مسعود يوسفي
روزنامه نگار
yousef44@yahoo.com
تا همين اواخر اين طور استنباط مي‌شد که معناي "اختلاف" فقط دشمني کردن، ستيزه جويي، تفرقه، و تفاوت راي و عقيده باشد. براي همين هم عده‌اي حديث معروف " اختلاف امتي رحمه" منقول از پيامبر گرامي‌اسلام را اينطور معني کردند که: «اختلاف امت با يکديگر رحمت است». همين نوع ترجمه و تعبير کافي بود تا يک عده آن را به اصطلاح مصادره به مطلوب کنند و به خود اجازه بدهند تا با ديگران از در مشاجره و ستيزه جويي و دشمني کردن درآيند. بعد از آن بود که جناح بندي‌ها و طرف طرف کشي‌ها اوج گرفت و غوغا و هياهو از هرطرف به راه افتاد و آرامش و آسايش جامعه بر هم خورد و افراد و نيروهايي که مي‌توانستند توان و استعداد خود را صرف توسعه و آباداني مملکت کنند فرسوده شدند و به هرز رفتند. در چنين شرايطي بيگانگان و معاندان هم بيکار ننشستند و بر طبل اين جناح بندي‌ها و دشمني‌ها کوفتند و آتش‌ها برافروختند. نتيجه چنين وضعيتي غفلت از توسعه کشور و عقب افتادگي در حوزه‌هاي مختلف اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي و کاهش فاجعه بار اعتماد عمومي‌نسبت به مسئولاني بود که با وعده‌هاي جذاب و رنگارنگ به ميدان مي‌آمدند اما کارچنداني از پيش نمي‌بردند و جايگاه و وجهه قبلي خود را از دست مي‌دادند. امروز که ارزش پول ملي به شدت کاهش پيدا کرده و فساد و مشکلات اقتصادي گريبان جامعه را گرفته، نتيجه همان اختلافاتي بود که قرار بود رحمت باشد اما جز زحمت و خسارت در پي نداشت. نتيجه منطقي چنين بحثي بايد اين باشد که ترجمه درست و واقعي حديث معروف " اختلاف امتي رحمه" چيز ديگري غير از آن است که تا به حال گفته مي‌شد. حق هم همين است چرا که پيامبر گرامي‌اسلام که عقل کل و رحمت للعالمين هستند هيچ وقت ستيزه جويي و دشمني کردن را براي امت خود رحمت نخواهند دانست. فراتر اينکه آن حضرت و ساير امامان و پيشوايان ديني و حتي کتاب آسماني قرآن به کرات در مذمت اختلاف و تفرقه و کينه توزي و انتقامجويي و آتش افروزي‌ها که سوگمندانه هم اکنون جوامع اسلامي‌را در برگرفته است سخن گفته اند. لغت شناسان براي کلمه "اختلاف" معاني متعددي تعريف کرده اند. از جمله اين معاني "رفت و آمد" است؛ يعني درست معنايي متفاوت و حتي مغاير با آن چه که تا به حال در مورد کلمه "اختلاف" رايج بوده است. در آيه 190 سوره عمران آمده است: إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ محققا در خلقت آسمانها و زمين و رفت و آمد شب و روز دلائل روشني است براي خردمندان عالم. همچنين در زيارت جامعه کبيره و در وصف امامان شيعه آمده است: "السلام عليکم يا اهل بيت النبوه و موضع الرسالة و مختلف الملائکة و مهبط الوحي ... (سلام بر شما اي اهل بيت نبوّت، و جايگاه رسالت، و عرصه رفت وآمد فرشتگان، و مركز فرود آمدن وحي ...). بر اين اساس حتي مي‌توانيم حديث: " اختلاف امتي رحمه" را اينطور ترجمه کنيم که: رفت و آمد اهل امت من با يکديگر رحمت است" و اين ترجمه با آنچه ما از پيامبر رحمت انتظار داريم همخواني و تطبيق خواهد داشت. ترجمه صحيح چنين احاديثي به خصوص امروز که جامعه ما نياز حتمي‌و فوري به وحدت و ارتباط گرم و صميمي‌جناح‌ها با يکديگر دارد يک نياز حياتي و ضرورت اجتناب ناپذير است و بالعکس ترجمه نادرست و غير دقيق همين احاديث همانطور که پيش تر گفته شد مي‌تواند نتايج فاجعه باري در پي داشته باشد. روايت و حديث "اختلاف امتي رحمه" تنها يکي از احاديث و روايات و تعبيراتي بود که مصادره به مطلوب برخي‌ها قرار گرفت و اتفاقات تلخي را رقم زد. به نظر مي‌رسد هنوز تعبيرات و اصطلاحات ديگري وجود داشته باشد که نياز به پالايش و بازبيني داشته باشد.
روزنامه نگار
yousef44@yahoo.com
تا همين اواخر اين طور استنباط مي‌شد که معناي "اختلاف" فقط دشمني کردن، ستيزه جويي، تفرقه، و تفاوت راي و عقيده باشد. براي همين هم عده‌اي حديث معروف " اختلاف امتي رحمه" منقول از پيامبر گرامي‌اسلام را اينطور معني کردند که: «اختلاف امت با يکديگر رحمت است». همين نوع ترجمه و تعبير کافي بود تا يک عده آن را به اصطلاح مصادره به مطلوب کنند و به خود اجازه بدهند تا با ديگران از در مشاجره و ستيزه جويي و دشمني کردن درآيند. بعد از آن بود که جناح بندي‌ها و طرف طرف کشي‌ها اوج گرفت و غوغا و هياهو از هرطرف به راه افتاد و آرامش و آسايش جامعه بر هم خورد و افراد و نيروهايي که مي‌توانستند توان و استعداد خود را صرف توسعه و آباداني مملکت کنند فرسوده شدند و به هرز رفتند. در چنين شرايطي بيگانگان و معاندان هم بيکار ننشستند و بر طبل اين جناح بندي‌ها و دشمني‌ها کوفتند و آتش‌ها برافروختند. نتيجه چنين وضعيتي غفلت از توسعه کشور و عقب افتادگي در حوزه‌هاي مختلف اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي و کاهش فاجعه بار اعتماد عمومي‌نسبت به مسئولاني بود که با وعده‌هاي جذاب و رنگارنگ به ميدان مي‌آمدند اما کارچنداني از پيش نمي‌بردند و جايگاه و وجهه قبلي خود را از دست مي‌دادند. امروز که ارزش پول ملي به شدت کاهش پيدا کرده و فساد و مشکلات اقتصادي گريبان جامعه را گرفته، نتيجه همان اختلافاتي بود که قرار بود رحمت باشد اما جز زحمت و خسارت در پي نداشت. نتيجه منطقي چنين بحثي بايد اين باشد که ترجمه درست و واقعي حديث معروف " اختلاف امتي رحمه" چيز ديگري غير از آن است که تا به حال گفته مي‌شد. حق هم همين است چرا که پيامبر گرامي‌اسلام که عقل کل و رحمت للعالمين هستند هيچ وقت ستيزه جويي و دشمني کردن را براي امت خود رحمت نخواهند دانست. فراتر اينکه آن حضرت و ساير امامان و پيشوايان ديني و حتي کتاب آسماني قرآن به کرات در مذمت اختلاف و تفرقه و کينه توزي و انتقامجويي و آتش افروزي‌ها که سوگمندانه هم اکنون جوامع اسلامي‌را در برگرفته است سخن گفته اند. لغت شناسان براي کلمه "اختلاف" معاني متعددي تعريف کرده اند. از جمله اين معاني "رفت و آمد" است؛ يعني درست معنايي متفاوت و حتي مغاير با آن چه که تا به حال در مورد کلمه "اختلاف" رايج بوده است. در آيه 190 سوره عمران آمده است: إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ محققا در خلقت آسمانها و زمين و رفت و آمد شب و روز دلائل روشني است براي خردمندان عالم. همچنين در زيارت جامعه کبيره و در وصف امامان شيعه آمده است: "السلام عليکم يا اهل بيت النبوه و موضع الرسالة و مختلف الملائکة و مهبط الوحي ... (سلام بر شما اي اهل بيت نبوّت، و جايگاه رسالت، و عرصه رفت وآمد فرشتگان، و مركز فرود آمدن وحي ...). بر اين اساس حتي مي‌توانيم حديث: " اختلاف امتي رحمه" را اينطور ترجمه کنيم که: رفت و آمد اهل امت من با يکديگر رحمت است" و اين ترجمه با آنچه ما از پيامبر رحمت انتظار داريم همخواني و تطبيق خواهد داشت. ترجمه صحيح چنين احاديثي به خصوص امروز که جامعه ما نياز حتمي‌و فوري به وحدت و ارتباط گرم و صميمي‌جناح‌ها با يکديگر دارد يک نياز حياتي و ضرورت اجتناب ناپذير است و بالعکس ترجمه نادرست و غير دقيق همين احاديث همانطور که پيش تر گفته شد مي‌تواند نتايج فاجعه باري در پي داشته باشد. روايت و حديث "اختلاف امتي رحمه" تنها يکي از احاديث و روايات و تعبيراتي بود که مصادره به مطلوب برخي‌ها قرار گرفت و اتفاقات تلخي را رقم زد. به نظر مي‌رسد هنوز تعبيرات و اصطلاحات ديگري وجود داشته باشد که نياز به پالايش و بازبيني داشته باشد.
آخرین اخبار