اکبر شوکت
عضو پیشین هیات امنای تامین اجتماعی
لایحه بودجه ۱۴۰۱ در حالی تهیه و تقدیم مجلس شد که سهم کارگران و بازنشستگان از این لایحه تقریبا هیچ است. در حالی که حداقل انتظار از رئیسی و بودجه این است که بدهی جاری دولت به سازمان تامین اجتماعی پرداخت شود. حتی از بدهی گذشته صحبت نمی‌کنیم اما در مورد پرداخت بدهیِ جاری نمی‌توان کوتاه آمد . وقتی صحبت از بدهی جاری می‌شود دو رقم مدنظر است؛ اول رقمی است که دولت باید بابت سهم سه درصدی که در مقام کارفرما برعهده گرفته – مثل سهم بیمه زنبوردارها، باربرها، کارگاه‌های زیر ۵نفر و… – بپردازد که این بدهی برای سال ۱۴۰۰ رقمی حدود ۶۰هزار میلیارد تومان ا ست و دوم هزینه‌ی مربوط به همسان‌سازی است. این دو رقم بدهیِ مربوط به سازمان در سال ۱۴۰۰ است که جمعا حدود ۱۲۰هزار میلیارد تومان می‌شود.
بنابر این حتی اگر باتوجه به شرایط اقتصادی کشور ۴۰۰هزار میلیارد تومان بدهیِ کلیِ دولت به سازمان تامین اجتماعی که در دولت‌های مختلف انباشت شده را کنار بگذاریم، نمی‌توانیم از بدهی جاری بگذریم.
از سوی دیگر ۳هزار میلیارد تومان در لایحه‌ی بودجه ۱۴۰۱ به عنوان سهم دولت برای حق بیمه اقشار خاص در نظر گرفته‌شده که با پرداخت آن هیچ مشکلی از سازمان تامین اجتماعی حل نمی‌شود. تامین اجتماعی فقط ماهی ۶هزار میلیارد تومان از بانک تعهد می‌گیرد، چگونه ۳هزار میلیارد تومان بابت یک سال سهم دولت برای حق بیمه اقشار خاص در نظر می‌گیرند؟!
این در حالی است که در برنامه ششم توسعه وظایفی برعهده‌ی دولت برای پرداخت بدهی به صندوق تامین اجتماعی گذاشته بود. طبق این برنامه قرار بود هرساله دولت ۵۰هزار میلیارد تومان بابت بدهی به صندوق پرداخت کند که این پول صرفا برای صندوق تامین اجتماعی بود اما برخی از نمایندگان مجلس در بودجه صندوق‌های دیگر را در این مبلغ سهیم کردند و مشتری‌های مختلف برای آن رقم پیدا شد.
متاسفانه دولت روحانی به تعهدات خود عمل نکرد. قرار بود در طول برنامه پنج‌ساله بدهی دولت به صفر برسد. راهکارهای بی‌شماری هم داده بودیم که خیلی از آن‌ها بار مالی خاصی برای دولت نداشت و از جنس امتیازدهی به صندوق بود. در واقع نه دولت بدهی خود را پرداخت کرد و نه امتیازاتی برای این صندوق قائل شد که نتیجه‌ی آن افزایش بدهی‌های دولت به صندوق و قرار دادنِ این صندوق در وضعیتِ بحرانی بود.
به هر حال باید منتظر ماند و دید مجلس چه تصمیمی در خصوص بودجه‌ی امسال می‌گیرد. آیا مشکلات و تنگنای سازمان تامین اجتماعی را درک می‌کند یا همچنان معتقد است باید از بانک‌ها برای پرداخت تعهدات خود قرض بگیرد؟ وقتی بدهی دولت به سازمان بابت همین سه درصد حق بیمه‌هایی که دولت باید پرداخت کند ۶۰هزار میلیارد تومان است، حداقل کاری که باید انجام شود این است که این رقم در بودجه دیده شود. وقتی این رقم هم آورده نمی‌شود یعنی دولت قصد پرداخت بدهی‌ها را ندارد.
