گروه اقتصاد کلان: نرخ بیکاری در کشور به کف دهه رسیده اما برخی تحلیلگران یکی از مهمترین دلایل این رخداد را روند نزولی نرخ مشارکت در بازار ارزیابی می‌کنند. بررسی سهم اشتغال نیز نشان می دهد بیشترین کاهش اشتغال در بخش کشاورزی بوده است. آمارها نشان می‌دهد میزان اشتغال در پاییز سال جاری به ۲۳میلیون و ۵۳۵هزار نفر رسیده که نسبت به فصل مشابه سال قبل ۱۲۲هزار نفر افزایش داشته است. همچنین نرخ بیکاری نیز با کاهش ۵/ ۰واحد درصدی نسبت به فصل مشابه سال قبل به ۹/ ۸درصد رسیده است. اگرچه این دو روند در مجموع خبر خوبی برای اقتصاد ایران محسوب می‌شوند، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان اشتغال و مشارکت هنوز تا رسیدن به سطح قبل از کرونا فاصله قابل توجهی دارد.
به گزارش «تجارت»، اشتغال و بیکاری، از جمله موضوع‌های اساسی اقتصاد هرکشوری است، به گونه‌ای که افزایش اشتغال و کاهش بیکاری، به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی جوامع تلقی می شود.
یکی از مهم ترین اما و اگر ها در خصوص نرخ بیکاری بررسی روند نرخ مشارکت است. به بیان ساده تر زمانی که جمعیت فعال در بازار کار کاهش پیدامی کند و تقاضا در این بازار نزولی می شود نمی توان کاهش نرخ بیکاری را به تنهایی عاملی در بهبود وضعیت اشتغال در کشور معرفی کرد. در همین رابطه متغیر نرخ مشارکت اقتصادی تعریف می شود که روند این شاخص در کنار نرخ بیکاری بیانگر وضعیت اشتغال در کشور خواهد بود. در سومین فصل سال جاری نرخ بیکاری در کل کشور به ۸.۹ درصد رسیده که کمترین نرخ بیکاری در یک دهه اخیر بوده است. نرخ بیکاری در کشور به حداقل خود در کل کشور در یک دهه اخیر رسید. این کاهش در نرخ بیکاری می تواند علامتی از بهبود در وضعیت اقتصادی کشور باشد اما درصورت برآورده کردن چند شرط. یکی از مهم ترین اما و اگر ها در خصوص نرخ بیکاری بررسی روند نرخ مشارکت است. به بیان ساده تر زمانی که جمعیت فعال در بازار کار کاهش پیدامی کند و تقاضا در این بازار نزولی می شود نمی توان کاهش نرخ بیکاری را به تنهایی عاملی در بهبود وضعیت اشتغال در کشور معرفی کرد. در همین رابطه متغیر نرخ مشارکت اقتصادی تعریف می شود که روند این شاخص در کنار نرخ بیکاری بیانگر وضعیت اشتغال در کشور خواهد بود. به طور کلی نرخ بیکاری معادل با نسبت شاغلین در جمعیت فعال در کشور در هر مقطع زمانی است. این نسبت در حوزه اقتصاد کلان متغیری فصلی است و هر فصل بر اساس تغییرات اقتصادکلان درایران تغییر می کند. در همین رابطه در سومین فصل سال جاری نرخ بیکاری در کل کشور به 8.9 درصد رسیده که کمترین نرخ بیکاری در یک دهه اخیر بوده است. این در حالی است که نرخ مشارکت نیز در این بازار روندی نزولی داشته و به 40.9 درصد رسیده است. این نرخ هم رتبه با زمستان 99 کمترین نرخ مشارکت در شش سال گذشته بوده است. به نسبت جمعیت فعال در بازار به کل جمعیت 15 ساله و بیشتر نرخ مشارکت اقتصادی گفته می شود. زمانی که این نرخ کاهش پیدا می کند می توان گفت جمعیت متقاضی شغل در آن دوره روندی نزولی پیدا کرده است. بررسی روند نرخ مشارکت در بازار کار و نرخ بیکاری نشان می دهد به طور کلی در سالهای اخیر روند بیکاری روندی همگون با نرخ مشارکت اقتصادی در کشور داشته است. هر جا که نرخ مشارکت افزایش پیدا کرده نرخ بیکاری نیز زیاد تر شده و هر جا این نرخ سقوط کرده نرخ بیکاری نیز روندی کاهشی داشته است. به عبارت دیگر یکی از دلایل کاهش در نرخ بیکاری را روند های آماری در این حوزه ناشی از کاهش مشارکت اشخاص در بازار کار می دانند. البته این رویداد می تواند در جهت کاهش واعی نرخ بیکاری نیز بوده باشد اما بهر حال بخشی از سقوط نرخ بیکاری را نرخ مشارکت اقتصادی توضیح می دهد. به بیان ساده تر نرخ بیکاری از ابتدای سال 99 نرخی کاهشی داشته است(به جز زمستان) که در بهار به کمترین میزان رسید، اما این نوار کاهشی در تابستان امسال پاره شد و نرخ بیکاری افزایش یافت. نرخ بیکاری به ثبت رسیده در تابستان 1400 نسبت به نرخ بیکاری تابستان 99 بیشتر به ثبت رسیده است. در میان بخش های اصلی اقتصاد ایران( کشاورزی، صنعت و خدمات) بیشترین سهم از جمعیت شاغل کشور در پاییز 1400 از آن بخش خدمات با 11 میلیون و 429 هزار نفر است. تعداد افراد شاغل در بخش صنعت نیز در تابستان 7 میلیون و 907 هزار نفر برآورد شده است. تعداد شاغلین بخش کشاورزی نیز در فصل مذکور به 4 میلیون و 63 هزار نفر می رسد. بر اساس مقایسه صورت گرفته بین آمار اشتغال در بهار 1400 و تابستان 1400، گروه کشاورزی در بین سایر گروه ها بیشترین تعداد کاهش شاغلین را به ثبت رسانده است، این بخش در تابستان نسبت به بهار 186 هزار نفر کاهش تعداد داشته است. گروه خدمات نیز در تابستان امسال 123 هزار نفر انقباض در تعداد نیروی کار شاغل در خود را داشته است. اما گروه صنعت تنها بخشی است که در تابستان 1400 نسبت به فصل قبلی خود افزایش شاغلین را تجربه کرده است، در تابستان 35 هزار نفر به شاغلین بخش صنعت اضافه شده است. بررسی سهم اشتغال ناقص نشان می‌دهد که حدود ۱۰ درصد جمعیت شاغل، دارای اشتغال ناقص بوده‌اند. افرادی دارای اشتغال ناقص هستند که در هفته کمتر از ۴۴ ساعت کار کنند و خواهان و آماده برای انجام کار اضافی باشند. کمی ساعات کاری برای اشتغال ناقص به دلایل اقتصادی مانند رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت کار بیشتر، قرار داشتن در فصل غیر کاری و... رخ داده است. بررسی نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر نشان می‌دهد که ۴/ ۴۱ درصد جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده اند؛ یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. همچنین بر اساس نتایج به دست آمده، نرخ مشارکت اقتصادی میان زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی کمتر بوده است.
