گروه صنعت و تجارت: براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی ۵,۲ درصد و شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورسی ۳۴.۱ درصد نسبت به خرداد کاهش داشته است. مرکز پژوهش‌های مجلس گزارش پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران در تیرماه امسال در بخش صنعت و معدن را منتشر کرده است که نشان می‌دهد شاخص‌های تولید و فروش شرکت‌های صنعتی و معدنی بورسی در تیر امسال نسبت به خرداد ماه کاهشی شده‌اند. براساس این گزارش در تیرماه ۱۴۰۱، شاخص تولید شرکت های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۸,۵ درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش ۵.۲ درصدی مواجه شده است. در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، ۱۳ رشته فعالیت افزایش در شاخص تولید و ۲ رشته فعالیت کاهش در شاخص تولید داشته اند. رشته فعالیت های «منسوجات»، «ماشین آلات و تجهیزات»، «کاشی و سرامیک » و «کک و پالایش» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید نسبت به ماه مشابه سال قبل و رشته فعالیت های «شیمیایی به جز دارو » و «لاستیک و پلاستیک » بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته اند.
همچنین در تیرماه ۱۴۰۱ نسبت به ماه قبل، از بین ۱۵ رشته فعالیت صنعتی بورسی تنها چهار رشتهفعالیت افزایش در شاخص تولید داشته اند و ۱۱ رشته فعالیت کاهش در شاخص تولید را ثبت کرده اند؛ رشته فعالیت های «خودرو و قطعات»، «سایر کانی غیرفلزی»، «فلزات پایه» و «سیمان» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته اند. یکی از مهم ترین دلایل کاهش تولید در تیرماه نسبت به ماه قبل قطعی برق صنایع عنوان شده است که در گزارش های ماهیانه نیز شرکت ها به این مشکل اشاره کرده اند. بر مبنای گزارش مرکز پژوهش های مجلس، شاخص تولید شرکت های معدنی بورسی هم نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش ۳,۹ درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش ۳۴.۱ درصدی مواجه شده است. همچنین در تیرماه امسال، شاخص فروش شرکت های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۲,۸ درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش ۱۱.۷ درصدی مواجه شده است. در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱۰ رشته فعالیت افزایش در شاخص فروش و ۵ رشته فعالیت کاهش در شاخص فروش داشته اند. رشته فعالیت های «ماشین آلات و تجهیزات»، «کاشی و سرامیک»، «تجهیزات برقی» و «منسوجات» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش نسبت به ماه مشابه سال قبل و رشته فعالیت های «دارو» و «شیمیایی بهجز دارو» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشته اند. از طرف دیگر در این ماه نسبت به ماه قبل، تنها دو رشته فعالیت «کک و پالایش» و «غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر» افزایش در شاخص فروش داشته اند و سایر رشته فعالیت ها با کاهش فروش مواجه شده اند؛ بیشترین سهم در کاهش شاخص فروش متعلق به رشته فعالیت های «تجهیزات برقی» و«ماشین آلات و تجهیزات» و «فلزات پایه» بوده است. شاخص فروش شرکت های معدنی بورسی هم نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۱۲.۵ درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش ۱۱.۱ درصدی مواجه شده است. در تیرماه ۱۴۰۱ شاخص قیمت ماهیانه فعالیت های صنعتی بورسی ۰,۶ درصد افزایش یافت و رشد نقطه به نقطه شاخص به ۴۸.۱ درصد رسید. شایان ذکر است میانگین سالیانه شاخص قیمت ۵۹.۶ درصد افزایش یافته است، رشته فعالیت های «دارو» و «سیمان» بالاترین نرخ رشد ماهانه را در شاخص قیمت داشته اند.
آخرین وضعیت شامخ اقتصاد ایران
از طرف دیگر مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، شامخ کل اقتصاد در خردادماه را ۵۴,۷۳ واحد اعلام کرد که شتاب رشد آن کمتر از ماه قبل است. در این ماه، فعالان اقتصادی نسبت به قطعی بی‌برنامه برق ابراز نگرانی کرده‌اند. طبق نظرسنجی انجام شده از بنگاه‌های اقتصادی کشور در خردادماه، شاخص مدیران خرید اقتصاد ایران (شامخ) در این ماه ۵۴,۷۳ واحد برآورد شده که از کاهش نرخ رشد آن نسبت به اردیبهشت‌ماه حکایت دارد. در این ماه به‌غیراز موجودی مواد اولیه یا لوازم خریداری شده سایر مؤلفه‌های اصلی بیشتر از ۵۰ ثبت شده‌اند. یافته‌های مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در سی‌وسومین دوره انتشار شاخص مدیران خرید (PMI) کل اقتصاد برای خرداد ۱۴۰۱ حاکی از این است که شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان در خردادماه (۵۱,۹۰) در مقایسه با اردیبهشت‌ماه با کاهش رشد روبرو بوده و این شاخص در بخش‌های خدمات و کشاورزی و ساختمان کاهش داشته است. شاخص میزان موجودی مواد اولیه یا لوازم خریداری‌شده (۴۷,۷۲) افزایش داشته ولی رقم کمتر از ۵۰ آن نشان‌دهنده این است که همچنان اکثر فعالیت‌ها به‌خصوص در بخش‌های خدمات و کشاورزی و ساختمان با کمبود مواد اولیه یا لوازم خریداری شده روبرو هستند. افزایش نرخ ارز و به دنبال آن افزایش قیمت مواد اولیه در رقم این شاخص تأثیرگذار بوده است. همچنین شاخص قیمت مواد اولیه یا لوازم خریداری شده (۸۶,۷۰) در خردادماه یکی از مقادیر بالای خود را ثبت کرده است هرچند از شدت آن نسبت به ماه قبل (۹۲.۷۵) کاسته شده است. افزایش قیمت ارز در بالا بودن قیمت مواد اولیه تأثیرگذار بوده و در بخش خدمات و کشاورزی این افزایش با شدت بیشتری همراه بوده است شاخص مدیران خرید صنعت (تعدیل فصلی نشده) نیز در خردادماه عدد ۵۹,۶۵ به دست آمده است. در خردادماه همه مؤلفه‌های اصلی شاخص بخش صنعت بالای ۵۰ ثبت شده‌اند؛ اما موجودی مواد اولیه کمترین رشد را نسبت به سایر مؤلفه‌ها داشته است. شاخص مقدار تولید محصولات در خردادماه (۶۲,۶۵) بالاتر از ۵۰ ثبت شده ولی نرخ افزایش آن نسبت به ماه قبل (۶۹.۲۹) کمتر بوده است. به نظر می‌رسد کمتر بودن نرخ رشد سفارشات مشتریان در مقایسه با ماه قبل باعث کمتر بودن نرخ رشد تولید در برخی از رشته فعالیت‌ها شده است. شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان در خردادماه (۵۹,۶۱) در مقایسه با اردیبهشت‌ماه با رشد کمتری روبرو بوده است. در میان همه صنایع، دو صنعت غذایی و پوشاک و چرم با کاهش شدید سفارشات روبرو بوده‌اند. شاخص موجودی محصول (انبار) در خردادماه (۴۸,۹۴) نسبت به اردیبهشت کاهش داشته است، به نظر می‌رسد به دنبال نابسامانی و افزایش قیمت ارز، در برخی از رشته فعالیت‌ها، تولید کاهش یافته و برای جبران تقاضای بازار، افزایش فروش (۶۰.۹۸) از محل موجودی محصول در انبارها تأمین شده است.
