امرالله امینی
عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی
با توجه به اینکه صنعت خودروسازی کشور نتوانسته و نمیتواند پاسخگوی نیازهای مردم باشد واردات خودروهایی در کلاس متوسط جهانی مشروط به پایین آمدن تعرفههای وارداتی، میتواند تنظیمگر بازار خودرو باشد. اگرچه متاسفانه برخی موضوع واردات در قبال صادرات خودرو را مطرح میکنند که چنین چیزی امکان ندارد البته واردات خودرو به خودی خود نمیتواند منجر به بالندگی در این صنعت شود، مگر اینکه فناوری خودرو را وارد کنیم. واردات خودرو علاوه بر ارزبری، چندین برابر نیازمند قطعات یدکی است که آن را وابسته خواهد کرد. در صورتی که خودروهای در کلاس A و با قیمت بالا بخواهد وارد کشور شود، فقط ۲ تا سه درصد مردم توان خرید آن را دارند و تاثیری در پایین آمدن قیمتهای فعلی بازار نخواهد داشت. باید خودروهایی وارد شود که در حدود قیمتی خودروهای داخلی باشد تا فضای رقابتی شکل بگیرد. در همین راستا، دولت باید نگاه کسب درآمد از این موضوع را کنار گذاشته و نگاه تکنولوژیکی را جایگزین آن کند تا صنعت خودرو بتواند خود را ارتقا دهد. خودروسازان زیادی در کشور حضور دارند، اما اکثر آنها در حد مونتاژکاری باقی ماندهاند و شاید هم از غفلت دولتها در این زمینه سوء استفاده میکنند.
اکنون خودروهای چینی با قطعاتی که از این کشور وارد میشود، مونتاژ شده و با قیمت بالایی هم به فروش میرسند، اسم آن نیز تولید گذاشته میشود، اما اینکه چرا قیمت این خودروها آنقدر بالاست کسی پاسخگو نیست. به عنوان مثال یک مدل از خودروی چری در کشور به قیمت بیش از یک میلیارد به فروش می رسد در حالی که با نرخهای جهانی باید بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان قیمت داشته باشد. صنعت خودروی کشور رها شده است و در سالهای گذشته فقط جلوی واردات خودرو گرفته شده است، در حالی که باید وزیر صمت و سازمان گسترش و نوسازی صنایع قوی داشته باشیم که بتوانند به مسائل این صنعت رسیدگی کنند. وی در ادامه با اشاره به قدمت و سابقه صنعت خودروسازی در ایران، بیانداشت: مشکل این صنعت این بوده که هیچوقت استراتژی مشخصی برای بالندگی نداشته است.بر این اساس هر دولتی که بر سر کار آمده، از آنجایی که شناخت لازم از اهمیت این صنعت نداشته سیاستهایی در زمینه های ارز، تجارت، واردات و غیره را در پیش گرفته که در عمل ویرانگر بوده است. نگاه سطحی به خودروسازی سبب شده تا این صنعت در سطح مونتاژکار باقی بماند، این موضوع از پیش از انقلاب وجود داشت و پس از انقلاب هر چند در دهه ۷۰ اقداماتی در راستای تولید خودروهای داخلی و ملی انجام شد، اما به دلیل پایین بودن نرخ ارز، ورود خودروسازان چینی و همچنین ورود قطعات چینی به نام ایرانی به کشور، تداوم نیافت و دولتهایی که بر سر کار آمدند صنعت خودروسازی را متلاشی کردند. زمانی خودروسازان خارجی از جمله رنو و پژو برای توسعه همکاریها وارد ایران شدند، اما به دلیل عدم انعقاد قراردادهای خوب، با فشار تحریمها بدون تقبل کمترین هزینهای از کشورمان خارج شدند. در نتیجه، امروز تولیدات ما در حد پراید و پژو آن هم با کیفیتی به مراتب پایینتر از سالهای گذشته باقی مانده است، بهطوری که با سیاستهای غلط دولتها، مدیران ناکارآمد بر سر کار آمدند و با سعی و خطا تلاش کردند امور آن را به پیش ببرند. امروز شاهدیم تولیدات داخلی از کیفیت لازم برخوردار نیستند و توانایی تولید خودرو با کلاسهای مختلف در کشور وجود ندارد؛ این در حالی است که توانمندی در صنعت خودرو بالاست، اما بهکار گرفته نمیشود.