی دارند یا نه می‌گوید: این مصالح به خاطر این‌که در دمای بالای ۱۸۰درجه تولید می‌شوند، حالت باکتریایی داشته و هیچ مشکل بهداشتی ندارند. دمای بالا باعث می‌شود تمام باکتری‌ها از بین برود. اگر هم این موزاییک‌ها بشکنند، با این‌که درونش از زباله است باز هم مشکلی ندارند، چراکه پلیمری هستند. احمدوند اضافه می‌کند: موارد استفاده این محصولات در فضاهای بیرونی است، مانند سنگفرش پیاده‌روها و که شهرداری‌ها می‌توانند از همین‌ها برای اقدامات عمرانی خود استفاده کنند.
این پژوهشگر جوان کرجی درباره تجاری‌سازی طرحش می‌گوید: تجاری‌سازی مهم‌ترین بخش طرح‌ها و اختراعات است، اما اقدام خاصی در حوزه تجاری‌سازی انجام نداده‌ایم. فقط صحبت با شهرداری کرج بوده که هنوز وعده‌ها عملی نشده است. همچنین پارک علم و فناوری البرز پیشنهاد کار داده است. از طرفی در خارج از کشور هم طرح ما طرفدارانی داشته و پیشنهاداتی داده شده است. وی ادامه می‌دهد: اکنون طرح ما در مرحله ثبت در سازمان مالکیت فکری قرار دارد و در حال کار روی ظاهر و زیبایی محصولات هستیم که علاوه بر ویژگی مثبتی که دارد ظاهر آن هم باعث جذب سرمایه‌گذار و مورد پسند مردم باشد.
- بهره‌گیری از ظرفیت استارت‌آپ‌ها در حوزه پسماند
رئیس سازمان پسماند شهرداری کرج به ضرورت استفاده از دانش و توان فنی افراد صاحب توان و ایده به منظور کاهش آسیب‌های ناشی از تولید زباله اشاره می‌کند و می‌گوید: سازمان پسماند بهره‌گیری از ظرفیت استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان را مدنظر قرار داده و از همین رو در حاشیه نشستی که در ماه‌های اخیر با روسای سازمان پسماند کل کشور داشتیم، تعدادی از مخترعان و صاحب‌نظران در زمینه تولیدات مرتبط با مدیریت پسماند ایده‌های خود را مطرح کردند.
«احمد خیری» در گفت و گو با همشهری می‌افزاید: شهرداری کرج به دلیل برخورداری از حجم بالای زباله تولیدی در مقایسه با استانداردهای جهانی، تلاش‌های گسترده‌ای را به‌منظور بهره‌گیری از این استعدادها و ظرفیت‌های علمی و تخصصی در برنامه خود دارد. وی همچنین با اعلام این خبر که به‌زودی نخستین ناحیه نوآوری پسماند در مرکز دفن حلقه‌دره کرج ایجاد می‌شود، ادامه می‌دهد: شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک علم و فناوری البرز ظرفیتی موثر برای هوشمندسازی مدیریت پسماندها و مجموعه‌های مدیریت شهری به شمار می‌روند که باید از این ظرفیت‌ها به‌خوبی بهره برد.
خیری اضافه می‌کند: راه‌اندازی این ناحیه گام مهم علمی و کاربردی برای ساماندهی پسماندها به شمار می‌رود و زمانی که ناحیه نوآوری در محل پسماندها ایجاد شود، فرصت برای فعالیت نخبگان و شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم خواهد شد. رئیس سازمان پسماند شهرداری کرج می‌گوید: توسعه و افزایش ظرفیت کارخانه کمپوست، احداث و بهره‌برداری از تأسیسات تصفیه شیرابه، استحصال گاز مرکز دفن، احداث و بهره‌برداری از تسهیلات بازیابی مواد «ام‌آراف» و همچنین بهره‌گیری از سامانه هوشمند مدیریت و نظارت بر ناوگان حمل پسماندهای عمرانی و ساختمانی، ایجاد مرکز نوآوری، طراحی و ساخت پارک بازیافتی در کنار تکمیل لندفیل مهندسی و بهداشتی پسماندهای شهری بخشی از مهم‌ترین برنامه‌های سازمان پسماند است. همچنین در نظر داریم با ساخت یک شهرک بازیافت برای فرهنگ‌سازی در این زمینه اقداماتی جدی به انجام رسانیم.
