سایه سنگین چینی‌ها بر صنعت ساختمان

مصطفی ترامشلو
مهندس عمران

مدتی است شاهد انتشار اخبار سوال برانگیزی در عرصه ساخت و ساز کشور هستیم، اخباری که دلها را به درد می آورد و باعث ناامیدی فعالان عرصه ساخت و ساز کشور می شود. زمزه سپردن ساخت مسکن به چینی ها، آب پاکی را روی دست همه فعالان ساختمان ریخت. از کارگر ساده ساختمانی تا استادکار، پیمانکار، انبوه ساز، مهندسان رشته های نظام مهندسی و هر کس که دستی بر ساخت و ساز دارد، نگران هجوم چینی هایی است که بارها به اقتصاد کشورمان ضربه زده اند. ورود چینی ها همواره نگران کننده است. از یک سو مردم نگران خانه هایی هستند که قرار است چینی ها بسازند زیرا مردم کالاهای بی کیفیت چینی که از آنها به عنوان یک بار مصرف یاد می شد را فراموش نکرده و نگران این هستند که ساختمانهای چینی مانند کالاهای بی کیفیتشان باشد و در مدت کوتاهی بر سرشان آوار شود. از سوی دیگر کارفرمایان نیز امیدی به ساختمانهای چینی ندارند، زیرا کارخانه هایی که بدلیل واردات کالای بی کیفیت چینی تعطیل شده، نشان می دهد که پول برای چینی ها حرف اول را می زند و آنها حاضر هستند کالایی با هر کیفیت را بسازند. هنوز هنگام مراجعه به فروشگاههای مصالح ساختمانی، کالای بی کیفیت اما ارزان چینی از سوی فروشنده پیشنهاد می شود و این باور دور از ذهن نیست که وقتی سازنده چینی باشد، کالاهای بی کیفیت چینی را در ساختمان نصب کند. نکته دیگر بحث نظارت است. هنگامی که سازنده چینی باشد، ناظر هم چینی خواهد شد، بنابراین هر نوع مصالح و کیفیتی در ساخت تایید می شود. بدتر از همه هجوم نیروی کار چینی به کشورمان است. تا دیروز کارگر افغانستانی رقیب کارگر ایرانی بود اما از این پس فرصتهای شغلی در تسخیر کارگران چینی قرار خواهد گرفت و باید نگران افزایش بیکاری در کشورمان باشیم. بی شک این تصمیماتی عجولانه و غیر کارشناسانه است که اقتصاد را با چشم بسته به چینی ها تقدیم کنیم، اما لازم است این معضلات را ریشه یابی کنیم. به نظر می رسد دولت سیزدهم برای تحقق وعده ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی، حاضر است دست به هر کاری بزند، اما دولت بابت هر تصمیمی باید به سوالات بسیاری پاسخ دهد. واقعیت این است که چینی ها برای ساخت دلار یا یوان می گیرند، در حالی که سازنده ایرانی ریال می گیرد. در این شرایط که کشور با کمبود شدید ارز رو به رو است، دولت با چه انگیزه ای اقدام به بستن قرارداد با چینی ها می کند؟ نکته مهمتر اینکه شرکت های داخلی از ظرفیت و شایستگی لازم در حوزه ساخت مسکن برخوردار هستند، اما دولت با سپردن کار به چینی ها، بی اعتمادی خود را به نیروهای توانمند ایران نشان می دهد که با تبع آن شاهد قهر نیروی کار ایران با دولت خواهیم بود، زیرا دولت نان سفره نیروی کار ایرانی را دو دستی تقدیم نیروی کار چینی می کند. نکته دیگر اینکه نزدیک به 600 هزار مهندس در سازمان نظام مهندسی ساختمان فعالیت می کنند و مهندسان بسیاری مدرک گرفته اما پروانه کار ندارند. در این شرایط هیچ دلیلی ندارد که صنعت ساختمان کشور را تقدیم شرکت های چینی یا شرکتهای خارجی دیگر کشورها کنیم.
آنچه نباید نادیده گرفته شود، توان نیروهای کار ایرانی از کارگر ساده تا مهندسان است. امروزه بحث صادرات خدمات فنی مهندسی بسیار جدی است و بسیاری از کشورهای جهان درخواست همکاری با مهندسان و سازندگان کشورمان را دارند. با این توانمندی، اگر صنعت ساختمان را تقدیم چینی ها کنیم، توانمندی نیروی کار ایرانی را زیر سوال نبرده ایم؟
از همه مهمتر اینکه وقتی اعتقاد داریم چراغی که به خانه رواست، به مسجد حرام است، چه دلیلی دارد دلارهایی که به سختی بدست می آوریم، دو دستی تقدیم چینی ها کنیم آن هم در زمینه ساخت وساز که توانمندی 100درصدی داریم. اگر دولت سیزدهم آنقدر پول دارد که می تواند برای ساخت مسکن به چینی ها پرداخت کند، چرا دایم از کسری بودجه می نالد و برای ایران و ایرانی ناله نداری سرمی دهد؟