تحولات جدید تجارت ایران و هند

محمد حسن دیده‌ور
عضو اتاق ایران و هند

ارزش مبادلات تجاری ایران و هند در 9 ماهه نخست سال، حدود 2.4 میلیارد دلار بوده که 1.34 میلیارد دلار آن به صادرات کالای غیرنفتی از ایران اختصاص دارد و حدود 1.05 میلیارد دلار واردات از هند است. در مقایسه مدت زمانی مذکور با 9 ماهه نخست سال قبل ارزش صادرات حدود 74 درصد افزایش یافت و ارزش واردات حدود 37 درصد کاهش یافت که پیامد این دو اتفاق تغییر تراز تجاری دو کشور در 9 ماهه نخست 1400 و مثبت شدن 296 میلیون دلاری آن به نفع ایران است . 15 قلم کالا بیشترین میزان واردات معادل 64 درصد از واردات از هند را به خود اختصاص داده‌اند؛ در میان این کالاها، واردات برنج با اختلاف فاحشی در صدر قرار گرفته است که ارزش 220 میلیون دلاری را در 9 ماهه نخست سال به خود اختصاص داده است. چای سیاه، اکسید آلومینیوم، موز سبز تازه یا خشک شده و زغال سنگ‌های فشرده شده و فشرده نشده و سایر فرآورده‌ها و مخلوط‌ها براساس مواد معطر در صنایع غذایی و با ارزش 104، 101 ،64،31 میلیون دلار در رده‌های بعدی واردات محصول از هند قرار دارند. سایر کالاهای وارداتی به ایران به ترتیب، نوشابه سازی به غیر از اسانس کوکا، محصولات مخلوط شده یا نشده جهت استفاده‌های درمانی و پیشگیری از بیماری‌ها، سیلیکون منگنز، زردچوبه، پوره، موز، انبه، و آناناس، اسانس کولا، سایر آنتی بیوتیک‌ها، سایر ترکیبات آلی غیرمذکور،دانه کنجد به استثنای بذر آن در رتبه های بعدی هستند. کالاهای صادراتی ایران به هند در 9 ماهه نخست سال میلادی در 246 تعرفه 8 رقمی معادل 4.14 تن به ارزش 1.5 میلیارد دلار بوده که تنها 15 قلم از میزان مذکور، 70 درصد از ارزش صادرات به هند را تشکیل می‌دهد و صادرات متانول و آمونیاک بدون آب در صدر آن‌ها قرار دارد. صادرات متانول و آمونیاک بدون آب به هند ارزشی معادل 99 میلیون دلار دارند. پس از محصولات مذکور، محصولات آهنی و اسفنجی، پسته با پوست تازه و خشک، تلوئن،اوره و ورق فولادی در رده های بعدی صادرات به هند قرار دارند. عمده ترین مبادلات تجاری دو کشور حول محور برنج است و امیدواریم که تراز تجاری این تبادلات به سود ایران سنگینی کند زیرا ما در حال حاضرعملا برنج صادر کرده و کالاهای نفتی و پتروشیمی ما درصدی اندکی از واردات هند را به خود اختصاص می‌دهد که این مسئله عدم توازن ایجاد می‌کند. متاسفانه ما در حال حاضر از بندر چابهار استفاده مطلوبی نداریم؛ در حالی که این منطقه دارای ظرفیت‌های بالایی بویژه برای هندی‌ها بوده و استفاده از آن جا سبب کاهش هزینه حمل و نقل و کرایه‌ها می‌شود. از دیدگاه من، با حل معضلات بارگیری و امکان حضور کشتی‌ها در بندر چابهار، تراز تجاری به سود ایران خواهد شد. وزارت بهداشت در زمینه کالاهای دارویی با وزارت بهداشت هند برای دارو به تفاهماتی رسیده که مطابق آن، تبادلات علمی بناست که صورت بگیرد. توافقات دیگر در زمینه انرژی انجام شده که دولت در حال کوشش برای کاهش تعرفه در نظر گرفته شده از سوی هندوستان برای ایرانی‌ها است. بعضی از توافق نامه‌های گفته شده در حال انجام و اجرا بوده و برخی دیگر، در حال بررسی است. این نوعی پیش داوری صورت گرفته از سوی وزیر بهداشت است که این مسئله نیز دلیل دارد. این معضل حتی به شرکت‌های دانش بنیان نیز رسیده است. ممکن است ما در آینده بسیاری از نیروها نظیر پزشکان را وارد کنیم اما در حال حاضر چنین توافق نامه‌ای نداریم. من از این موضوع اطلاع دارم که در رشته عمران دانشگاه صنعتی شریف، 15 فارغ التحصیل داشتیم که 13 نفر آن ها از ایران رفته و 2 نفر دیگر نیز به دلیل مشکلات سربازی در کشور ماندند.این مسئله همان فرار مغزها و نخبه‌ها یا به نوعی مهاجرت است که بر روی تمام رشته‌های تحصیلی ما اثر خود را می‌گذارد. از سوی دیگر، کشورهایی نظیر استرالیا با مشکل نیروی کار مواجه هستند که در این کشور اگر کسی 6 ماه سابقه پرداخت بیمه در زمینه کاری تخصصی داشته باشد، بلافاصله ویزای کار به او داده می‌شوند و یا به عنوان مثال؛ در کشور پرتغال که وضعیت اقتصادی مطلوبی ندارد، اعلام کرده که هرکس زبان پرتغالی بلد باشد، به سرعت به وی ویزای کار داده می‌شود.