مریم کاظمی
مدیرمسئول نشریه دنیای بازنشسته
مدت‌های مدیدی است که بازنشستگان شریف با گلایه‌مندی از وضعیت پرداخت‌ها و عدم تراز هزینه‌های زندگی با حقوق دریافتی به صور مختلف نارضایتی خود را نسبت به فقدان عدالت در پرداخت مستمری و شکاف عمیق آن با دریافتی شاغلین ابراز داشته‌اند.
باید به این واقعیت اذعان داریم که تشدید این اعتراض‌ها و نارضایتی‌ها ازآنجا ناشی گردید که روند افسارگسیخته تورم ،مدیریت هزینه را برای بازنشستگان ناممکن ساخت و اوج این نا ترازی‌ها در درآمد و هزینه پس از حذف ارز ترجیحی و رشد خیره‌کننده قیمت کالاهای اساسی رقم خورد .
بازنشستگان که ازنظر سنی در دورانی قرار دارند که اقتضای روحی آنان احترام و قدردانی است ، زیر آوار مشکلات اقتصادی نه‌تنها طعم احترام را نچشیدند، بلکه عرق شرم و سرافکندگی در برابر خانواده، آنان را در برزخ افسردگی و مرارت‌های روحی و روانی سوق داد.
به‌راستی تحقق آموزه‌های دینی معطوف به تکریم شأن مو سپیدان جامعه در چنین شرایط اقتصادی قابل‌دسترسی است ؟
روایات و سخنان گوهرباری از پیامبر عظیم‌الشأن اسلام و ائمه معصومین در خصوص ارزش‌گذاری بالای پیران و بازنشستگان به‌عنوان نمادهای تجربه و دانایی وجود دارد که شرایط حاضر نافی رعایت و اجرای این توصیه‌ها می‌باشد.
رسول گرامی اسلام می‌فرمایند:« به پیران و بزرگان خود احترام کنید و به کوچک‌ترین خود رحمت و عنایت داشته باشید.» همچنین ایشان در توجیه و تأکید به تکریم مو سپیدان جامعه با صراحت اعلام داشتند که :
«کسی که پیران ما را موردتکریم و احترام قرار ندهد از ما نیست.»
همچنین حضرت علی (ع) در راستای اهمیت تکریم و احترام پا به سن گذاشته‌ها که مصداق بارز آن بازنشستگان می‌باشند، می‌فرمایند:«رأی و نظر سالخورده در نظر من از چالاکی و بی‌باکی جوان محبوب‌تر است.»و در جای دیگر می‌فرمایند:«دانشمند را به خاطر علمش و بزرگ‌سال را به خاطر سن او باید احترام کرد»
آری در کلام وحی و رهنمودهای گوهربار رسول خدا و ائمه اطهار توصیه‌های اکیدی در حفظ جایگاه و تکریم بزرگان و مو سپیدان به‌عنوان ارکان مهم و تأثیر گذار جامعه و خانواده شده است. واقعیت این است همه این سفارش‌ها در حفظ کرامت مو سپیدان جامعه از منظر جامعه‌شناسی واجد پشتوانه قوی در راستای حفظ و قوام خانواده به‌عنوان اصلی‌ترین نهاد اجتماعی و جامعه برخورداراست.
بی‌تردید بازنشسته امروز آینه تمام نمای نسل جوان و کارآمد حال حاضر می‌باشد که آینده خود را بر اساس آن تصویرسازی می‌کند ، اگر نماد بازنشستگی و دوران آن در جایگاه ویژه و ممتاز ، شرایط مطلوب رفاهی و اقتصادی را برای افراد شاغل تداعی کند ، انگیزش بخش خواهد بود، امیدآفرین است، زمینه‌ساز ارتقای بهره‌وری و بهبود روحیه سرمایه انسانی جامعه خواهد شد و چنانچه شرایط جامعه به‌گونه‌ای رقم بخورد که بازنشستگان به‌جای تکریم در موقعیت تحقیر قرار گیرند و بعد از سال‌ها تلاش سخت‌کوشانه دوران بازنشستگی ،دوران شرمساری و حقارت برایشان باشد، پیامدها و تبعات زیانباری را در نسل آماده‌به‌کار و شاغل رقم می‌زند. انگیزه‌ها ناخواسته سرکوب می‌شود و درنهایت برآیند کلی بهره‌وری نیروی انسانی در جامعه سقوط خواهد کرد.
انتظار عمومی جامعه ، تجارب کشورهای توسعه‌یافته و پیشرو ، تعالیم گوهربار دین مبین اسلام جملگی بر حق‌شناسی نسبت به عمری تلاش‌های صادقانه ، ایثارها ،دلسوزی و سوختن و ساختن بازنشستگان مهر تایید می‌زند. از این رواست که مسئولان باید با عنایت به الزامات و اقتضائات مستدل گفته‌شده ،عنایت بیشتری را به این قشر خدویم معطوف دارند.
این نگاه و برداشت که توجه به بازنشستگان ، رسیدگی به امور رفاهی آنان، افزایش مستمری و بهبود آن ، تحمیل هزینه به بودجه کشور و صندوق‌های بازنشستگی است، باید تغییر کند.باکمی ژرف‌اندیشی و نگاه عالمانه به کارکردهای مؤثر تکریم بازنشستگان و توجه به آن- که شمه‌ای از آن اشاره شد- می‌توان شاهد آثار و برکات پرشماری بود که هم ازنظر اقتصادی و هم ازنظر اجتماعی واجد اهمیت شگرف است.
در چنین شرایط سختی بازنشستگان را تنها نگذاریم ، بازنشستگان امروز مدیران و کارگران دیروز توسعه و پیشرفت بودند. به آن‌ها احترام بگذاریم تا احترام به مو سپیدان جامعه همچنان که در رهنمودهای الهی و ائمه اطهار نیز تأکید شده است در جامعه قوام یابد .کمک کنیم آنان همچنان نقطه اتکا محور زندگی باشند، نگذاریم سختی‌های معیشت دل‌های این عزیزان را دردمند کند، خدای‌ناکرده با برخی جملات و کلمات نیش‌دار نمک بر زخم آنان نپاشیم ، تحقیرشان نکنیم ، بدانیم دیر یا زود خود در جایگاه آنان خواهیم بود ، لذا به‌گونه‌ای رفتار کنیم در چنان روز پیش رو شرمنده از رفتار خود نباشیم.
باید اذعان و باور کنیم که توجه به رفاه و معصیت بازنشستگان توجه به قوام جامعه است، توجه به دوام خانواده است ، توجه به دانایی و خرد است، تکریم بزرگی و تحقق توصیه‌های الهی در این خصوص می‌باشد.
امروز اگرچه با تلاش‌های صورت گرفته امیدها در خصوص توجه به این قشر قابل‌احترام بالاگرفته است ،اما کافی نیست ! باید فرهنگ احترام به بازنشسته در جامعه نهادینه شود، مسیرهای قانونی در حمایت از این قشر با نگاهی توسعه‌گرا فراهم گردد و نگاه‌ها به مو سپیدان جامعه متحول شود تا بازنشستگان در این دوران ،حس عزت و بزرگی و تکریم را درک نموده و هیچ‌گاه خود را در وضعیت تحقیر و ناتوانی و سربار برای جامعه تلقی ننمایند و این‌گونه نباشد به قول شادروان ابتهاج:
سر بی‌پناه پیری به کنار گیر و بگذر
که به غیر مرگ نگشایدت کناری
به غروب این بیابان بنشین غریب و تنها
بنگر وفای یاران که رها کنند یاری!
به امید روزهای بهتر برای همه بازنشستگان کشور
