مرتضی ایمانی‌راد
اقتصاددان
امسال را می‌توان سال بورس دانست اما او دو تهدید بزرگ در کمین بازار سهام است که این تهدیدها از منظر اقتصاد کلان قابل شناسایی است، می‌تواند خوش‌بینی اهالی بازار سرمایه نسبت به رشد یکدست بازار را مخدوش کند. سه عامل پرقدرت رشد قیمت دلار، افزایش تورم و قرار گرفتن شرکت‌های بورسی زیر ارزش ذاتی آنها امسال بورس را به سمت بالا هل می‌دهد؛ از طرفی دو تهدید برای بازار سرمایه در سال ۱۴۰۲ وجود دارد و این دو تهدید در برابر این عوامل محرک، بازار سهام را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد و نباید آنها را دست‌کم گرفت.
یکی از این تهدیدها، تولید ضعیف در داخل کشور است. در این باره مشکل واردات، تولید و سرمایه‌گذاری وجود دارد. مشکل سرمایه‌گذاری به ویژه به دلیل چالش‌های بین‌المللی از منظر اجتماعی تشدید شده است. بنابر این بازار سهام از ناحیه تولید تهدید می‌شود. کل تولید که از آن با نام تولید ناخالص داخلی یاد می‌شود باید حتما نرخ رشد بالای ۵ درصد داشته باشد تا بتواند تاثیر مثبتی روی بازار سهام بگذارد که ما چنین پیش‌بینی را برای سال ۱۴۰۲ نداشته‌ایم!
از سوی دیگر، آنچه که جدی است، ریسک‌های بالا در داخل کشور و ریسک‌های بالا در سطح بین‌المللی است. در همین حال بحث ریسک اقتصاد جهانی هم مطرح است اگرچه من آن را خیلی قوی نمی‌دانم. اما اگر بحرانی در اقتصاد جهانی ایجاد شود، روی نفت، بودجه و اقتصاد ایران حتما اثر خواهد داشت. بر اساس عواملی که من به آنها وزن می‌دهم، بازار بورس ایران پیش‌رونده است. اگر در ابتدای سال ۱۰۰ تومان سرمایه‌گذاری کنید، در انتهای سال این سرمایه افزایش یافته است. اگرچه مهم است که سبد سرمایه‌گذاری شما چه باشد. در این بین نکته اصلی این است که اگر تب ریسک‌ها بالا برود و اثرگذاری آنها روی اقتصاد افزایش یابد، احتمال اینکه بازار سهام رشد هم نکند، وجود دارد! اما این فرضیه که بازار سهام خود را با نرخ دلار تعدیل می‌کند، مردود است. رشد قیمت دلار بر همه بازارها تاثیر می‌گذارد اما این بازارها با فاصله زمانی متفاوتی از رشد قیمت دلار متاثر می‌شوند. بازار سهام بعد از طلا و سکه و قبل از مسکن رشد اثر قیمت دلار را در خود نمایان می‌کند. در واقع بازار سهام از افزایش قیمت دلار عقب مانده است، بنابراین بازار بورس و سهام ایران نتوانسته خود را با افزایش قیمت دلار تعدیل کند.
