نیازهای عاطفی سالمندان فراموش نشود

مریم کاظمی

مدیرمسئول نشریه دنیای بازنشسته

با پیشرفت فناوری و تغییرات ساختار جمعیتی، جامعه امروز با چالش‌های بسیاری روبروست. یکی از این چالش‌ها، بی‌توجهی عاطفی به سالمندان است. سالمندان به دلیل عدم توانایی در انجام برخی کارها و وابستگی به دیگران، به‌خصوص فرزندان خود، نیاز به حمایت و مراقبت دارند. بااین‌حال بسیاری از آنها در جامعه مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرند و به دلایل مختلف، ازجمله فشار زیاد کاری و شلوغی روزمره اطرافیان، توجه کافی به ایشان نمی‌شود.

یکی از عوامل مؤثر در بی‌توجهی عاطفی به سالمندان، شلوغی روزمره و فشار زیاد کاری است. با گسترش شهرنشینی و افزایش فعالیت‌های روزمره، بسیاری از افراد نمی‌توانند به‌خوبی به نیازهای سالمندان خود توجه کافی داشته باشند. به‌علاوه، بسیاری نیز به دلایل مختلف دیگر، ازجمله فشار اقتصادی و مشغله های مرتبط با آن قادر به تأمین نیازهای والدین سالمند خود نیستند.

دیگر عامل مؤثر در بی‌توجهی عاطفی به سالمندان، نبود توجه به نیازهای روانی آن‌ها است. بسیاری از سالمندان، به دلیل احساس تنهایی و از دست دادن همسر یا دوستان، نیاز به حمایت و توجه روانی دارند. بااین‌حال، افراد زیادی در جامعه، به دلایل مختلف، توجهی به این مهم نداشته و سالمند را در برزخ تنهایی رها می‌کنند. واقعیت این است استحاله و تغییراتی که امروزه در ارزش‌ها و باورهای نسل جدید ایجادشده، توجه به سالمندان و اهمیت آن را که در باورهای دینی و عرفی یک ارزش واجد قداست تلقی می شد تقلیل داده، به‌طوری‌که این روزها در کمال ناباوری در میان افراد جامعه اظهاراتی در خصوص این عزیزان نظیر اعزام آنان به سرای سالمندان و غیره شنیده می‌شود که همگی مؤید کم‌رنگ شدن باورهای ارزشمند گذشته در این باره است!!

برای حل مسئله بی‌توجهی عاطفی به سالمندان، باید از راهکارهای مناسب استفاده کرد. یکی از این راهکارهای مناسب، ترویج فرهنگ احترام به سالمندان و بازگشت باورهای اصیل دینی است. با ترویج فرهنگ احترام به سالمندان، می‌توان به‌خوبی به نیازهای آن‌ها پاسخ داد و از بی‌توجهی عاطفی به آن‌ها جلوگیری کرد. یکی از جنبه‌های مهم در تأمین نیاز عاطفی سالمندان صرف وقت برای آنان است، با آن‌هم صحبت شوید و حرف‌ها آنان را گوش دهید، آنان نیاز دارند تا شنیده شوند، حتی اگر از آن‌ها دور هستید حداقل روزی یک‌بار از طریق تلفن با آن‌ها ارتباط بگیرید و حمایت عاطفی خود را این‌گونه ابراز کنید. در هنگام صحبت با سالمندان ادب را به‌طور کامل رعایت کنید، حرف‌های آن‌ها را قطع نکنید و از نسبت‌های دارای بار ارزشی نظیر، آقاجان، مامان جان، دایی عزیز، عموی مهربان، عزیز جون و...برای خطاب به آن‌ها استفاده کنید. فراموش نکنید در این مراوده عاطفی چیزهای ارزشمند بسیاری نظیر تجارب گران‌بها و دعای خیر این عزیزان نصیب شما نیز خواهد شد.

سعی کنید همواره سالمندان را طرف مشورت خود قرار دهید، با آن‌ها غذا بخورید،در مورد میراث خانوادگی، تاریخی،سنت‌ها و مسائل جاری با آن‌ها بحث کنید. درج مکانی از منزل تجمع خانوادگی داشته باشید که سالمند در آن  ناحیه مستقر است و درنهایت سعی کنید به‌گونه‌ای رفتار کنید تا در این تبادل محبت سالمند احساس کند محور و عمود خیمه زندگی است. دیگر راهکار مناسب، استفاده از خدمات مراقبت از سالمندان است. با استفاده از خدمات مراقبت از سالمندان، می‌توان به‌خوبی به نیازهای آن‌ها پاسخ داد و از بی‌توجهی عاطفی به آن‌ها جلوگیری کرد.

راهکار دیگر، ترویج فرهنگ مسئولیت‌پذیری است. با ترویج فرهنگ مسئولیت‌پذیری، می‌توان به‌خوبی به نیازهای سالمندان پاسخ داد و از بی‌توجهی عاطفی به آن‌ها جلوگیری کرد. درنهایت، برای حل مسئله بی‌توجهی عاطفی به سالمندان، لازم است که افراد در جامعه به‌خوبی به نیازهای آن‌ها توجه کافی داشته باشند. با توجه به اینکه بسیاری از سالمندان به دلایل مختلف، ازجمله ناتوانی فیزیکی و یا ابتلا به بیماریهای مختلف و عدم توانایی در انجام کارهای روزمره، نمی‌توانند به‌خوبی به نیازهای خودپاسخ دهند، لازم است که به آن‌ها کمک کنیم تا بتوانند به‌خوبی از پس نیازهای خود برآیند. با ترویج فرهنگ احترام به سالمندان، استفاده بهنگام از خدمات مراقبت از سالمندان، ترویج فرهنگ مسئولیت‌پذیری و توجه به نیازهای روانی سالمندان، می‌توان به‌خوبی از بی‌توجهی عاطفی به آن‌ها جلوگیری کرد.

باید به این جمله کلیدی باور پیدا کنیم که سالمندی فرایندی است که دیر یا زود سراغمان می آید همه ما به آن نقطه می رسیم، پس تلاش کنیم باحفظ کرامت سالمندان آینده بهتری برای خود رقم بزنیم.