برنامه دولت سیزدهم برای افزایش تولید گندم در سال جاری به خوبی پیش رفت و میزان خرید تضمینی تا الان به ۷ میلیون تن رسیده است و تا پایان فصل برداشت گندم از این میزان هم فراتر میرود و طبق پیش بینی وزیر جهاد کشاورزی این رقم به ۷.۵ میلیون تن خواهد رسید، این در حالی است که کل خرید تضمینی سال گذشته که با برنامه دولت دوازدهم کشت شده بود به ۴ میلیون و ۷۵۰ هزار تن رسید.
جنگ روسیه و اوکراین و نیز اختلال در عرضه محصولات اساسی در بازارهای جهانی موجب شده است کشورها برنامه خودکفایی یا حداقل کاهش وابستگی به واردات را در دستور کار خود قرار دهند، حمایت کشورها از تولید، تغییر سیاستهای صادراتی و نیز ذخیره سازی از اقداماتی است که در پیش گرفته اند و کشور ما نیز در این راستا پیش میرود.
* پنج اقدام مهم دولت برای افزایش تولید محصولات اساسی
۱-اصلاح نرخ خرید تضمینی گندم
وزارت جهاد کشاورزی در دولت سیزدهم چند کار اصلی را برای افزایش تولید محصولات اساسی به ویژه گندم اجرایی کرد، نخست نرخ خرید تضمینی گندم را به موقع در شهریور اعلام کرد و نرخ واقعیتری نسبت به سالهای گذشته تعیین کرد به طوری که به قیمت جهانی نزدیک شد، این اقدام از یک سو کشاورزان را به کشت بیشتر این محصول ترغیب کرد دوم مانع قاچاق این محصول استراتژیک به کشورهای همسایه شد.
۲-کاهش ۴۵ درصدی قیمت نهادهها
اقدام دوم دولت کاهش قیمت کود شیمیایی بود که کشاورزان نسبت به قبل کود را راحتتر خریداری کردند، به گفته کارشناسان هر یک واحد کود که در محصول استفاده میشود ۹ واحد به تولید اضافه میکند.
خبر کاهش قیمت کود شیمیایی را مدیرعامل شرکت خدمات حمایتی کشاورزی اوایل امسال در فروردین اعلام کرد که برای کودها یارانه دولتی پرداخت میشود و از این پس با کاهش قیمت ۴۵ درصدی به کشاورزان عرضه میشود.
بر اساس آمار وزارت جهاد کشاورزی، مصرف کود فسفاته و پتاسه توسط کشاورزان در سالهای ۹۹ و ۱۴۰۰ نسبت به سال ۹۸ کاهش ۸۰ درصدی یافته است.
از ابتدای سال ۹۹ و با آزادسازی نرخ کود شیمیایی که در دولت دوازدهم شکل گرفت، قیمت این محصول افزایش پنج برابری یافت که این افزایش قیمت موجب کاهش مصرف کود شیمیایی توسط کشاورزان شد و به گفته کارشناسان، کاهش کمی و کیفی محصولات کشاورزی را در پی داشته است.
۳-اجرای کشت قراردادی
اقدام سوم دولت برنامه کشت قراردادی است که امسال کلید خورده و طی پنج سال آینده قرار است در ۵.۵ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی کشور اجرایی شود.
مفهوم ساده کشت قراردادی این است که کشاورز با سرمایه گذار بخش خصوصی قرارداد میبندد با این مضمون که در طول مراحل کشت همه نهادهها و امکانات مورد نیاز کشاورز را تامین کند و در قبال آن کشاورز نیز محصول خود را به قیمتی که توافق کرده اند بفروشد البته دولت هم در این مسیر حامی کشاورز است تا این قراردادها به نتیجه برسد.
«سهراب سهرابی» سرپرست مجری طرح گندم، در اینباره میگوید: توسعه کشت قراردادی گندم از سیاستهای این وزارتخانه است، در سال زراعی جاری ۲۶۰ هزار هکتار از اراضی گندم کشور تحت کشت قراردادی قرار گرفت.
به گفته سرپرست مجری طرح گندم، استقبال کشاورزان از رویکرد کشاورزی قراردادی مطلوب ارزیابی شده و حدود ۱۵۲ هزار هکتار از کل سطح تحت پوشش مربوط به شرکت بازرگانی دولتی ایران است.
۴-رشد ۳ میلیون تنی خرید تضمینی گندم درسال جاری
رشد ۳ میلیون تنی خرید تضمینی گندم امسال که عمدتا با راهبرد سه اقدام دولت شکل گرفته است، ما را به خودکفایی پایدار در گندم نزدیکتر کرده و حداقل میزان واردات این محصول اساسی را کاهش داده است.
معاون امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی در جدیدترین گزارش خود از خرید تضمینی گندم شب گذشته در برنامه تلویزیونی اعلام کرد: حدود هفت میلیون تن خرید مستقیم خودمان انجام دادیم، ۵۰۰ هزار تن بذر که میشود هفت و نیم و دو و نیم میلیون تن هم بخشهای خصوصی خرید انجام میدهند که در مجموع ۹ و نیم میلیون تن میشود.
به گفته قربانی هدفگذاری که انجام داده بودیم ۱۱ و نیم میلیون تن بود، سطح زیر کشتی که ما ابلاغ کرده بودیم با توجه به خشکسالی و کمبود بارش دو میلیون هکتار آبی بوده و حدود ۳ الی ۴ میلیون هکتار هم دیم بوده است.
۵-کاهش ۲ میلیون تنی مصرف آرد با اجرای اصلاح یارانهها
علاوه بر افزایش تولید، دولت با برنامه اصلاح یارانه، مصرف آرد را در کشور کاهش داده است که پیش بینی شده است دو میلیون تن مصرف کشور کاهش یابد.
تغییر رویکرد یارانه دهی بر اساس میزان فروش نان، میزان نشتی آرد سهمیهای را در بازار آزاد یا به خارج کشور متوقف کرده است و امسال با ۹ میلیون تن گندم نیاز کشور تامین میشود.
* اجرای الگوی کشت تولید را ۱۸ درصد افزایش خواهد داد
افزایش تولید تنها محدود به گندم نیست و برنامه دولت برای افزایش تولید در سایر حوزهها هم وجود دارد به طوری که اجرای الگوی کشت که به دستور رئیس جمهور تا پایان سال تدوین میشود تا ۱۸ درصد تولید را افزایش داده و و به ۱۵۲ میلیون تن خواهد رسید. این خبری است که امروز معاون اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی و پس از بازدید روز گذشته رئیس جمهور از این وزارتخانه اعلام کرد.
این طرح که ۱۰ سال است روی میز دولتیها جا خوش کرده و هنوز اجرایی نشده است تمرکز خود را روی محصولات اساسی خواهد گذاشت، با آمایش سرزمین و نیز بررسی مناطق کشاورزی از سطح محصولات آب بر کم کرده و به کشت محصولات اساسی از جمله گندم اضافه میکند.
مشکل عمده کشاورزی کشور در سالهای گذشته، وابستگی بیش از اندازه به محصولات اساسی نظیر گندم، برنج، دانه روغنی، خوراک دام و گوشت و ... بود که ارزش تولید ۱۲۵ میلیون تن محصولات کشاورزی کشور را کمرنگ میکرد.
با حساس شدن امنیت غذایی در دنیا، سروسامان دادن به برنامههای کشاورزی در راستای امنیت غذایی اهمیت بیشتری یافته که همه دنیا بهویژه پس از شیوع ویروس کرونا و جنگ اوکراین و روسیه تلاش خود را در این زمینه دو چندان کردهاند و دولت هم برنامههای خود را روی این مسئله متمرکز کرده است.