پشت‌پرده سفر عراقچی به روسیه و چین در میانه مذاکرات با آمریکا
گروه سیاسی: در آستانه برگزاری دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا در روز شنبه (6 فروردین) در مسقط، پایتخت کشورعمان، به نظر می‌رسد دستگاه دیپلماسی کشورمان روندی پویا را در قبال مذاکرات و ابعاد آن در همراهی با متحدان شرقی‌اش دنبال می‌کند. سید عباس عراقچی در اواخر هفته گذشته، در جریان سفری دو روزه عازم کشور روسیه شد و با مقام‌های سیاسی ارشد این کشور از جمله ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور و سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه دیدار داشت. طی این نشست‌ها ابعاد و آخرین روند پیشرفت مذاکرات ایران و آمریکا نیز به روس‌ها اطلاع‌رسانی شد.
به گزارش «تجارت»، پس از سفر مهم عراقچی به روسیه، بر اساس اعلام «اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان، سکاندار دستگاه دیپلماسی سفر قریب‌الوقوع به چین خواهد داشت. وزارت امورخارجه چین نیز دیروز (سه‌شنبه) اعلام کرد «سید عباس عراقچی» وزیر امورخارجه ایران چهارشنبه به پکن خواهد رفت و با مقامات این کشور دیدار خواهد کرد. بنابر گفته بقائی، سفر وزیر خارجه از قبل برنامه‌ریزی شده بود و طبیعی است که در این سفر در مورد روند گفت‌وگوها (با آمریکا) با مقامات چین رایزنی کنیم و آنها را در جریان آخرین تحولات قرار دهیم. این سفرهای مهم به کشورهای قدرتمند روسیه و چین در میانه مذاکرات ایران، در قالب موضوعی مهم از سوی «تجارت» با نصرت‌الله تاجیک، کارشناس مسائل بین‌الملل و سفیر سابق کشورمان در اردن مورد بحث و گفتگو قرار گرفته است.
اراده واحد حاکمیت برای توافق و دیپلماسی پویای عراقچی مذاکرات ایران و آمریکا را به جلو سوق داده است
نصرت‌الله تاجیک، در ارزیابی خود از روند مذاکرات ایران و آمریکا با توجه به این که از امروز چهارشنبه رایزنی‌های فنی میان نمایندگان دو کشور آغاز می‌شود، اظهار داشت: «روند مذاکرات تا کنون بسیار ایجابی و در مسیر صحیح پیش رفته است؛ یعنی دیپلماسی عمومی و دیپلماسی رسمی به طور همزمان فعال بودند. همچنین، رویه صحیح ایران موجب شد که دست مخالفان مذاکره در هر دو طرف کوتاه شود. طراحی این دور از مذاکرات، با توجه به محذوریت‌ها و محدودیت‌های سیاست خارجی کشورمان، خوشبختانه در مسیر صحیح پیشرفت. با وجود چند صدایی در دستگاه های موازی، این بار تصمیم گرفته شد که مسئولیت اصلی در دستان وزارت امور خارجه قرار بگیرد. وزیر امور خارجه نقش تعیین کننده دارد و به نظر می‌رسد اراده کلانی از سوی حاکیمت و نظام سیاسی برای پیشبرد مذاکرات وجود دارد و بدین گونه کسانی که ساز ناموزون زده‌اند، کارت زرد گرفته و تا حدودی منزوی شده‌اند. تمامی این روند، را می توان مثبت ارزیابی کرد. تردیدی وجود ندارد که چند صدایی بسیار خوب است اما این که یک عده تمام تلاش‌ها و برنامه‌های دولت را تخریب کنند به هیچ عنوان صحیح و مناسب نیست.» وی افزود: «بر این باور هستیم که در روند مذاکرات تلاش شده حاشیه‌ها کم شود و تمرکز بر برخورد صحیح با بازی‌های روانی طرف مقابل معطوف شود. این روند اگر همچنان هدفمند و مدیریت شده پیش برود، قطعا ما می‌توانیم امتیازات بیشتری نیز بگیریم. با دست فرمان فعلی، حتی زمینه برای مقصر جلوه دادن ایران توسط آمریکا در صورت شکست مذاکرات بسیار محدود شده است. با مدیریت عراقچی، خبررسانی، تولید محتوا و دیپلماسی عمومی در سطح عالی پیش رفته است. در شرایط کنونی مهم‌ترین ماموریت این است که ایران را به جایگاه شایسته و اصل خود در نظام جهانی برسانیم.»
وزارت خارجه خواهان در جریان قرار دادن و مشارکت چین و روسیه در توافق احتمالی با آمریکا است
این دیپلمات سابق در ارتباط با سفرهای مهم عراقچی به روسیه و چین همزمان با مذاکرات ایران و آمریکا تاکید کرد: «این سفرهای مهم را بیشتر می‌توان در قالب دیپلماسی سنتی و رسمی مورد بررسی قرار داد. به نظر می‌رسد وزارت امور خارجه یک استراتژی چندجانبه را طراحی کرده که بتواند از ظرفیت سایر بازیگران بهره بگیرد. بی اعتمادی زیادی که ایران به آمریکایی‌ها و ضمانت‌های اجرایی توافق دارد، زمینه‌ساز شده که ایران تلاش کند سایر بازیگران را هم در جریان قرار داده و هم مشارکت آنها را طلب کند. واقعیت این است که روسیه و چین در بحث پرونده هسته‌ای بعد از خروج ترامپ از برجام در اردوگاه واحد با ایران بوده‌اند. این استراتژی را می‌توان بسیار مثبت مورد ارزیابی قرار داد. شاید چین و روسیه ارتباط مستقیمی با مذاکرات ایران و آمریکا نداشته باشند اما هماهنگی‌ها با پکن و مسکو درباره مذاکرات اقدامی بسیار صحیح و قابل تقدیر است. ما می‌بایست از تمام ظرفیت‌های خود در عرصه دیپلماسی بهره بگیریم.»
ایران می‌خواهد از کاتالیزوری چین و روسیه در مذاکرات با آمریکا بهره بگیرد
سفیر سابق ایران در اردن در ادامه تاکید کرد: «واقعیت این است که نظم نوین جهانی با دورانی که بلوک‌بندی‌های جنگ سرد در جریان بود، متفاوت است. این گونه نیست که چین و روسیه یا چند کشور دیگر بیایند دور خود را حصارکشی کنند. اکنون دوران منافع است. طبیعی است که ایران سیاست متوازنی داشته باشد و همزمان با شرق و غرب ارتباط داشته باشد. اگر واقع بینانه سخن بگوییم، ایران نمی‌تواند تمایل خود به شرق را پنهان کند. به نظرمی‌رسد تهران می‌خواهد از نقش کاتالیزوری روسیه و چین در جریان مذاکرات با آمریکا بهره بگیرد.»
نیازمند ترمیم روابط با اروپا در بحث مذاکرات هسته‌ای هستیم
تاجیک در پاسخ به این پرسش که علاوه بر چین و روسیه، ایران چگونه باید از کانال اروپایی‌ها نیز استفاده کند، تاکید کرد: «باید توجه داشت که اروپایی‌ها از شهریور 1401 یعنی بعد از اتفاقات داخل ایران، در نتیجه یک اشتباه محاسباتی روابط با تهران را به پایین‌ترین سطح ممکن تقلیل دادند. آنها حتی حاضر نبودند با دیپلمات‌های ایرانی گفتگو کنند. اما بر این باور هستم که در برهه جدید ایران اقدامات مثبتی را انجام داده است. از فضای سرد چند سال اخیر به مرحله‌ای رسیده‌ایم که اکنون دیپلمات‌های ارشد ایرانی به ویژه آقای مجید تخت روانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه به پایتخت‌های اروپایی می‌رود و رایزنی‌های سازنده‌ای با رهبران کشورهای اروپایی دارد. این تحول را می‌توان بسیار قابل توجه دانست. نقش اروپا به طور حتم مهم است. داشتن اروپایی‌ها بسیار حیاتی بوده و نیازمند ترمیم هر چه بیشتر در روابط با آنها هستیم.»
آینده مذاکرات ایران و آمریکا را جزئیات و بحث‌های فنی مشخص خواهد کرد
این کارشناس مسائل بین‌الملل در بخش پایانی اظهارات خود در ارتباط با آینده تحولات و شانس حصول توافق تاکید کرد: «نمی‌توان با خوش‌بینی و یا بدبینی صرف به مذاکرات نگریست. باید واقع‌بینانه مسائل را تحلیل کرد. واقعیت این است که از روز چهارشنبه، یعنی از آغاز مذاکرات فنی میان نمایندگان ایران و آمریکا، تازه مذاکره آغاز می‌شود. تاکنون آن‌چه گذشته، کلیات بوده و دو طرف اراده خود برای حل مشکلات از طریق توافق را به یکدیگر نشان داده‌اند. در جریان بحث‌های کارشناسی نزدیکی و دوری مواضع دو کشور مشخص می‌شود و سپس نسخه مکتوب آنها به پایتخت‌ها باز خواهد گشت. از این به بعد می‌بایست در انتظار ماند و دید که تهران و واشنگتن تا چه اندازه حاضر به تعدیل مواضع خود هستند. در مجموع کلیات مثبت و ایجابی است اما جزئیات هستند که آینده را تعیین خواهند کرد. در جریان جزئیات بسیاری مسائل پیش خواهد آمد که حتی شاید منجر به عدم توافق شود. این روند در دو ماه قابل بحث و حل نیست و باید طرفین با دقت یکدیگر را سنجش کنند.»
