نگاهی به سیره سیاسی امام حسن عسکری(ع)

به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، برگی از دفتر آفتاب ولایت و امامت، ورق خورد و در هشتم ربیع الثانی سال ۲۳۲ هجری قمری امام حسن عسکری علیه السلام در مدینه متولد گشت.

جنگ نرم فرهنگی و انحرافاتی که در عقاید شیعی، در زمان امام عسکری، وجود داشت، بی شباهت به امروز نبود.

امام حسن عسکری علیه السلام از چهارسالگی با پدر بزرگوارش امام هادی علیه السلام به سکونت در سامرا مجبور شد و حدود نوزده سال با پدر خویش در این شهر ساکن بود. پس از شهادت پدر، به مدت شش سال امامت کرد و در این مدت به علت سخت گیری بیش از حد عباسیان، با تقیه بسیار رفتار می کرد و جز یاران نزدیک، کسی را برای ملاقات نمی پذیرفت.

آن امام والامقام، پس از پدربزرگوارش، در 22 سالگی به امامت رسید و پس از شش سال امامت، در 28 سالگی شربت شهادت نوشید. مادر امام حسن عسکری علیه السلام سوسن و به قولی سلیل نام داشت که از زنان پرهیزکار روزگار و دارای عالی ترین فضیلت ها بود.

رییس حوزه علمیه استان فارس، در تبیین زندگی نامه و اهداف امام حسن عسکری علیه السلام، می گوید: پس از حضرت موسی بن جعفر علیه السلام که سال های بسیاری را در سیاه چال های هارون به سربرد، چنان می نماید که امام دیگری جز امام حسن عسکری علیه السلام به این سرنوشت دچارنشد. امام عسکری علیه السلام از سال 254 تا 260 سخت ترین روزهای زندگی اش را زیر نظر سه خلیفه غاصب عباسی، معتز و مهتدی و معتمد، گذراند. آنان هرگز به زندان بسنده نکردند و بارها اندیشه پلید از میان بردن حضرت در سر پروراندند.

این استاد حوزه درباره سیره هدایتی امام حسن عسکری علیه السلام، در آن زمان خفقان، می گوید:
حضرت عسکری علیه السلام با وجود همه آن فشارها و کنترل ها و مراقبت های بی وقفه حکومت عباسی، یک سری فعالیتهای سیاسی، اجتماعی و علمی در جهت حفظ اسلام و تشیع و مبارزه با افکار ضد اسلامی و ضد شیعی انجام داد که اهم کوشش ها و تلاش های علمی ـ فرهنگی آن حضرت، تربیت شاگرد است. گرچه حضرت عسکری علیه السلام بر اثر نامساعد بودن زمان و محدودیت بسیار شدید که حکومت عباسی اعمال می کرد، موفق به گسترش دانش دامنه دار خود در سطح کل جامعه نشد، ولی در تربیت شاگردانی که هر کدام به سهم خود در نشر و گسترش معارف ناب تشیع و رفع شبهات دشمنان شیعه نقش مهم و به سزایی داشتند، موفق گشت.

استوار میمندی درباره اهمیت نوشتن در گسترش معارف اسلامی در زمان امام حسن عسکری علیه السلام نیز توضیحاتی بیان می کند: حضرت عسکری علیه السلام در کنار تربیت شاگردان ازنوشتن و تشویق نویسندگان غافل نبود، از جمله در مورد نویسنه کتاب «یوم و لیلة» از یونس آل یقطین فرمود: «اَعْطاهُ اللّهُ بِکُلِّ حَرْفٍ نُورا یَوْمَ الْقِیامَةِ؛ خداوند در مقابل هر حرف، نوری به او در روز قیامت عطا فرماید.»

وی علاوه بر تربیت شاگردان و تشویق نویسندگان، خود نیز دست به قلم برده و کتب و نامه های فراوانی را برای توسعه علم و دانش و هدایت و راهنمایی جامعه از خود به یادگار گذاشته است.

این مقام علمی درباره شبهه و راهکارهای مقابله با آن، به بیان همین موضوع در زمان امام حسن عسکری علیه السلام، می پردازد: یکی از مهم ترین فعالیتهای علمی حضرت عسکری علیه السلام شبهه زدایی بود، برخورد با انحرافات و تحریفات، برخورد با بدعتها، تحریفات و انحرافاتی بود که در جامعه پیش می آمد؛ مخصوصا اگر این انحرافات از ناحیه اهل قلم و دانشمندان و علما سر می زد، حضرت نسبت به آن خیلی حساس بود، و این خود درس بزرگی است برای علما که در مقابل انحرافات و تحریفات و بدعتهایی که در جامعه ایجاد می شود، سکوت اختیار نکنند.

استوار میمندی در تشریح سیمای امام از زبان دشمنان ایشان، می گوید: احمد بن عبیداللّه بن خاقان که خود از سران ظلم در حکومت عباسی بود، درباره امام گفت: «او پیشوای شیعیان و بزرگ خاندان بنی هاشم است. او کسی است که شایستگی پیشوایی امّت را دارد، چون خصلت های برجسته ای دارد؛ همچون: فضیلت، پاکی، وقار و متانت، صیانت نفس، زهد و بی رغبتی به دنیا، عبادت، اخلاق نیکو، صلاح و تقوا.»

رییس حوزه علمیه فارس در بیان مکتب تربیتی امام عسکری علیه السلام این چنین می گوید: مکتب تربیتی امام عسکری(ع) در دوران خفقان عباسیان شکل گرفت و به یمن وجود امام، برکات ارزنده ای را برای جامعه اسلامی تا به امروز به جای گذارد و دانشمندان و کتاب های پرباری را امروز از آن گرامی به یادگار داریم. از جمله دانشمندان و فقهایی که از مکتب علمی و تربیتی ایشان بهره گرفتند و حتی آن حضرت، برخی از آنها را وکیل خویش معرفی فرمود، عبارت اند از: احمد بن اسحاق اشعری قمی، حسن بن شکیب مروزی، احمد بن ادریس قمی معلم، حفص بن عمرو العمری، حسن بن موسی خشاب، سعد بن عبدالله قمی، سید عبدالعظیم حسنی، علی بن جعفر خزایی، عبدالله بن جعفر حمیری، عثمان بن سعید عمری، محمد بن حسن صفّار، علی بن بلال و فضل بن شاذان نیشابوری. شیخ طوسی، نام 103 نفر از این دانشمندان را در باب اصحاب امام آورده است. با توجه به محدودیت شدید آن حضرت و مراقبت ویژه نظامیان حکومت، اهمیت این آمار روشن می شود و این، غیر از کسانی است که در شهرهای مختلف اسلامی با پیک و نامه و یا به صورت شفاهی از آن بزرگوار استفاده برده اند.

استوار میمندی، از شرایط سیاسی زمان امام حسن عسکری علیه السلام چنین می گوید: شرایط و موقعیتی که حضرت امام حسن عسکری، علیه السلام، در آن قرار داشت، باعث می شد که موضوع تعیین و انتخاب جانشین آن حضرت، یعنی آخرین امام از نسل پیامبر اکرم، صلی الله علیه وآله، که بر اساس روایات تردید ناپذیر بنیاد ظلم و بیداد را برخواهد کند، تا چه درجه از اهمیت و حساسیت برخوردار باشد. اگر دشمنان اهل بیت، علیهم السلام، کوچکترین رد پایی از فرزند امام حسن عسکری، علیه السلام، و جانشین ایشان به دست می آوردند، قطعا در پی نابودی آن حضرت برمی آمدند و اجازه نمی دادند که سلسله امامت استمرار پیدا کند. بنابراین چاره ای جز مخفی نگهداشتن موضوع تولد آخرین حجت حق نبود، و این پنهان کاری تا حدی بود که تا لحظه تولد ایشان نزدیکترین خویشاوندان حضرت عسکری، علیه السلام، نیز هیچ اطلاعی از این موضوع نداشتند.

وی همچنین سفارش های امام عسکری علیه السلام در مورد، حضرت صاحب الزمان (عج) را به اختصار این گونه بیان می‌کند: امام حضرت امام حسن عسکری، علیه السلام،درباره فرزند دلبند خویش، نور آل محمد، امام عصر، علیه السلام،فرمودند: "به خدا سوگند مهدی آن گونه نهان خواهد گشت که هیچ کس در زمان غیبت او از گمراهی و هلاکت نجات نخواهد یافت، مگر آنان که خدای عزوجل بر اعتقاد به امامت آن حضرت پایدارشان دارد و در دعا برای تعجیل فرج مقدسش، موفقشان فرماید."

استوار میمندی در تشریح این حدیث می گوید: در این حدیث شریف، دعا برای تعجیل در فرج عدالت گستر جهان، «توفیق خاص» از جانب خداوندبزرگ، و عامل هدایت و نجات ازضلالت و گمراهی در زمان غیبت به شمار رفته است و اگر به مفهوم انحصار در آن توجه شود، اهمیت این عمل بیش از پیش آشکار خواهدگشت. در این روایت فقط نجات و رستگاری کسی درزمان غیبت تضمین شده است که بالطف الهی، به دو امر توفیق یابد: یکی اعتقاد به امامت و ولایت امام عصر، ارواحنافداه، و دیگر توفیق برای دعای تعجیل در فرج آن حضرت.

استوار میمندی از توصیه های امام حسن عسکری علیه السلام، هم مواردی را بازگو می کند: همواره به شیعیان می فرمود: طوری رفتار کنید که زینت ما اهل بیت باشید و سفارش می کردند که با دوست و دشمن خوش گفتار و خوش برخورد باشید، امّا با دوستان مؤمن به عنوان یک وظیفه که باید همیشه نسبت به یکدیگر با چهره‌ای شاداب برخورد نمایند، امّا نسبت به مخالفین به جهت مدارا و جذب به ایمان.

انتهای پیام/م