ترامپ تندروها را از روند مذاکره کنار گذاشت
گروه سیاسی: دونالد ترامپ شبانگاه روز دوشنبه (18 فروردین) در جریان جلسه با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در کاخ سفید اظهار کرد: «ما در حال انجام مذاکرات مستقیم با ایران هستیم که برای روز شنبه برنامه‌ریزی شده است. شنبه ملاقات مستقیم و مهمی در سطح خیلی بالا با ایرانی‌ها خواهیم داشت. بعضی می‌گویند این مذاکره از طریق واسطه خواهد بود اما من می‌گویم خیر. ما با آنها مستقیم در تماس هستیم و شاید بتوانیم به یک توافق برسیم. برای ایران توافق خیلی خوبی خواهد بود. باید ببینیم چه می‌شود.» همین اظهارات ترامپ کافی بود تا از یک سو، کانون تمرکزها بر برنامه هسته‌ای ایران معطوف شود و از سوی دیگر، امیدها نسبت به حصول توافق میان تهران و واشنگتن به شدت افزایش پیدا کند.»
به گزارش «تجارت»، سخنان ترامپ در سطحی گسترده واکنش سیاسیون، ناظران سیاسی و رسانه‌های مختلف را به همراه داشت. در مهم‌ترین واکنش، بامداد سه‌شنبه «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در واکنش به اظهارات «دونالد ترامپ»، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ایران و ایالات متحده روز شنبه در عمان برای گفت‌وگوهای غیرمستقیم در سطح مقامات عالی ملاقات خواهند کرد. این یک فرصت و نیز یک آزمون است. توپ در زمین آمریکاست. واسطه در این مذاکرات عمان خواهد بود، کشوری که ایران از طریق آن، پاسخ نامه ترامپ را به ایالت متحده ارائه کرد.» همچنین، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت درباره احتمال مذاکره مستقیم، بیان کرد: فرایند مذاکره باید آغاز شود تا مسیر آن مشخص شود. الان مذاکره را غیرمستقیم دنبال می کنیم. وزیر خارجه روند مذاکرات را اجرا و دنبال می کند. ما از حقوق حقه مان دفاع می کنیم و به منافع ملی پایبند هستیم.
آنچنان که شواهد و قراین نشان می‌دهند، ریاست هیات ایران در مذاکرات غیرمستقیم در عمان برعهده عراقچی و ریاست هیات آمریکایی با «استیو ویتکاف» مذاکره‌کننده ارشد آمریکایی و نماینده ویژه ترامپ در امور منطقه غرب آسیا خواهد بود و «سید بدر البوسعیدی» وزیر خارجه عمان نقش واسط را ایفا خواهد کرد. با این تفاسیر «تجارت» به منظور بررسی هر چه دقیق‌تر آغاز مذاکرات میان ایران و آمریکا در روز شنبه هفته آینده و چشم‌انداز پیش‌رو دیدگاه عبدالرضا فرجی‌راد، کارشناس ژئوپلیتیک و سفیر سابق ایران در نروژ و مجارستان را جویا شده است.
ترامپ مشتاق است جلوتر از روند مذاکرات حرکت کند
عبدالرضا فرجی‌راد در بخش آغازین اظهارات خود در ارتباط با آغاز مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در کشور عمان به خبرنگار «تجارت» گفت: «مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن که از سوی رئیس‌جمهور آمریکا مستقیم خطاب شده، از روز شنبه آغاز می‌شود. رویکرد ترامپ بزرگ‌نمایی بخشی از شیوه رفتاری و گفتاری وی است. ممکن است پیامی گرفته باشد که در صورت آغاز مذاکرات غیر مستقیم و آرام پیش رفتن ان ممکن است به مستقیم تبدیل شود اما ظاهرا او جلو جلو حرکت کرده است. احتمال انجام مذاکره در عربستان هم وجود دارد زیرا ترامپ از اینکه از راههای رفته اوباما و بایدن پیروی کند نفرت دارد. بنابراین حذف عمان و قطر به عنوان میانجی نیز محتمل است.»
ایران و آمریکا صادقانه خواهان مذاکره و توافق هستند
عبدالرضا فرجی‌راد در ادامه با اشاره به اینکه رویکرد منفی نسبت به مذاکره و توافق احتمالی همواره وجود داشته و دارد، افزود: «براین باور هستم که روند فعلی را باید به فال نیک گرفت. در شرایط فعلی هر دو طرف اراده‌ای صادقانه برای مذاکره دارند. نه طرف ایرانی قصد دروغ‌گفتن دارد و نه دولت آمریکا با هدف فریب پای میز مذاکره آمده است. اینکه ترامپ می‌گوید با ایران مذاکره مستقیم داریم، به هیچ عنوان گفته کذبی نبود. چرا که قبل از ترامپ، سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه با رد لیست سه نفره منتشر شده از مذاکره کنندگان ایرانی، خود را مجری اصلی و مسئول مذاکرات معرفی کرده بود. این جمله بدین معنا بود که قرار است مذاکراتی انجام بگیرد اما تنها روز آن اعلام نشده بود. در سوی مقابل نیز شاهد هستیم که تا کنون دولت آمریکا هیچ‌گونه پیش‌شرطی را برای مذاکره مطرح نکرده است. او تنها تاکید دارد که اجازه نخواهد داد، ایران به بمب اتمی دست پیدا کند. ترامپ آمادگی این را دارد که مقداری از غنی‌سازی هسته‌ای را از سوی ایران بپذیرد. بنابراین می‌توان پیش‌بینی کرد که بعد از چند دور مذاکره غیرمستقیم احتمالا به سرعت مذاکره مستقیم آغاز خواهد شد.»
ترامپ با انتخاب ویتکاف تندروها را فعلا از روند مذاکره با ایران کنار گذاشته است
سفیر سابق ایران در نروژ و مجارستان در بخشی دیگر از گفته‌های خود در ارتباط با حضور عراقچی و ویتکاف به عنوان مذاکره‌کنندگان ایران و آمریکا تاکید کرد: «عراقچی وزیر امور خارجه ایران بود و با حضور در مذاکرات می‌خواهد بگوید که پرونده گفت‌وگو با آمریکا را وزارت خارجه پیش خواهد برد. او تجربه مذاکرات با آمریکایی‌ها را در جریان انعقاد برجام دارد. در سطحی دیگر در فضای داخل کشور حاکمیت به آقای عراقچی اطمینان دارد. در سوی مقبل انتخاب ویتکاف انتخاب شده ه مارکو روبیو، وزیر امور خارجه واشنگتن. در توضیح این تصمیم باید گفت ترامپ روبیو را که اساسا چهره‌ای به شدت ضدایرانی، ضدبرجام و طرفدار سرسخت اسرائیل است را به عمان نفرستاده و در مقابل، شخصی نزدیک به خود با مواضع متعادل نسبت به ایران را به میز مذاکره فرستاده است. این بدین معنا است که واقعا ترامپ خواهان توافق است و قصد ندارد تندروها روند صلح را به هم بزنند.»
ترامپ در شرایط فعلی مخالف نقش‌آفرینی سایر بازیگران در مذاکرات است
فرجی‌راد، در بخشی دیگر از اظهارات خود تصریح کرد: «در شرایطی فعلی به نظر می‌رسد ترامپ قصد دراد، در مرحله اول توافقات اولیه میان ایران و آمریکا صورت بگیرد. یا به روایتی وضعیت به شرایط قبل از خروج آمریکا از برجام بازگردد. در ادامه مسائلی همچون اسنپ بک و رفع کل تحریم‌ها مطرح خواهند شد که در شرایط جدید دیگر همان فرمت 1+5 به میدان خواهد آمد. یعنی دیگر بازیگران اعم از اروپا و روسیه و چین نیز وارد توافق ایران و آمریکا خواهند شد که امیدواریم برآیند آن رفع کل تحریم‌ها علیه ایران باشد.»
ترامپ خواستار عدم کارشکنی نتانیاهو در مذاکرات تهران و واشنگتن است
این کارشناس مسائل بین‌الملل در بخش دیگری از گفته‌های خود در ارتباط با طرح اظهارات ترامپ همزمان با حضور نتانیاهو در کاخ سفید اظهار داشت: «بر این باور هستم در دیدار اخیر نتانیاهو برخلاف گذشته، چهره‌ای به وضوح مضطرب، نگران و حتی شکننده داشت. زبان بدنش، لحن صحبت‌هایش و حتی حالات چهره‌اش، نوعی عدم اطمینان و بی‌ثباتی را القا می‌کرد. شاید با این واقعیت روبرو شده که علیرغم شانتاژهای خبری و تبلیغاتی مسیر خلاف جهت در حال پیمودن است. رسانه‌های اسرائیلی در آستانه سفر بی بی به واشنگتن در پمپاژ خبرهای ضد کشورمان سنگ تمام گذاشتند لکن نتیجه عکس شد.»
وی افزود: «واقعیت این است که ترامپ میانه خوبی با نتانیاهو نداشته و به او باج نمی‌دهد. نتانیاهو نیز از این واقعیت آگاه بوده و مجبور به کنار آمدن است. با اینکه قرار بود هفته آینده نخست‌وزیر اسرائیل به آمریکا سفر کند، ترامپ او را از بوداپست احضار کرد تا به او بگوید روز شنبه مذاکره مستقیم با ایران داریم. ترامپ به نظر می‌رسد به نتانیاهو هشدار داده که از سنگ‌اندازی در مسیر مذاکرات تهران و واشنگتن امتناع کند. در مجموع، با شروع مذاکرات ایران و امریکا بین عراقچی و ویتکاف که به احتمال قوی به مستقیم تبدیل می‌شود، شکستی بزرگ برای نتانیاهو رقم خواهد خورد. مذاکره مستقیم بین ایران و امریکا نه تنها نتانیاهو بلکه بعضی دیگر کشورها در منطقه را غصه‌دار خواهد کرد.»
ایران و آمریکا نیاز مبرمی به مذاکره و توافق دارند
این استاد دانشگاه در بخشی دیگر از اظهارات خود تاکید کردکه هر دو ایران و آمریکا به دلایل مختلف نیاز مبرمی به مذاکره و توافق دارند. هر دو کشور ایران و آمریکا خواهان درگیری نظامی نیستند. در محور ایران به دلایلی همچون فشار تحریم‌ها، تورم، بالا رفتن نرخ ارز، تنش‌های داخلی و نگرانی مردم از وقوع جنگ به مذاکره و توافق گرایش دارد. اکنون در میان مردم امیدواری بزرگی در میان مردم ایجاد شده که با آغاز مذاکرات از روز شنبه، هم تنش‌ها در منطقه فروکش کند و هم با رفع تحریم‌های ناجوانمردانه، وضعیت اقتصادی ایران تا حدودی سروسامان بگیرد.
وی افزود: «در سوی مقابل، دونالد ترامپ به دنبال صلح بوده و هست. او رویای دریافت جایزه صلح نوبل را در سر می‌پروراند. او قصد دارد، تورم را در آمریکا به حداقل ممکن برساند. او می‌خواهد تعرفه‌ها را بر صادرات خارجی بگذارد تا تولید در داخل این کشور افزایش پیدا کند و رضایت مردم بیشتر شود. حال ترامپ می‌داند حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران می‌تواند به جنگی فراگیر و ادامه‌دار تبدیل شود. آن‌چان که خود آمریکایی‌ها نیز می‌گویند طی چند روز حمله به یمن حدود 10 میلیارد دلار هزینه کرده‌اند. ترامپ بارها از هزینه چند هزار میلیارد دلاری در جنگ عراق و افغانستان انتقاد کرده است. او به هیچ عنوان نمی‌خواهد شاهد افزایش قیمت جهانی نفت باشد. تمامی این روند اراده واقعی ترامپ برای توافق با ایران را اثبات می‌کند.»
رسانه‌ها نباید صدای تندروهای مخالف مذاکره را بازنشر دهند
فرجی‌راد در بخش پایانی اظهارات خود پیرامون مداخله تندروها در داخل کشور برای سنگ‌اندازی در مسیر مذاکرات و حصول توافق احتمالی اظهار داشت: «بیشتر از هر زمان دیگری به آینده مذاکرات میان ایران و آمریکا و احتمال حصول توافق امیدوار هستم. باید توجه داشت که مذاکرات اخیر با تایید کامل رهبری صورت می‌گیرد. نامه ترامپ در شورای عالی امنیت ملی مطرح شده و مورد بررسی کارشناسی قرار گرفته است. به نظر می‌رسد مجموعه نظام و کل حاکمیت با پاسخ دادن با نامه ترامپ و ردوبدل شدن پیام‌ها موافق بوده‌اند. جریان‌هایی که در داخل سنگ‌اندازی می‌کنند، اساسا باید از سوی وزارت امور خارجه نادیده گرفته شوند. در سطح دوم این وظیفه رسانه‌ها است که صدای آنها را بازنشر ندهند. نباید به روایت آنها مشروعیت بخشید. اساسا آنها خواهان خارج شدن کشور از تحریم و فشارهای اقتصادی نیستند.»
