سرویس اقتصاد جوان آنلاین: اتفاقات یکسال اخیر بورس تهران یک پدیده غیرقابل باور در تاریخ اقتصادی کشور بود؛ سالی که دولت از مردم خواست به بورس اعتماد کرده و سرمایه خود را وارد بازار کنند. مردم نیز برای حفظ قدرت پولی خود به سود سرمایهگذاری در این بازار روی آوردند، ولی دولتیها از مرداد ۱۳۹۹ با خالیکردن پشت بازار، بخش بزرگی از کسری بودجه خود را از این طریق تأمین کردند.
ریزش ۴۰۰ درصدی برخی سهمهای جذاب و قفلشدن صفهای فروش، شاخص کل را از ۲ میلیون واحد به ۲ /۱ میلیون واحد کاهش داد و مردمی که برای حفظ قدرت سرمایه خود به بورس آمده بودند، نیمی از اصل پولشان را از دست دادند و هنوز هم امیدوارند با بهبود وضعیت بازار، کمی از ضررهایشان جبران شود. دولت طی ماههای اخیر وعدههای فراوانی برای اصلاح وضعیت بازار داد، ولی همه وعدهها و البته تصمیمات، راه به جایی نبرد. شاید تیر آخر بتواند به وضعیت کمی سامان دهد.
تزریق از منابع صندوق
سال گذشته بود که تصمیم گرفته شد یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی برای اصلاح وضعیت اسفناک بورس برای بازار سرمایه هزینه شود.۲۰۰ میلیون دلاری که برخی کارشناسان آن را به سود میدانستند و البته دیگران، معتقد بودند دولت به جای این کارها بهتر است دست از بازار بردارد تا بازار خودش به سمت اصلاح حرکت کند.
با این وجود، چیزی به بازار سرمایه تزریق نشد تا اینکه دهنوی، رئیس سازمان بورس در اینباره گفت: «قبلاً بخشی از منابع به بازار سهام تخصیص داده شده بود و علت اینکه این امر متوقف شد، این بود که باید منابع ارزی به ریال تبدیل شوند. رئیس کل بانک مرکزی هم قول داده این تخصیص به صندوق تثبیت بازار انجام شود. تضمین اجراییشدن این موضوع تصویب در ستاد اقتصادی دولت است و خود آقای همتی هم اشاره کردند که این کار انجام خواهد شد.»
بورسیها میگویند، اگر این پول یعنی ۵ هزار میلیارد تومان (معادل ۲۰۰ میلیون دلار) به بازار تزریق نشده، به دلیل کم کاری صندوق توسعه ملی است که البته این صندوق نظر دیگری دارد؛ صندوق توسعه ملی تأکید کرده به دلیل عدم پیگیری سازمان بورس اوراق بهادار از طریق بانک مرکزی و مشکلات تسعیر ارز از سوی بانک مرکزی، این مصوبه هنوز اجرایی نشده است.
در بیانیه صندوق توسعه ملی آمده است: «شنبه ۲۸ فروردین ۱۴۰۰ جلسهای با هماهنگی فرهاد دژپسند وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی و با حضور اکثریت اعضای هیئت عامل صندوق توسعه ملی، در محل سازمان بورس اوراق بهادار برگزار و مقرر شد، از محل مطالبات صندوق توسعه ملی از سازمان امور مالیاتی، مبلغ ۵ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان برای کمک به سازمان بورس و اوراق بهادار در صندوق «تثبیت بازار سرمایه» سپردهگذاری شود که بلافاصله نامه مربوطه به رئیس سازمان امور مالیاتی کشور ابلاغ و رونوشت آن به افراد ذی مدخل از جمله رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و جناب آقای دکتر دژپسند وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی ارسال شد.»
این در حالی است که روابط عمومی سازمان بورس به نقل قول رسانهها از صندوق توسعه ملی واکنش نشان داده است. در این توضیحات آمده است، سازمان اجرایی شدن مصوبه تخصیص منابع صندوق توسعه ملی به بازار سرمایه را به دفعات از صندوق توسعه ملی و مراجع ذیربط پیگیری کرده است. طرح ادعای تعلل یا عدم پیگیری سازمان در این خصوص به هیچ وجه صحت ندارد.
عدم دخالت یا تزریق پول؟
هنوز مشخص نیست چه زمانی قرار است ۵ هزار میلیارد تومان به بورس عرضه شود، اما بسیاری از کارشناسان، این اقدامات دولت را بیشتر به ضرر بورس میدانند و براین باورند دولت اگر خود را از بازار کنار بکشد و مداخلات دستوری نکند، خود سهامداران میتوانند به بازار سر و سامان دهند.
حسین درودیان از کارشناسان بازار در گفتگو با ایسنا، با بیان اینکه هر نوع حمایت پولی از بازار سرمایه امری غلط است، گفت: «در اینباره این حمایتها از هر نوعی مانند از طریق پایه پولی، نقدینگی، وامدهی بانکها و نیز با حمایت بانک مرکزی باشد، نادرست است؛ چراکه در اقتصاد، کمیتهای پولی باید در خدمت تولید و بخش واقعی اقتصاد باشد و نباید از هرگونه بورس بازی، سفته بازی و خرید دارایی حمایت شود مگر آنکه دارایی فیزیکی باشد و در نهایت از آن در تولید استفاده شود.»
درودیان با بیان اینکه ریزشها و وضعیت فعلی بازار سرمایه را ناشی از بیش پرش در بازار سهام میداند، گفت: «این امر ناشی از فرآیند گذار از قیمتهای قبلی سهام به قیمتهای جدید است و اگر آن هیجانات ابتدایی نبود طی فرآیندی تدریجی قیمتهای سهام به شرایط فعلی میرسید، اما به دلیل اینکه ورود مردم گسترده، هیجانی و شاید به نحوی نیز با حمایتهای دولت از این هیجانات همراه بود، از این رو موجب شد تعدیل قیمت سهام به قیمتهای جدید با «بیش پرش» همراه شود که بعداً این امر تصحیح شد، بنابراین این نوسانات و ریزشها را چندان به سیاست پولی مرتبط نیست.»
درودیان با بیان اینکه نوسان ذات بازار سرمایه است، تصریح کرد: «تا زمانی که این اتفاقات طبیعی و خودجوش است و تعمدی نباشد، نتیجه به دست آمده از آن نیز معتبر تلقی میشود و نباید کسی در شرایط آن دستکاری و دخالت کند؛ بنابراین به دلیل اینکه معتقدم بازار سرمایه در چنین شرایطی قرار دارد، از نظر من مشکلی در بازار سرمایه نیست.»
این اقتصاددان با بیان اینکه افزایش قیمت سهام و ایجاد رونق در بازار سهام دلیل کافی برای کاهش نرخ بهره نیست، گفت: «در شرایط فعلی و با توجه به اینکه نرخ تورم بالاست، افزایش نرخ بهره را برای اقتصاد مفید نمیدانم و در عین حال برای کاهش آن نیز در وضعیت تورمی فعلی دلیل قانعکنندهای وجود ندارد.»