روح‌اله مدبر
تحلیلگر مسائل بین الملل
الحاق دائمی ایران به عنوان عضو اصلی شانگهای بیانگر این موضوع است که هم مجلس و هم دولت سیزدهم در مسیر سیاست خارجی نوینی در حال حرکت هستند که این سیاست خارجی به درک این مسئله رسیده که جهان به سرعت در حال حرکت به سوی نظم جدید . چند جانبه ای است که جمهوری اسلامی یکی از ارکان آن است؛ همان مواردی که سالها رهبر معظم انقلاب در مورد آنها تاکید می کردند. به هرحال این فرصت برای ایران فراهم شده و کشور به عضویت سازمانی درآمده که حجم اقتصاد کشورهای عضو آن بالای ۲۰ تریلیون دلار است. حتی در شرایطی که رکود اقتصادی در اثر کرونا رخ داده بود، این حجم طبق اعلام بانک جهانی بالا بود. بر اساس گزارش های آماری، مجموعه تجارت خارجی اعضای شانگهای هفت تریلیون دلار و رقم بالاییست. این موضوع نشان می دهد که شانگهای از ظرفیت های متعددی برخوردار است. یکی از قابلیتها و پتانسیل فوق العاده در خصوص شانگهای، مجموعه ای تحت عنوان «انجمن بین بانکی» است که اعضا به سرمایه گذاری در پروژه های مختلف به ارزش مالی بیش از ۱۵ میلیارد دلار دست زده و رشد تجارت آنها بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار ثبت شده است. همچنین می توان به سرمایه گذاری خود چین به عنوان رهبر اصلی شانگهای که برای برخی از کشورهایی که به عنوان پایلوت هستند، انجام داده، اشاره کرد که برای این سرمایه گذاری رقمی بیش از ۸۸ میلیارد دلار گزارش شده است. در خصوص انجمن بین بانکی، یکی از مباحث مهم در رابطه با تبادلات تجاری میان اعضا بر مبنای خارج از ارزهای غربی مانند دلار و یورو است و همکاری های تجاری و مالی بر اساس پول ملی کشورها به خصوص بین روسیه و چین به میزان بالای ۵۰ درصد صورت می گیرد.
این ارقام نشان می دهد که فرصتهای بسیار خوبی برای ایران فراهم شده تا از طریق این سیاست جدید بتواند بازار و زیرساختهای خود را به روی کشورهای توسعه یافته ای باز کند که فارغ از آن ائتلاف غربی هستند. علاوه بر آن، همانطور که می دانیم جمعیت اعضای شانگهای در حدود سه میلیارد نفر است که این موضوع می تواند فرصتی را در حوزه گردشگری و تامین برخی از نیازهای اعضا برای ایران فراهم می کند.
شانگهای یک سازمان چند جانبه است که ماموریت آن صرفا اقتصادی نیست و این سازمان دارای ابعاد امنیتی، سیاسی و فرهنگی است. حال، با توجه به جایگاه ایران در حوزه امنیتی و توانمندی های کشور در ساخت و تولید سلاحهای مدرن و جدیدی که در جنگهای جدید از آنها استفاده می شود، بازار تسلیحاتی شانگهای نیز برای ایران، آورده فوق العاده ای ایجاد می کند، زیرا در میان پیمانها و پروتکل امنیتی که میان اعضا برقرار است، خرید تسلیحات وجود دارد؛ در حالی که بیش از ۱۵ کشور در صف خرید تسلیحات ایران مانند پهپادهای شاهد قرار دارند. ظرفیت جالب دیگری که در این سازمان وجود دارد، شورای تجاری شانگهای بوده که اتفاقا مقر اصلی آن مسکو است. با توجه به اینکه دو کشور روسیه و چین دو عضو تاثیرگذار و از رهبران اصلی شانگهای هستند، به هر میزان که ایران تنظیم سیاست خارجی خود را در حوزه همگرایی با روسیه و چین بیشتر کند، قدرت ایران در ائتلاف های بین المللی و سازمانهای منطقه ای افزایش یافته و جایگاه کشور در نظم جدید جهانی تقویت خواهد شد.
