انفعال برجامی زمینه‌ساز طمع جدید آمریکا

سرویس سیاسی-

بازیگردانی این پروژه جدید از سوی مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا دنبال می‌شود و بر اساس آن واشنگتن قصد دارد در شورای امنیت سازمان ملل، پیشنهاد تمدید نامحدود تحریم تسلیحاتی ایران را مطرح و مطابق آن خرید و فروش سلاح از سوی ایران را همچنان مشمول قواعد ممنوعیت کند.
این در حالی است که مطابق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، این تحریم حدود ۶ ماه دیگر یعنی ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ (مهر و آبان ۱۳۹۹) به پایان خواهد رسید.
۲۶ مهرماه ۱۳۹۹ بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، تحریم‌های تسلیحاتی ایران به صورت خودکار ملغی و منع ایران در حوزه خرید و فروش سلاح به خصوص سلاح‌های سنگین برداشته خواهد شد.
تلاش آمریکا برای بهره‌گیری از برجام!
درست به همین دلیل بود که آمریکایی‌ها با هدف پیشبرد اهداف خود از سال گذشته تلاش کردند در مسیری خارج از مجاری شورای امنیت، در ماه می ‌سال‌جاری در وین نشستی مشابه نشست ورشو با حضور حدود ۸۰ کشور برگزار کنند تا بتوانند به یک جمع‌بندی و هماهنگی غیرقطعنامه‌ای درباره تحریم تسلیحاتی ایران برسند که البته این برنامه به دلیل شیوع کرونا به نتیجه نرسید.
وزارت خارجه آمریکا که متولی پروژه تمدید این تحریم‌ها علیه کشورمان شده، با گذاشتن روزشمار روی وب‌سایت این وزارتخانه در حال انجام عملیات روانی در این خصوص است تا ضمن ایجاد هراس در سایر کشور‌های جهان به ویژه اعضای شورای امنیت سازمان ملل، مسیر دستیابی به هدف شوم خود را تسهیل کند.
نکته جالب توجه در تلاش اخیر کاخ سفید، توسل آمریکا به توافق «برجام» است و چنان‌که نیویورک‌تایمز گزارش داده؛ مایک پمپئو در حال تدوین ادله حقوقی است که براساس آن آمریکا به عنوان «یکی از طرف‌های برجام» به‌دنبال اعمال فشار به شورای امنیت برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی تهران یا حتی افزایش آنها است.
به بیان بهتر؛ آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سازمان ملل به مفاد توافقنامه‌ای استناد کرده که خود در اردیبهشت ۱۳۹۷ از آن خارج شده است و به زعم خود می‌خواهد از «حق خود به عنوان یکی از طرف‌های اصلی برجام» استفاده کند تا تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به شکل قبل از توافق اتمی در تیرماه ۱۳۹۴ بازگرداند، موضوعی که به لحاظ حقوقی امکان‌پذیر نیست، چون کلیه تحریم‌های مورد نظر پمپئو پس از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ لغو شدند.
وقاحت آمریکا نتیجه انفعال دولت در سیاست خارجی
فارغ از بحث خباثت‌های بی‌پایان آمریکایی‌ها که این روزها دیگر بر همگان روشن شده، متاسفانه انفعال دولت در سیاست خارجی به‌ویژه در قبال توافق خسارت‌بار برجام سبب شده تا آمریکایی‌ها وقاحت را به اوج برسانند و در مقابل این انفعال دولت بخواهند به توافقی که از آن خارج شده‌اند بازگردند تا تحریم‌های بیشتری علیه کشورمان اعمال کنند.
سیاست موفق را با کُنِشگری و فعال بودن می‌شناسند. در عین حال، واکنش درست و متقابل هم بخشی از سیاست‌ورزی است. اما بدترین نوع سیاست‌ورزی، انفعال و واکنش نامتوازن است.
نزدیک بیست ماه است نشست‌های بی‌خاصیت کمیسیون هر چند وقت یک بار برگزار می‌شود؛ بی‌آنکه به حق بر زمین مانده ایران (لغو تحریم‌های مالی و بانکی و نفتی) کمترین ترتیب اثری بدهد. دو سال است ما برجام را یکطرفه اجرا می‌کنیم.
اروپا در این دو سال، عملیات تاخیری و وقت‌کشی را هماهنگ با آمریکا به اجرا گذاشت و امکان اعتراض بهنگام و موثر را از ما گرفت. همزمان آمریکا و عربستان کوشیدند بازار نفت ما را بربایند. فروش نفت ما در این دوره به چند صد هزار بشکه (یک‌پنجم میزان فروش در قبل از برجام) رسید.
دولت و وزارت خارجه چه کردند؟ برای چند ماه، وعده پوچ کانال موسوم به SPV را خریدند و با آن، افکار عمومی را مشغول کردند و سپس خریدار وعده بی‌مایه‌تر دیگری به نام INSTEX شدند؛ مبادله غذا و دارو در ازای نفت فروخته‌شده ایران به غیراروپایی‌ها! پس از آن هم سرگرم نمایش مذاکره با فرانسه و ژاپن شدند!
تنفس مصنوعی دولت به توافق خسارت‌بار؛ چرا؟
در عمل چه اتفاقی افتاد؟ عراق در شرایط تحریم، از تحریم‌های غذا و دارو معاف بود. اما از صدقه سر شقّ‌القمر برجام و اینستکس کذایی، اروپایی‌ها حتی غذا و دارو هم نمی‌فروشند و سفیر سوئیس چند کارتن دارو را با وقاحت به نمایش می‌گذارد!
متاسفانه برجام به عنوان سند گروگان گرفته شدن دولت روحانی، همچنان زنده و مایه عبرت دیگران است؛ دریغ از سر سوزنی خاصیت برای کشور ما. اما درست در همین فضا، دولت به جای اعتراض عملی و بازدارنده به طرف اروپایی برجام، همچنان سر تفنگ تبلیغات را به سوی داخل کج می‌کند!
دولت به جای اینکه سیاست کنشگری پیش‌دستانه یا دست‌کم واکنش متقابل پیشه کند، در برابر گستاخی غرب، منفعل و ساکت مطلق است؛ اما ضمنا ترجیح می‌دهد در مقابل صاحب‌نظران منتقد، به زعم خود دست پیش بگیرد و طلبکاری پیشه کند. دریغ از کمترین اعتراض به طرف کلاهبردار و بدهکار! بعد از شش سال فرصت سوزی و بر جای گذاشتن رکورد‌های بی‌سابقه رکود و تورم و شکاف طبقاتی و نقدینگی، کار به جایی رسیده که آمریکایی‌ها وقیحانه در تلاشند تا با استناد به همین توافق خسارت‌بار، بار دیگر کشور را مورد تحریم قرار دهند.
تلاش آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی به نتیجه می‌رسد؟
البته چنان‌که رویترز به‌نقل از دیپلمات‌ها در شورای امنیت سازمان ملل متحد نوشته واشنگتن راه بسیار سختی در پی دارد، انتظار می‌رود که هرگونه تلاش برای تجدید تحریم‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران با مخالفت روسیه و چین مواجه شود، زیرا روس‌ها قبلاً به مقامات آمریکایی و اروپایی گفته‌اند که خواستار رفع این تحریم‌ها هستند.
به هر حال به نظر می‌رسد که مجموعه شکست‌های سیاسی، نظامی و امنیتی ایالات متحده آمریکا از جمهوری اسلامی ایران در موضوعات مختلف که ترامپ را در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور به‌شدت زیر سؤال برده است موجب شده که هیئت حاکمه آمریکا برای موفق نشان دادن سیاست خود در موضوع خروج از برجام به چنین واکنش‌هایی دست بزند.
در همین راستا یکی از مقام‌های آمریکایی که خواست نامش فاش نشود گفت که واشنگتن راهبرد خود را برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران با بریتانیا، فرانسه و‌ آلمان که از اعضای شورای امنیت و همچنین طرفین برجام هستند، به ‌اشتراک گذاشته است.
این دیپلمات‌های غربی گزارش کرد که واشنگتن در پیشبرد طرح خود برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران با نبرد دشواری در شورای امنیت روبه‌رو خواهد بود و این قطعنامه «در همان ابتدای ورود (به شورای امنیت) متوقف خواهد شد.»
طبق این گزارش یک قطعنامه برای تصویب به ۹ رأی مثبت نیاز دارد و پنج عضو دائم شورای امنیت (روسیه، چین، ایالات متحده آمریکا، بریتانیا و فرانسه) نیز به هیچ عنوان نباید آن را وتو کنند اما بنا به گفته دیپلمات‌ها، واشنگتن احتمالاً برای گرفتن مجوز روسیه و چین برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران با مشکل مواجه خواهد شد.
تمسخر پمپئو برای توسل به مکانیسم ماشه
 از سوی تحلیلگر آمریکایی
این در حالی است که «استفان والت» تحلیلگر ارشد آمریکایی، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه ‌هاروارد و از چهره‌های شناخته‌شده مکتب واقع‌گرایی نیز، تلاش وزیر خارجه کشورش برای توسل به «مکانیسم ماشه» در برجام را امر و نهی کردن یک فرد مطلقه به همسر سابقش خوانده است.
والت در پیامی توئیتری نوشت: «تلاش پمپئو برای کلید زدن ساز و کار بازگشت خودکار (مکانیسم ماشه) برجام بعد از اینکه ایالات متحده این توافق را رها کرد و دور انداخت، شبیه به کسی است که همسرش را رها می‌کند، طلاق می‌گیرد و سپس می‌گوید که اوست که درباره دیدار همسرش با دیگران تصمیم‌گیر است.» پیام توئیتری این کارشناس ارشد آمریکایی بعد از آن منتشر شده که طی روزهای اخیر رسانه‌ها از تشدید تلاش‌های مایک پمپئو وزیر خارجه دولت ترامپ برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران با استناد به حق واشنگتن برای کلید زدن «مکانیسم ماشه» خبر دادند.
تمدید تحریم تسلیحاتی در مسیر تشدید
 «فشار حداکثری»
نشریه آمریکایی «واشنگتن‌ فری بیکن» هم در گزارشی به تلاش‌های جدید دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا برای «اجرا و گسترش» کارزار فشار حداکثری بر ایران در پی پرتاب نخستین ماهواره نظامی ایران به فضا ‌اشاره کرد.
این گزارش ادامه داد که از دیگر تلاش‌های واشنگتن برای اعمال فشار حداکثری به تهران می‌توان به تلاش‌های اخیر واشنگتن در سازمان ملل برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران ‌اشاره کرد.
مقام آگاه دولت ترامپ به این نشریه آمریکایی گفت: «رئیس‌جمهور آمریکا به صراحت این مسئله را روشن کرده که ایالات متحده به اجرا و گسترش فشار حداکثری (علیه ایران) ادامه می‌دهد تا هزینه‌هایی را به رفتارهای بد ایران تحمیل کند تا این رژیم وارد مذاکرات جامع شود.»
طبق این گزارش، افزایش فشارهای آمریکا به ایران درست کمتر از یک هفته بعد از پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره نظامی «نور» به فضا صورت گرفته است. پرتاب نخستین ماهواره نظامی ایران به فضا گام مهمی در برنامه موشک بالستیکی ایران محسوب می‌شود. طبق آنچه که در این گزارش آمده است، ماه‌هاست که دولت ترامپ در پشت پرده در سازمان ملل برای عدم لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران تلاش می‌کند و در هفته‌های اخیر تلاش‌های خود را برای تمدید این تحریم‌ها تشدید کرده است.
پایان تحریم تسلیحاتی ایران،
فشار حداکثری آمریکا را به باد می‌دهد
روزنامه صهیونیستی جروزالم پست نیز در گزارشی درباره تلاش‌های آمریکا برای تمدید قطعنامه محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران که در آبان ماه سال جاری منقضی می‌شود نوشت: در زمینه تلاش پمپئو برای ایفای نقش اصلی در مباحث مربوط به تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران یک پیش‌فرض زیرکانه وجود دارد چرا که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا در ماه مه ۲۰۱۸ از برجام خارج شده و کمپین فشار حداکثری علیه ایران را به راه انداخته است. ایده پمپئو این است که برخلاف این اقدامات، آمریکا هرگز به طور رسمی از برجام خارج نشده است و اقدامات آمریکا به این منظور بوده است که ایران بیشتر به توافق پایبند باشد و رفتار خود را بهبود ببخشد!
این پایگاه صهیونیستی در ادامه گزارش خود می‌نویسد، به طور اساسی، نگرانی اصلی آمریکا این است که پایان یافتن تحریم‌های تسلیحاتی، کارزار فشار حداکثری واشنگتن علیه تهران را تضعیف کند و به تقویت حکومت جمهوری اسلامی ایران با تسلیحات بیشتر و قویتر منجر شود.
جروزالم پست در پایان نوشت: در نهایت تحریم‌های تسلیحاتی به شورای امنیت می‌رود، جایی که آمریکا (چه توافق باشد یا نباشد) یک صندلی در اختیار دارد و تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا هم به تنهایی علیه ایران موثر است. با این حال، حفره‌های زیادی در کمپین فشار حداکثری آمریکا علیه ایران وجود دارد. چین و روسیه و برخی کشورهای کلیدی دیگر مطابق با تحریم‌های سازمان ملل اقدام می‌کنند و اگر تحریم‌ها پایان یابد باید انتظار‌ داشت که آنها تعاملات تجاری خود با ایران را بالا ببرند. بندهای اصلی غروب در برجام سال‌های ۲۰۲۳، ۲۰۲۵ و ۲۰۳۰ هستند. اما مهلت اکتبر ۲۰۲۰ یک جنگ کلیدی با تبعات زیاد است و اصلا مشخص نیست که آمریکا می‌تواند اثرگذار باشد یا نه.